Ukraina: Ponad 44% Szachidów strącanych jammerami

Porównanie skuteczności środków obrony przeciwlotniczej w odniesieniu do dronów Szachid nie pozostawia wątpliwości, co się bardziej opłaca stosować - szczególnie jeżeli się weźmie pod uwagę koszt – efekt. Widać to szczególnie w czasie największego ataku powietrznego od 24 lutego 2022 roku, kiedy w kierunku Ukrainy wystrzelono 267 rosyjskich Szachidów. Ukraińskim obrońcom udało się strącić z tej masy aż 252 bezzałogowce, przy czym: 114 dronów strącono zakłócając ich systemy pokładowe, a pozostałe 138 przechwyciła fizycznie ukraińska obrona przeciwlotnicza.

Dzięki takiej skuteczności pozostałe Szahidy nie spowodowały tak dużych szkód jak planowali Rosjanie raniąc „tylko” trzy osoby w regionie Odessy i niszcząc głównie budynki mieszkalne. Nie oznacza to jednak, że atak był dla Rosjan całkowicie nieudany. Dla Kremla ważne jest bowiem samo terroryzowanie Ukrainy, jak również ciągłe angażowanie jej obrony przeciwlotniczej. W przypadku artylerii lufowej nie ma jeszcze większego problemu, ponieważ koszty zestrzelenia Szachidów są stosunkowo niewielkie.

Jednak wykorzystując rakiety (np. przy obronie strategicznych obiektów), cena pojedynczego strącenia rosyjskich dronów gwałtownie rośnie, nawet gdy zastosowane zostaną stosunkowo najtańsze, przenośne, przeciwlotnicze zestawy rakietowe klasy MANPADS. I w ich przypadku koszt takiego zestawu jest bowiem większy niż rosyjskich Szachidów. Dodatkowo Rosjanie wiedzą, że ich ciągłe ataki konsekwentnie zmniejszają ilość środków dostępnych dla ukraińskiej obrony przeciwlotniczej. Tymczasem produkcja Szachidów cały czas się zwiększa i takie naloty jak 23 lutego 2025 roku będą się na pewno powtarzały.

Rozwiązaniem w tym przypadku mogą być systemy WRE. Tym bardziej, że w ostatnim ataku, ich skuteczność okazała się podobna jak w przypadku efektorów kinetycznych: przy mniejszych skutkach ubocznych (na ziemie spada tylko dron, a nie dron wraz z niszczącym go pociskiem) i przy nieporównanie niższej cenie pojedynczego „strzału”. Koszt użycia systemu WRE ogranicza się bowiem do paliwa, jakie jest potrzebne do zasilania agregatów prądotwórczych. Co więcej, nie zmniejsza się przy tym ilość „amunicji”, ponieważ systemy zakłócające przerywają swoje działanie jedynie wtedy gdy się zepsują, lub zostaną zniszczone fizycznie.

Oczywiście na froncie takie jammery są w niebezpiecznej sytuacji, ponieważ mogą zostać namierzone i zniszczone ogniem artyleryjskim. W przypadku obrony wewnętrznej jest już jednak łatwiej, ponieważ do wyeliminowania aktywnych systemów walki radioelektronicznej potrzebna jest już specjalistyczna amunicja krążąca dalekiego zasięgu lub rakiety antyradarowe i to przyniesione w pobliże przez załogowe samoloty wielozadaniowe. A takich, ze względu na zagrożenie ze strony samolotów myśliwskich i systemów przeciwlotniczych, dla zwykłych zestawów WRE się raczej nie wysyła.

Jakie dokładnie systemy WRE są wykorzystywane przez Ukraińców i ile, jak na razie nie wiadomo. Wcześniej jednak przekazywane były informacje, że część Szachidów była przez Ukraińców w locie przekierowywana w kierunku Białorusi. Oznacza to, że Ukraińcy znaleźli sposób nie tylko na zakłócenie pracy systemu nawigacji na pokładzie rosyjskich dronów, ale również na ich przekłamanie. Jest to zresztą o tyle łatwe, że Rosjanie mają dostęp jedynie do komercyjnych odbiorników nawigacji satelitarnej, które nie są odporne na celowo wywoływane niedokładności w pozycjonowaniu (nie mając układów przeciwdziałania fałszowaniu AS (ang. Anti-Spoofing).

Pełna jasność sytuacji byłaby w przypadku ujawnienia, jakie efektory kinetyczne zostały użyte 23 lutego 2025 roku do kinetycznego przechwycenia 138 Szachidów. Wtedy można by wyliczyć koszt fizycznego zniszczenia jednego drona i uzyskać ważny argument na szersze wprowadzanie efektywnych systemów walki radioelektronicznej. I to nie tylko na Ukrainie.