Stocznia Gdańska: zamiast budowy statków najpierw wydatki na „aktywizację terenów” [KOMENTARZ]

Po przejęciu Stoczni Gdańskiej przez Skarb Państwa, 31 sierpnia 2018 r. zaprezentowano plan aktywizacji terenów stoczniowych na Wyspie Ostrów. Zadanie ma być realizowane wspólnie przez Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną (PSSE) oraz Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP S.A.). Według autorów całego projektu ma to pomóc w odbudowie przemysłu stoczniowego, a więc mieści się w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju rządu Premiera Mateusza Morawieckiego.

Jak na razie wiąże się to jednak jedynie z przekazywaniem dla Stoczni Gdańskiej konkretnych pieniędzy z ARP i planowaniem inwestycji oraz kosztownej modernizacji tych zakładów stoczniowych. Nikt się z tym zresztą nie kryje wskazując w oficjalnym komunikacie, że "ARP planuje bowiem poprzez swoje spółki zależne, głównie SPV Operator istotne wzmocnienie finansowania Stoczni Gdańsk. Środki w ramach dokapitalizowania mają być przeznaczone przez zarząd spółki na kapitał obrotowy, modernizację hal i linii technologicznych oraz inwestycje w park maszynowy. Pozwoli to pozyskać kontrakty, także w nowych segmentach."

Również zarząd „Stoczni Gdańsk” przekazał, że zamierza w pierwszej kolejności zakończyć prace nad średnioterminową strategią rozwoju („dostosowując ją do sytuacji zastanej po przejęciu kontroli właścicielskiej nad spółką od ukraińskiej Gdańsk Shipyard Group”) oraz jako priorytet potraktować zdobywanie nowych kontraktów („Równolegle zarząd aktywnie zabiega o nowe kontrakty, tak by dzięki wyższym przychodom ze sprzedaży odzyskać rentowność i zapewnić stabilność zatrudnienia w kolejnych latach”). To oznacza jednak, że państwo rozpoczęło bardzo duże inwestycje w zakładzie w momencie, gdy strategia rozwoju nie była gotowa, a o konkretnych zamówieniach dopiero się myśli.

Odbudowa „Stoczni Gdańskiej” – potrzeba rynku czy polityków?

Agencja Rozwoju Przemysłu podjęła się więc bardzo ryzykownego zadania, wiedząc doskonale, jaka jest sytuacja na światowym rynku zamówień okrętowych. Rozpoczęła już bowiem poważne inwestycje w Szczecinie w ramach projektu „Gryfia Biznes Park”, zna też sytuację stoczni szczecińskich, Stoczni Wojennej (byłej Stoczni Marynarki Wojennej), czy Stoczni Nauta. Te zakłady cały czas potrzebują pomocy i walczą o klientów, a nie potrzebują tworzenia im kolejnego, państwowego konkurenta.

ARP wie ponadto doskonale, że Stocznia Gdańska jak na razie nie ma niczego jeszcze do zaoferowania poza terenem i budynkami. Oczywiście oficjalna ocena tego „stałego majątku” jest rzeczywiście imponująca: „Doskonale skomunikowane tereny, leżące niemal w centrum Gdańska, bezpośrednio graniczące z 550-metrowymi nabrzeżami Kaszubskim i Trawlerowym oraz Stocznią Gdańsk są unikatowym na skalę europejską miejscem do produkcji stoczniowej i okołostoczniowej. Ponadto na rewitalizowanym przez Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną terenie znajdują się hale produkcyjne o łącznej powierzchni 16,5 tys. m kw., budynki produkcyjno-warsztatowe (11 tys. m kw.) oraz 4 tys. m kw. powierzchni magazynowych. Udźwig usytuowanych tam dźwigów wynosi od 16 ton do 50 ton.”

Całą tą infrastrukturę trzeba jednak teraz będzie wyremontować, zmodernizować i wyposażyć w nowoczesne urządzenia. Plan aktywizacji terenów stoczniowych na Wyspie Ostrów został zaprezentowany w jak na razie jedynym, odnowionym budynku – starej „Ubotowni”. Została ona odnowiona, ale nadal wymaga modernizacji i wymiany instalacji wewnętrznej. Aby jednak dojść od parkingu do tej stosunkowo niewielkiej hali, trzeba było przejść kilkaset metrów po kruszącej się, betonowej i szutrowej drodze mijając tereny porośnięte krzakami z elementami betonowych konstrukcji lub płytami fundamentowymi po już rozebranych budynkach. Charakterystyczne dla portów i stoczni płyty na kanałach kablowych wyglądały tak, jakby od wielu lat nikt ich nie odkrywał, co oznacza, że znajdujące się tam przewody i rurociągi trzeba będzie również wymienić (lub zweryfikować i naprawić). Do użytku nie nadaje się też duża część nabrzeża stoczniowego (o łącznej długości 550 m). W tamtym miejscu kilkusetmetrowe drewniane molo po prostu rozsypuje się w oczach.

Pomysłem prezesa zarządu stoczni na odbudowę zakładów stoczniowych jest rozpoczęcie od produkcji systemów „offshorowych” („konstrukcji stalowych i wiatrowych w oparciu o nowe technologie”), w tym rzadko spotykanych, jeżeli chodzi o pomysł, pływających elektrowni wiatrowych. Później przyznano, że projekt takiej elektrowni „Stocznia Gdańska” chce zrobić samodzielnie. Zakłady te, choć nie mają żadnego doświadczenia w tej dziedzinie (poza budową jednostek pływających), planują walczyć na rynku z firmami, które nad tego rodzaju rozwiązaniami pracują od lat.

Łatwiej będzie z produkcją standardowych wież wiatrowych. Na terenie Stoczni działała bowiem spółka GSG Towers Sp. z o.o., która w lipcu 2018 roku została przejęta przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Spółka ta „wykorzystując potencjał produkcyjny i doświadczenie Stoczni skupia się na dostarczaniu wież wiatrowych na rynki międzynarodowe. Produkcja stoczniowa odbywa się na największej w Europie środkowo-wschodniej hali przemysłowej K1 z mocą produkcyjną 100 000 ton przerobu stali rocznie. Na hali dysponujemy najwydajniejszą w Polsce linią do produkcji wież dla elektrowni wiatrowych. Dziś jej wydajność wynosi 14 wież miesięcznie.”

Źródłem dochodów dla Stoczni Gdańsk ma być również rządowy program „Mosty dla Regionów” zakładający budowę 21 przepraw oraz rządowe wsparcie na poziomie 2,3 mld zł. „Stocznia Gdańska” informuje, że jest aktywna w segmencie konstrukcji stalowych i buduje kompetencje, które pozwolą włączyć się z jej ofertą w to przedsięwzięcie. Program rządowy jednak wcale nie musi ruszyć, a ponadto w kolejce po zamówienia z tym związane jest bardzo dużo innych polskich zakładów, które również muszą walczyć o przetrwanie. I co najważniejsze mają w tym doświadczenie.

Gorzej jest z budową jednostek pływających. Prezes Stocznia Gdańsk S.A. i GSG Towers Sp. z o.o. Marcin Stojek poinformował, że „na Nabrzeżu Kaszubskim finalizowana jest obecnie budowa nadbudówki statku rybackiego, dla jednego z naszych największych kontrahentów. Aktywnie zabiegamy o kontrakty na budowę kolejnych sekcji, przede wszystkim kadłubów, całych jednostek, tak by wykorzystać możliwości, jakie dają nam nowe płyty montażowe”. Tak więc o budowę innych statków będzie się dopiero zabiegać. Dodatkowo już zaznaczono, że na razie nie myśli się o zdobywaniu kontraktów na okręty dla polskiej Marynarki Wojennej, ponieważ to wymaga kolejnych prac modernizacyjnych.

Inwestycje mają przyciągnąć klientów

Aktywizacja terenów stoczniowych w przypadku „Stoczni Gdańskiej” ma polegać w pierwszej kolejności na ogromnych inwestycjach. „Prowadzona przez PSSE modernizacja tego terenu ma poprawić jego atrakcyjność i stworzyć korzystne warunki dla nowych inwestorów i tworzonych przez nich miejsc pracy”. Chodzi również o uzyskanie większych i stabilnych przychodów dla PSSE z najmu odnowionych nieruchomości. Nie chodzi więc tylko o modernizację Stoczni Gdańsk, która dopiero w przyszłości będzie mogła odkupić poszczególne, wyremontowane budynki.

Na sposób wykorzystania nowych inwestycji wskazał Andrzej Kensbok, wiceprezes ARP: „Dzięki podjętej modernizacji wspólnie zahamowaliśmy degradację tych nieruchomości, wzrośnie więc ich wartość, a PSSE będzie miała dodatkowe stabilne przychody z najmu. Z kolei Stocznia Gdańsk będzie mogła wykorzystywać halę, czy płytę montażową do budowy dużych kadłubów oraz całych jednostek. Pozwoli to znacząco zwiększyć przychody w kolejnych latach. Z czasem te nieruchomości mogą być odkupione przez Stocznię Gdańsk, a PSSE będzie mogła przeznaczyć środki na inne projekty”.

Fundusze na te inwestycje nie będą jednak na razie pochodziły z wypracowanych zysków, ale z budżetu państwa. A będą to musiały być niemałe środki. Zgodnie z komunikatem założono bowiem zbudowanie „na rewitalizowanych terenach dwóch nowych płyt montażowych o łącznej powierzchni 20 tys. m kw., graniczących z nabrzeżami, co daje możliwość bezpośredniego wodowania jednostek. Dzięki temu „wzdłuż Nabrzeża Trawlerowego będą mogły powstawać statki o długości do 150 m, ich elementy i nadbudówki, a wzdłuż Hali 33 będą budowane nadbudówki. Sama Hala 33 też jest przebudowywana i będzie na nowo wyposażana, tak by po zakupie nowych urządzeń i linii mogły tam powstawać jednostki o długości do 90 m”. (...) „Poza płytami montażowymi, remontem Hali 33 planowana jest także odbudowa fragmentu Nabrzeża Kaszubskiego oraz budowa nowych placów składowych o powierzchni 6 tys. m kw.”.

Plan modernizacji należącej do PSSE części Wyspy Ostrów trzeba było bowiem podzielić na dwa etapy modernizacyjne, z których pierwszy już się rozpoczął i ma się zakończyć do końca 2018 r. Prace trwają w sumie na powierzchni 14 ha i maja one pozwolić na wznowienie działalności stoczniowej.

Zaczęto jednak od modernizacji Hali 26 (Ubotownia), która nie będzie tych zysków przynosiła, ponieważ „w kolejnym etapie ma zostać przystosowana do utworzenia zespołu szkolnictwa zawodowego dla kształcenia w zakresie nowych technologii. Kształcenie branżowe w realizowanym na Wyspie Ostrów projekcie ma stanowić innowacyjne zaplecze edukacyjne dla przemysłu morskiego. Powstający tu Kampus Edukacyjny będący częścią całego projektu i warunkiem wdrożenia PRZEMYSŁU 4.0 w branży stoczniowej. Znajdą się tam sale warsztatowe, komputerowe i dydaktyczne, specjalistyczne pracownie dla nowoczesnych technologii, pracownie rysunku technicznego oraz wzornictwa i miernictwa, laboratoria”.

Dopiero w drugim etapie robót „planowane jest przygotowanie 5 ha pod kolejne inwestycje, remont i modernizacja budynków, budowa nowych układów drogowych do przewozu ciężkich konstrukcji”.

Jak widać sukces już ogłoszony 31 sierpnia 2018 r. w Gdański to tak naprawdę dopiero początek drogi, która będzie wymagała ciągłego finansowania i dobrej koniunktury na rynku zamówień okrętowych. Można tylko życzyć by wszystko się udało, ale w przypadku stoczni same życzenia niczego nie gwarantują.