Centrum Zespołów Napędowych powstaje w Poznaniu na podstawie porozumienia inwestycyjnego, podpisanego w październiku 2013 roku pomiędzy WZM S.A., Ministerstwem Obrony Narodowej oraz Agencją Rozwoju Przemysłu. Koncepcja Centrum zakłada zbudowanie krajowego potencjału w zakresie dostaw, wsparcia eksploatacji i modernizacji silników oraz szybkowymiennych układów napędowych „power-pack” na potrzeby Sił Zbrojnych RP.

Budowa Centrum jest wspierana przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Zgodnie z treścią listu sekretarza stanu w MON Czesława Mroczka do WZM S.A. ma ono stanowić ważny element zabezpieczenia logistycznego Wojska Polskiego „we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa”.

Ministerstwo Obrony Narodowej wspiera ideę serwisowania i produkcji nowoczesnych zespołów napędowych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i za słuszne uznaje działania podejmujące przez Zarząd Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych S.A. mające na celu optymalne wykorzystanie uwarunkowań ekonomicznych, technologicznych i organizacyjnych zmierzających do zabezpieczenia potrzeb Sił Zbrojnych RP w tym zakresie

Centrum Zespołów Napędowych ma być między innymi odpowiedzialne za utrzymywanie zdolności do obsługi jednostek napędowych pojazdów wojskowych zgodnie z zasadą określoną w artykule 346 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a więc w ramach ochrony podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa – zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. Zgodnie z założeniami, wraz z modernizacją Sił Zbrojnych i wprowadzaniem bądź modyfikacją pojazdów nowych typów, Centrum ma zbudować takie kompetencje w zakresie modyfikacji i modernizacji silników i zespołów napędowych do tych pojazdów. 

Poznańskie zakłady zamierzają projektować i dostarczać własne systemy power‑pack, także na rynek cywilny (na zasadach komercyjnych). WZM S.A. mają między innymi opracować szybkowymienny, zintegrowany układ napędowy dla nowego polskiego BWP Borsuk, rozwijanego przez konsorcjum z udziałem poznańskich zakładów, pod kierownictwem Huty Stalowa Wola. Będą także świadczyć usługi z zakresu napraw silników, skrzyń przekładniowych i power-pack, w tym dla użytkowników cywilnych. W tym obszarze najistotniejszą inwestycją będzie budowa stanowiska do testowania  power-pack oraz hamowni  skrzyń przekładniowych.

W 2013 roku Spółka z powodzeniem opracowała własną technologię na modernizację silnika W-46, zwiększając jego moc z 574 kW do 625 kW. Technologia została opracowana przez WZM S.A. i zatwierdzona przez Inspektorat Wsparcia.

Spółka dysponuje znacznym doświadczeniem w zakresie remontów silników, w tym wykorzystywanych w wozach bojowych, jak UTD-20 (BWP-1), Jamz-238 (m.in. transportery MT-LB, Goździk), S-12U (PT-91 Twardy, WZT-3M) i W-46-6 (T-72, WZT-3). W ciągu ostatnich 15 lat spółka wykonała remonty ponad 31 tys. sztuk jednostek używanych w pojazdach wojskowych.

I etap modernizacji hali CZN na ukończeniu

W chwili obecnej trwa realizacja II etapu przebudowy hali W, w której docelowo znajdzie się Centrum Zespołów Napędowych. Obejmuje on między innymi prace koncepcyjne i projektowe wnętrza budynku. I etap prac miał zakończyć się w kwietniu 2015 roku, ale umowa została wykonana i odebrana bez uwag w marcu br.  W drugiej fazie zmodyfikowane zostaną linie produkcyjne i serwisowo-montażowe. Ten etap składa się z dwóch kluczowych zadań: z etapu wykonania prac projektowych i wykonania modernizacji wewnątrz. Etap projektowania ma zakończyć się 2 czerwca br. Po zatwierdzeniu projektu i uzyskaniu stosownych pozwoleń będzie ok. 6-8 miesięcy na wykonanie prac budowlano-montażowych. Spółka równolegle z etapem projektowania dokonała wyboru maszyn, urządzeń niezbędnych do kompleksowej obsługi zespołów napędowych oraz opracowała koncepcję rozmieszczenia gniazd produkcyjnych. Wcześniej dokonane zostały i wprowadzone zmiany organizacyjne umożliwiające funkcjonowanie „CZN”. W nowym kształcie Centrum Zespołów Napędowych zostało wyodrębnione jako trzeci obok dwóch dotychczasowych działających wydziałów produkcyjnych. Organizacja i nadzór nad działalnością wydziału „CZN” zostały przyporządkowane dyrektorowi rozwoju.

Podpisano również umowę z wykonawcą modernizacji hamowni silników, która ma zostać zrealizowana do lipca 2015 roku. Zakupiono już oprzyrządowanie specjalistyczne MES3, także to niezbędne do obsługi zespołów power-pack czołgów Leopard 2A4/2A5. Zakup maszyn i urządzeń realizowany będzie sukcesywnie do wzrostu obrotów z tytułu dostaw i usług „CZN”.

Zmiany w strukturze WZM S.A.. Współpraca z partnerami

Wraz z modernizacją wyposażenia WZM S.A. podejmowane są kroki w celu przygotowania personelu i struktur zakładów do pracy w ramach CZN. Wyodrębniono już Centrum jako komórkę organizacyjną dysponującą własną halą produkcyjną, co pozwoliło na stworzenie ośrodka powstawania kosztów, tym samym znacząco ułatwiając efektywne zarządzanie.

CZN zamierza realizować prace związane z produkcją i obsługą jednostek napędowych we współpracy z partnerami, zarówno krajowymi jak i zagranicznymi. Do chwili obecnej podpisano stosowną umowę z niemieckim koncernem MTU GmbH, wytwarzającym m.in. jednostki napędowe czołgów Leopard 2 i pojazdów Jelcz 442.32, trafiających na wyposażenie Wojska Polskiego.

Omawiane porozumienie jest o tyle istotne, że umożliwi WZM S.A. obsługę i produkcję (docelowo, w odniesieniu do silników Jelczy) jednostek napędowych pojazdów, wprowadzanych do Sił Zbrojnych w ramach programów modernizacyjnych. Zgodnie z obecnie zawartymi umowami obejmie ponad 1100 pojazdów, które będą służyć w Wojsku Polskim (910 Jelczy i około 250 Leopardów 2A4/A5, z których część ma zostać zmodernizowana).

Przejęcie obsługi lub produkcji danego typu silnika przez WZM S.A. będzie się odbywać etapowo. Najpierw licencjodawca przeprowadzi szkolenia dla trenerów, którzy potem będą realizować instruktaż dla personelu wykonawczego i nadzorować procesy produkcyjne. Szkolenia trenerów w zakresie obsług silników MB 873Ka zostały zakończone w lutym br., a silników 6R 106 w kwietniu br.. Rozszerzanie port-folio WZM S.A. o obsługę kolejnych silników będzie odbywało się sukcesywnie w momencie wdrażania nowego typu silnika w pojazdach wojskowych.

WZM S.A. prowadzą ponadto rozmowy w celu sygnowania porozumień o współpracy ze spółkami Jelcz, Fiat, Allison, RENK i Caterpillar. W zależności od zakresu prac zawierane umowy mogą objąć montaż i współprodukcję silników/skrzyni przekładniowych bądź ich serwis/naprawę.

Pomimo niezakończonych inwestycji Centrum działa osiągając przychody z serwisu i napraw silników i skrzyń starego typu. Od zeszłego roku CZN projektuje prototypy dwóch nowoczesnych power-packów do pojazdu Borsuk (autorstwa HSW S.A.) oraz nowego KTO 8x8 (opracowywanego przez ROSOMAK S.A.). Prace są wykonywane na funkcjonującym od wielu lat „wydziale silnikowym”. W ten sposób inwestycje nie wstrzymują produkcji. Po rozpoczęciu działalności w pełnym zakresie CZN będzie istotnym elementem zapewniającym bezpieczeństwo dostaw i obsług sprzętu Wojska Polskiego, pozwalając jednocześnie na zwiększenie udziału krajowego przemysłu w zamówieniach, realizowanych na zlecenie Ministerstwa Obrony Narodowej.

Centrum Zespołów Napędowych – przełom w zakresie budowy polskich silników pojazdów wojskowych?

Budowa Centrum Zespołów Napędowych ma przyczynić się do skokowego wzrostu zdolności krajowego potencjału przemysłowego w zakresie jednostek napędowych dla Sił Zbrojnych. Wojsko dysponuje obecnie kilkunastoma tysiącami ciężarówek, z których znaczna część pochodzi jeszcze z czasów PRL i będzie musiała zostać w najbliższych latach zastąpiona. Dobór silników/zespołów napędowych, a później ich obsługa, będzie należała do specjalistów CZN.

Centrum Zespołów Napędowych będzie mogło również uczestniczyć w licznych projektach modernizacyjnych w obszarze ciężkich wozów bojowych, realizowanych przez Siły Zbrojne. Należy wspomnieć tutaj choćby o zakupach armatohaubic Krab z silnikami MTU-881, który jak stwierdził podsekretarz stanu Maciej Jankowski w odpowiedzi na poselską interpelację „wpisuje się w polską strategię ustanowienia zdolności do serwisowania, montażu i produkcji silników z rodziny MTU w Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych w Poznaniu.”, czy czołgów Leopard 2, w odniesieniu do których WZM S.A. już dysponują zdolnością napraw i serwisu jednostek napędowych.

Wreszcie, spółka zamierza opracować i wdrożyć własny power-pack dla perspektywicznego wozu Borsuk, który ma zastąpić liczne, przestarzałe BWP-1 w jednostkach zmechanizowanych. Realizacja projektu Centrum Zespołów Napędowych pozwoli więc nie tylko na skoncentrowanie i budowę zdolności utrzymania jednostek napędowych, ale także uzyskanie zupełnie nowego dla polskiego przemysłu potencjału w zakresie krajowych zintegrowanych, szybkowymiennych układów power-pack, które w perspektywie będą dostępne także dla użytkowników eksportowych.