Węgry powiększają flotę Gripenów

Węgry podpisały umowę na leasing 14 samolotów JAS-39C/D w grudniu 2001 roku. W międzyczasie doszło do dwóch wypadków z ich udziałem. W maju 2015 roku rozbiła się maszyna wersji D w czeskiej bazie Čáslav, a w czerwcu 2015 samolot wersji C w węgierskiej bazie w Kecskemet. W obydwu wypadkach załogi przeżyły, maszyny były ciężko uszkodzone. Mimo to flotę Gripenów udało się Węgrom utrzymać na poziomie 14 egzemplarzy.

Obecny umowa została podpisana 23 lutego 2024 roku. Ma zwiększyć stan posiadania węgierskich sił powietrznych o cztery egzemplarze do 18, a dodatkowymi maszynami mają być jednomiejscowe Gripeny w wersji C.

„Dzięki myśliwcowi Gripen Węgry dysponują jednymi z najsprawniejszych sił powietrznych w Europie” – komentował Micael Johansson, prezes i dyrektor generalny Saab, co możemy traktować raczej w kategoriach humorystycznych.

W Europie poza Szwecją, która posiadała sto kilkadziesiąt Gripenów, a obecnie eksploatuje ich 92, samolot ten wybrały jeszcze dwa państwa: Czechy i Węgry. Obydwa zdecydowały się na leasing po 14 samolotów. Obydwa też w przeciwieństwie do Szwecji nie wspierały swoich Gripenów samolotami wczesnego ostrzegania i dowodzenia, co sprawiało, że zdolności ich sił powietrznych były dość symboliczne. Tak ze względu na liczbę jak i parametry samolotów, które w zasadzie można zaliczyć do myśliwców lekkich.

Teraz ta sytuacja się zmienia. Czesi zdecydowali się bowiem na kupno znacznie droższego i bardziej zaawansowanego samolotu wielozadaniowego w postaci 24 F-35A (zastąpią one także eskadrę lekkich samolotów pola walki L-159 ALCA). Ma on być wdrażany do 2032 roku, do którego to czasu mają być leasingowane Gripeny.

Węgrzy najwyraźniej wybierają inną drogę i powiększają eskadrę Gripenów, kontynuując kierunek szwedzki. Jest to droga z pewnością znacznie łatwiejsza i mniej kosztowna niż ta, którą obrali Czesi, jednak zaowocuje ona mniejszymi zdolnościami.

Firma Saab zapowiada, że jest gotowa zapewnić Węgrom wsparcie i modernizację Gripenów nawet poza rok 2035. Już teraz podpisano porozumienie na temat rozwoju zaawansowanych technicznie obszarów i możliwości samolotów.

Zakupu tego trudno nie powiązać z oczekiwaną węgierską zgodą na wstąpienie Szwecji do NATO. Zbliżenie techniczno-gospodarcze ws. Gripena może być jednym z aspektów, który ma pomóc na uzyskanie węgierskiej zgody. Jednak prowadzenie polityki w ten sposób przez Węgry i narażanie tym samym państw sojuszniczych, łudzi jednak - delikatnie mówiąc - kontrowersje.