Nowe rakiety dla Patriota w Europie. Udział Izraela

Rumunia intensywnie modernizuje swój system obrony powietrznej. Niedawno zdecydowała się na wybór izraelskiego systemu Spyder z pociskami Python i Derby w ramach programu SHORAD-VSHORAD (systemu obrony powietrznej krótkiego i bardzo krótkiego zasięgu), w ramach tego kontraktu do Rumunii mają także zostać dostarczone polskie pociski Piorun.

Nie jest to jednak jedyny program modernizacji obrony powietrznej realizowany przez Bukareszt. Już wcześniej, bo w 2017 roku, Rumunia zdecydowała się na zakup amerykańskich zestawów Patriot w istniejącej wersji PAC-3+/PDB-8 w ramach obrony powietrznej średniego zasięgu (dostarczono co najmniej cztery z siedmiu planowanych). Jeden z nich przekazano zresztą Ukrainie. Zestawy zamawiano z podstawowymi partiami PAC-3 MSE i PAC-2 GEM-T, a kolejne 200 rakiet PAC-2 GEM-T zakupiono w 2024 roku, w ramach szerszego kontraktu agencji NATO NSPA na pociski współprodukowane w Niemczech.

Okazuje się jednak, że Rumunia jest zainteresowana dalszym rozszerzeniem zakresu amunicji, wykorzystywanej przez zestawy Patriot. Jak dowiaduje się nieoficjalnie Defence24.pl, Raytheon prowadzi rozmowy ze stroną rumuńską, aby przygotować częściową produkcję pocisku SkyCeptor w Rumunii. Wybrano już firmę, która miałaby to realizować, należy ona do koncernu ROMARM. Na razie program jest na wstępnym etapie.

SkyCeptor to oferowana przez amerykańskiego Raytheona wersja pocisku Stunner, używanego w systemie obrony przeciwrakietowej David’s Sling (ang. Proca Davida). Stunner służy on do zwalczania celów powietrznych, w tym samolotów i różnych typów rakiet oraz dronów, bezpośrednim trafieniem – energią kinetyczną. Jest używany od 2017 roku, szeroko wykorzystywany bojowo i cały czas modernizowany. Jak powiedział w niedawnym wywiadzie dla Defence24.pl, przeprowadzonym na Paris Air Show wiceprezes Rafaela odpowiedzialny za obronę powietrzną Shlomo Toaff „David’s Sling jest sprawdzony w warunkach bojowych, radzi sobie świetnie nawet z pociskami balistycznymi. Z pewnością mógłby więc zostać wykorzystany do wsparcia polskich systemów Patriot, które Polska już zakupiła”.

Stunner to wariant używany w systemie David’s Sling, którego liderem jest izraelski Raytheon, opracowany we współpracy z amerykańskim Raytheonem i przy udziale funduszy amerykańskiego podatnika. Sam David’s Sling, obok Izraela, będzie niebawem używany także w Finlandii, która zakupiła system w 2023 roku, stając się jego pierwszym użytkownikiem eksportowym. W finale postępowania pokonał inny izraelski system, Barak-MX, z konkurencyjnej firmy Israel Aerospace Industries.

Rozwój pocisku Stunner wspiera również amerykańska administracja. Projekt budżetu Agencji Obrony Przeciwrakietowej (Missile Defense Agency, MDA) na rok fiskalny 2026 obejmuje fundusze na rozwój nowego wariantu Stunnera, z nową głowicą naprowadzającą. W praktyce może chodzić o pocisk z głowicą aktywną radarową, używaną obok obecnej pasywnej głowicy optoelektronicznej (z kamerami dziennymi i termowizyjnymi). W roku fiskalnym 2026 ma się rozpocząć produkcja takich pocisków.

Z punktu widzenia ewentualnego wykorzystania pocisku SkyCeptor w zestawie Patriot jest to o tyle istotne, że po sfinalizowaniu prac i włączeniu do izraelskiego wariantu (Stunner), nowy system naprowadzania mógłby trafić także do wersji amerykańskiej (SkyCeptor). I tym samym stać się dodatkowym uzbrojeniem zestawów Patriot.

Na razie w tej sprawie nie ma żadnych wiążących decyzji, niemniej istnieje kilka czynników, przemawiających za tym, że amerykańsko-izraelski SkyCeptor w końcu stanie się uzbrojeniem zestawów Patriot. Po pierwsze, obecny popyt na amunicję do Patriotów jest bardzo wysoki i producenci istniejących pocisków przechwytujących (Lockheed Martin z PAC-3 MSE i Raytheon z PAC-2 GEM-T) zwiększają swoje moce produkcyjne, ale robią to zbyt wolno w stosunku do potrzeb zwiększanych przez konflikty na Ukrainie i na Bliskim Wschodzie. SkyCeptor mógłby więc przejąć zwalczanie przynajmniej części celów przez zestawy Patrioty. Tym bardziej, że to stosunkowo nowy pocisk i powstaje na innych liniach niż istniejące uzbrojenie Patriota, w ramach innych łańcuchów dostaw, więc jego produkcję można by zwiększyć dosyć szybko.

Po drugie, nowy system naprowadzania, jaki jest planowany dla Stunnera, to znaczące zwiększenie zdolności samego pocisku i dostosowanie go do zwalczania jeszcze szerszego spektrum zagrożeń w różnych warunkach. Po trzecie, państwa potencjalnie zainteresowane SkyCeptorem, ale właśnie z głowicą radarową, nie będą już musiały ponosić całego kosztu rozwoju tego wariantu (bo bazą będzie już zmodyfikowany Stunner).

Wszystko to oznacza, że amerykańska inicjatywa koprodukcji pocisków SkyCeptor w Rumunii i włączenia ich do uzbrojenia zestawu Patriot może mieć większe szanse powodzenia, niż jeszcze kilka lat wcześniej. Nie jest też wykluczone, że nowym wariantem zainteresują się inni użytkownicy Patriota, w tym w Europie. Jak i sama US Army, bo założenie o pozyskaniu docelowo aż ponad 13 tys. pocisków PAC-3 MSE, zamiast 3,7 tys. wcześniej planowanych spełnić będzie bardzo trudno, a amerykańsko-izraelska rakieta w nowej wersji mogłaby stanowić uzupełnienie i zarazem odciążenie dla arsenałów USA i sojuszników.