BMP-3 działem samobieżnym? Zmiana taktyki Rosjan [KOMENATARZ]

Rosyjski bojowy wóz piechoty BMP-3 jest pod wieloma względami konstrukcją bardzo nietypową. Wyróżnia się podwójnym uzbrojeniem lufowym, na które składają się armatowyrzutnia 2A70 kalibru 100 mm oraz armata automatyczna 2A72 kal. 30 mm. Ta konfiguracja miała zwiększyć uniwersalność pojazdu na polu walki, umożliwiając skuteczną eliminację siły żywej, lekkich umocnień czy pojazdów opancerzonych (w tym czołgów podstawowych z pomocą przeciwpancernych pocisków kierowanych rodziny 9M117).

W praktyce nie przełożyło się to na efektywność wozu w wojnie na Ukrainie. Konflikt ten ukazał szereg fundamentalnych problemów natury koncepcyjnej i technicznej BMP-3, w tym słabe opancerzenie czy kompletnie niepraktyczny układ przedziału desantu. Jednak w ostatnim czasie Rosjanie mieli stać się bardziej ostrożni w stosowaniu BMP-3 w boju, wykorzystując armatowyrzutnię do prowadzenia ognia pośredniego.

Wykorzystanie BMP-3 w roli działa pancernego zauważono już wcześniej, lecz praktyka ta miała stać się powszechna w ostatnich miesiącach, m.in. w walkach prowadzonych w pobliżu Kupiańska. Według relacji żołnierze rosyjscy wchodzący w skład 1. Armii Pancernej Gwardii mieli wykorzystywać BMP-3 do wsparcia piechoty, prowadząc ogień pośredni i bezpośredni na ukraińskie pozycje. Podobno rekord odległości, na którą oddano celny strzał podczas prowadzenia ognia pośredniego przez BMP-3, ma wynosić 4 km.

To parametr, którego nie osiągają nawet niektóre przeciwpancerne pociski kierowane, choćby starsze warianty systemu 9M113 Konkurs. Pociski te bywają używane choćby do eliminacji gniazd karabinów maszynowych. Osiąganie takich wyników umożliwia armatowyrzutnia kal. 100 mm, która może strzelać pociskami odłamkowo-burzącymi zdolnymi do skutecznego rażenia siły żywej oraz lekkich umocnień. Tym samym BMP-3 wcielił się w rolę przewidzianą dla dział pancernych SU-85 i SU-100 podczas II wojny światowej. Nie dysponujemy pełnym zestawem danych, dlatego nie sposób określić, jaka jest rzeczywista skuteczność tej taktyki.

O artykułowanej przez rosyjskich żołnierzy potrzebie wprowadzenia do służby nowoczesnych dział pancernych słyszymy od blisko dwóch lat. Zaprzęgnięcie do tej roli samobieżnych moździerzy kalibru 120 mm ani wspomnianych BMP-3 nie stanowi pełnego rozwiązania problemu. W tej roli zaczęto wykorzystywać antyczne czołgi T-54 i T-55, które podobnie jak bojowy wóz piechoty również posiadają uzbrojenie główne kalibru 100 mm, ale za to dysponują zdecydowanie silniejszym opancerzeniem niż BMP-3.

Warto tutaj wskazać na doświadczenia rosyjskiego WDW, które wskazują na pilną potrzebę wdrożenia artylerii samobieżnej o większej sile ognia i donośności od dotychczas używanych moździerzy samobieżnych 2S9 Nona-S kalibru 120 mm. W powietrznodesantowym kuzynie BMP-3, czyli BMD-4M, uzbrojenie w postaci armatowyrzutni 2A70 kal. 100 mm jest postrzegane jako niewystarczająco skuteczne do wsparcia piechoty, a pancerz tego pojazdu pozostawia bardzo wiele do życzenia. Z tej przyczyny Rosjanie wracają do koncepcji haubicy samobieżnej 2S18 Pat-S, jednak ten eksperymentalny pojazd wciąż wymaga dopracowania. Co ciekawe, bazą 2S18 jest zmodyfikowany kadłub BMP-3. To pozwala sądzić, że konstruktorzy liczą na szybkie wdrożenie do służby dużej liczby pojazdów, które korzystałyby z istniejącej bazy technicznej i produkcyjnej.

Innym efektem doświadczeń wyniesionych z działań wojennych jest wzmocnienie opancerzenia BMP-3 poprzez montaż modułów dodatkowego pancerza siatkowego i przestrzennego. Jednak efekty wciąż nie są satysfakcjonujące, biorąc pod uwagę, ile pojazdów zostało porażonych choćby przez drony FPV.

Czy działania te spełnią oczekiwania rosyjskich żołnierzy, którzy oczekują krzyżówki bojowego wozu piechoty i działa pancernego? Niewykluczone, że z czasem do tych zadań zostanie skierowany czołg lekki 2S25 Sprut-SDM1, który posiada uzbrojenie tożsamego kalibru z rosyjskimi czołgami podstawowymi. Pojazd miał już trafić do produkcji, choć minie sporo czasu, nim zostanie wdrożony w liczbach większych niż symboliczne. Do tego zagadnienia wrócę w przyszłości.

BMP-3 to gąsienicowy bojowy wóz piechoty, który miał całkowicie zastąpić starsze BMP-1 i BMP-2. Pojazd wprowadzono na uzbrojenie armii radzieckiej w 1990 r., lecz upadek ZSRR sprawił, że nie wszedł do służby w tak dużych liczbach jak poprzednicy. Uzbrojenie główne stanowi gwintowana armatowyrzutnia 2A70 kal. 100 mm. W karuzeli automatu ładowania znajdują się 22 naboje, zaś łączny zapas amunicji wynosi 40 sztuk. Z armaty można prowadzić ogień zarówno klasycznymi pociskami odłamkowo-burzącymi (ZUOF-17/19), jak i przeciwpancernymi pociskami kierowanymi rodziny 9M117 Bastion, 9M117M Kan i 9M117M1 Arkan. Te drugie pozwalają na przebicie ekwiwalentu 550-750 mm jednorodnej stali pancernej osłoniętej pancerzem reaktywnym. Umożliwia to eliminację starszego typu czołgów podstawowych w przypadku trafienia w przednią część wozu.

Szybkostrzelność praktyczna przy strzelaniu amunicją konwencjonalną wynosi 10 strzałów na minutę. Armatowyrzutnia 2A70 jest sprzężona z armatą automatyczną 2A72 kal. 30 mm i uniwersalnym karabinem maszynowym PKT kal. 7,62 mm. Kolejne dwa kaemy umieszczono na przodzie kadłuba. Załogę stanowią trzy osoby, zaś desant wynosi do siedmiu żołnierzy. Są chronieni przez pancerz o grubości do 35 mm (przód kadłuba). Jednostkę napędową stanowi silnik UTD-29M o mocy 500 KM, który umożliwia na rozpędzenie ważącego 18,7 tony pojazdu do 72 km/h na lądzie oraz do 10 km/h podczas pokonywania przeszkód wodnych metodą pływania.