TELBUD SA: Sztuczna inteligencja w zabezpieczeniu wschodniej granicy

Firma TELBUD SA jest znanym, polskim projektodawcą i dostawcą systemów bezpieczeństwa obiektów z zastosowaniem systemów ochrony technicznej (takich jak system sygnalizacji włamania i napadu, system antydronowy, system kontroli dostępu, system sygnalizacji pożarowej i dźwiękowy system ostrzegawczy), jak również specjalizuje się w budowie systemów ochrony obwodowej obiektów i terenu (w tym tak rozległego jak odcinki granicy państwowej).

Wykorzystała to m.in. Straż Graniczna (w projekcie i przy budowie bariery elektronicznej na granicy z Rosją oraz przy modernizacji elektronicznego zabezpieczenia na granicy z Białorusią), Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (przy budowie systemów ochrony technicznej i wdrożeniu systemów integrujących ARGUS), Polska Grupa Energetyczna Energia Odnawialna S.A. (przy kompleksowej modernizacji systemów ochrony technicznej), PERN S.A. (przy budowie kompleksowych systemów ochrony technicznej i centrum zarządzania bezpieczeństwem) oraz Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) w 90 obiektach na terenie całego kraju (przy wdrożeniu centralnego nadzoru terenowych i lotniskowych obiektów radionawigacyjnych, radiolokacyjnych i radiokomunikacyjnych).

Do integracji wszystkich, wymaganych systemów ochrony technicznej TELBUD SA stosuje autorskie oprogramowanie ARGUS klasy PSIM (physical security information management), do akwizycji i przetwarzania danych. Jest to system otwarty i według producenta nie ma problemu, by ARGUS zintegrował w sobie Taktyczny System Dostępu Bazowego (TSDB), który ma stanowić jeden z najważniejszych elementów Tarczy Wschód. Zadanie to jest o tyle trudne, że TSDB będzie tworzony przez sieć stacji bazowych/masztów, z których informacja ma być przekazywana do specjalnych centrów operacyjnych. Tych masztów może być ponad sto, co świadczy o skali całego przedsięwzięcia. 

Firma TELBUD SA jest w o tyle dobrej sytuacji, że realizowała już inwestycje obejmujące bardzo duże obszary, co było związane z odbiorem i przetwarzaniem informacji z tysięcy sensorów. Nie chodzi więc o rozszerzenie już istniejącego „małego” rozwiązania (opracowanego np. do ochrony jednego obiektu), ale bardziej o przystosowanie dużego systemu do nowych, choć często tożsamych zadań. Przykładem może być inwestycja realizowana przez TELBUD SA dla spółki PERN S.A., w której zintegrowano ponad 150 obiektów, przekazując z nich do centrum zarządzania bezpieczeństwem nawet kilka tysięcy sygnałów z różnego rodzaju czujników, detektorów, kamer itd.

ARGUS PSIM jest też wykorzystywany na granicy z Federacją Rosyjską. Nie mówi się więc tu o tworzeniu czegoś od nowa dla potrzeb Tarczy Wschód, ale o odpowiednim zaadoptowaniu już istniejących rozwiązań, z których większość jest już stosowana operacyjnie i, co najważniejsze, została opracowana w Polsce. W ten sposób TELBUD SA ma pełną kontrolę nad swoim systemem i może go bardzo szybko zmodernizować, rozszerzyć lub dostosować do nowych wymagań klienta. 

„Doświadczenia z budowy bariery na granicy polsko-białoruskiej pokazują, że szczególnie na dużym obszarze i przy znacznej liczbie sensorów kluczowe znaczenie ma zarządzanie informacją, analiza i fuzja danych, eliminacja fałszywych alarmów oraz koordynacja różnych służb. Jako TELBUD SA wybudowaliśmy dla MSWiA system nadzoru nad granicą z Federacją Rosyjską, a dziś modernizujemy barierę elektroniczną na granicy polsko-białoruskiej. Doświadczenia z tych wdrożeń mogą posłużyć do stworzenia jeszcze bardziej kompleksowego systemu dla obrony i ochrony całej wschodniej granicy Polski. Narodowy Program Odstraszania i Obrony Tarcza Wschód zakłada budowę systemu ochrony i obrony granicy na długości kilkuset kilometrów, przed różnymi zagrożeniami od hybrydowych do militarnych. Tarcza Wschód będzie więc wymagała sprawnej integracji tysięcy różnego typu sensorów, fuzji danych i odpowiedniego przetwarzania informacji. Dysponujemy systemem ARGUS PSIM, autorskim oprogramowaniem opracowanym w 100 proc. w Polsce, pozwalającym na integrację i zarządzanie różnego rodzaju sensorami i całymi systemami ochrony na dużych obszarach i obiektach. Zdajemy sobie sprawę, że Narodowy Program Odstraszania i Obrony jest bardzo ambitny i stawiamy na ciągły rozwój, by wychodzić naprzeciw potrzebom Sił Zbrojnych RP i służb mundurowych. Nasz system będzie sercem Tarczy Wschód i będzie integrować zarówno systemy posiadane przez Siły Zbrojne RP jak i służby mundurowe, w tym Straż Graniczną. Podkreślam, że mamy szerokie doświadczenie w zakresie integracji i zarządzania systemami bezpieczeństwa, także na bardzo rozległych obszarach i chcemy rozwijać te kompetencje".
prezes zarządu Telbud SA Tomasz Bujak

Jeżeli więc zakłada się tworzenie systemu ochrony i obrony wzdłuż całej polskiej, wschodniej granicy, z centrami nadzoru: regionalnymi, centralnym i zapasowymi, to niewątpliwie przydadzą się takie możliwości systemu ARGUS, jak zdolność do tworzenia rozproszonych, hierarchicznych i redundantnych struktur wieloserwerowych. Przy czym redundancja ta może polegać np. na wprowadzeniu automatycznych mechanizmów uruchamianych w przypadku awarii lub przerwania łączności. Przykładowo, w przypadku utraty połączenia z serwerem centralnym, system ARGUS automatycznie przełącza się na jeden z serwerów zapasowych. 

Przedstawiciele firmy TELBUD SA zwracają też uwagę na łatwość, z jaką w ARGUS można zintegrować dowolne sensory oraz systemy - i to bez względu na otwartość ich producentów do przekazywania danych o danym wyrobie oraz protokołach komunikacyjnych. Przy czym sam TELBUD SA jest w stanie dostarczyć wcześniej sprawdzone i już zintegrowane kamery dzienne i termowizyjne oraz kable sensoryczne (wykrywające różnego rodzaju zaburzenia środowiska zewnętrznego – np. zmiany pola magnetycznego lub drgania mechaniczne). 

Ale do ARGUS-a można też dokładać zupełnie nowe sensory, systemy, całe obiekty, jak również nowych użytkowników. Cały obraz sytuacyjny może być przedstawiony na podkładzie dowolnej mapy cyfrowej, na której będą kojarzone cele obserwowane przez różnorodne systemy praktycznie w czasie rzeczywistym (z rozdzielczością czasową 1 ms). Wszystko to z możliwością obserwacji w dowolnej skali z automatyczną wizualizacją kolejnych warstw oraz ze śledzeniem lokalizacji GPS. 

Ta różnorodność systemów detekcji nie jest w tym przypadku wielkim problemem, ponieważ TELBUD SA w swoich systemach obróbki danych, w coraz większym stopniu angażuje sztuczną inteligencję AI (Artificial Intelligence). W przypadku systemów zabezpieczających granicę może to polegać np. na lepszym rozpoznawaniu obiektów wykrywanych przez kable sensoryczne poprzez tworzenie banku sygnatur. W ten sposób, dzięki zastosowaniu AI łatwiej będzie można dostrajać system detekcji, skuteczniej oddzielając anomalie wywołane przez „rzeczywiste zdarzenia” od „szumu tła”.  

Jest to niezbędne, ponieważ przy ochronie dużego obszaru, „szum” ten zmienia się w nie tylko w zależności od miejsca położenia kabla sensorycznego (jest to bowiem uwzględnione już przy jego kładzeniu), ale również od zmieniających się okresowo lub w sposób ciągły warunków zewnętrznych (np. pogody, gdy grunt wilgotnieje lub cyklu pracy znajdujących się niedaleko zakładów produkcyjnych). W jednym ze swoich wdrożeń TELBUD SA musiał np. uwzględnić pracę żwirowni znajdującej się w pobliżu kabla sensorycznego, która pracowała okresowo i to dodatkowo z różnymi poziomami hałasu. 

Pomimo tego system „nauczył” się ignorować tego rodzaju zakłócenia, chociaż nie było ich w stałej bazie danych. Takie adaptacyjne podejście do detekcji z wprowadzonymi algorytmami uczenia maszynowego zwiększają prawdopodobieństwo wykrycia anomalii przy zmniejszeniu prawdopodobieństwa fałszywego alarmu.

Sztuczna inteligencja jest także w coraz większym stopniu wykorzystywana w systemie kamer. Kamery te mają oczywiście własne mechanizmy detekcji zaimplementowane przez producenta, pozwalające np. na automatyczne wykrywanie intruza. TELBUD SA dokłada jednak do tego oprogramowanie, które łączy sygnały uzyskane z kamer z danymi innych sensorów np. informacjami pozyskanymi z kabli sensorycznych. Dzięki takiemu podejściu uzyskuje się efekt synergii, a więc zwiększenie zdolności do identyfikacji zagrożeń w porównaniu do oddzielnie działających detektorów. 

W tym wszystkim ważne jest także to, że TELBUD SA współpracując z tak wymagającymi klientami jak: Straż Graniczna, Polska Sieć Elektroenergetyczna S.A., Polska Grupa Energetyczna Energia Odnawialna S.A., PERN S.A. i PAŻP wypracował własne systemy zabezpieczeń systemu ARGUS. Po pierwsze dzięki dostępowi do własnych kodów źródłowych jest pełna kontrola nad oprogramowaniem. To pełne „panowanie” nad produktem zapewnia nie tylko duże bezpieczeństwo systemu, ale również ułatwia jego eksploatację i ewentualne modernizacje, np. z powodu konieczności dostosowania się do nowych wymagań użytkownika lub zmieniających się protokołów komunikacyjnych. Do tego dokładane są np. zaawansowane funkcje zarządzania uprawnieniami użytkowników, kontroli stanu aplikacji i serwerów baz danych. 

Oferta firmy TELBUD SA jest więc kompleksowa. Z jednej strony proponuje się bowiem rozwiązania pozwalające od razu na ich operacyjne wykorzystanie. Tak więc do centrum nadzoru operacyjnego spływają dane z różnego rodzaju sensorów: kamer, kabli perymetrycznych, detektorów sejsmicznych, czujników akustycznych, radarów, itd. Informacja ta jest następnie kojarzona, grupowana, klasyfikowana i zobrazowywana na podkładzie mapy cyfrowej. 

Z drugiej zaś strony platforma ARGUS zapewnia nadzór techniczny nad całym systemem z możliwością zdalnego sterowania jego poszczególnymi elementami. Oznacza to, że do centrum nadzoru spływają również dane z czujników i punktów pomiarowych, które: albo wchodzą w skład poszczególnych urządzeń systemu, albo które są przez TELBUD SA specjalnie dokładane. W ten sposób operatorzy zarządzający systemem mogą oceniać jego stan techniczny i zawczasu reagować, gdy coś zakłóci jego działanie, gdy coś zaczyna szwankować lub ulegnie awarii/zniszczeniu.

Służy do tego m.in. autorskie rozwiązania sprzętowe ARGUS Control firmy TELBUD SA, pozwalające na kontrolowanie urządzeń lub elementów infrastruktury. Jest to moduł kontrolny z wbudowanym serwisem przeglądarkowym, dający możliwość zdalnego podglądu stanu urządzenia i jego konfiguracji. Każdy taki moduł posiada dwa przekaźniki, które pozwalają na wysterowanie dowolnego urządzenia oraz osiem wejść parametryzowanych, pozwalających na podłączenie czujnika typu PIR nadzorujących wskazane urządzenia. Takie czujniki są zresztą również produkowane przez TELBUD SA dzięki czemu można łatwo rozszerzyć zakres nadzoru nad elementami infrastruktury. Jest to tym łatwiejsze, że system kontroli można dowolnie rozbudowywać przez dołączanie dodatkowych modułów ARGUS Control. 

Trzeba przy tym zaznaczyć, że to co jest proponowane przez TELBUD SA nie służy jedynie do nadzoru, ale również do reagowania. Oprogramowanie ARGUS można bowiem sterować urządzeniami i instalacjami ochrony oraz efektywnie przeciwdziałać zbliżającemu się zagrożeniu. W oprogramowaniu tym wprowadzono np. specjalny moduł do wykrywania bezzałogowych statków powietrznych. TELBUD SA podkreśla przy tym, że jest to obecnie konieczne nie tylko w ochronie perymetrycznej szczególnie ważnych, strategicznych obiektów, ale również na większych obszarach – np. przy ochronie granicy.  

Bezzałogowe Statki Powietrzne są coraz większym zagrożeniem dla chronionych obszarów i obiektów. Jako TELBUD SA możemy zintegrować dowolne systemy detekcji i zwalczania BSP w systemie ARGUS PSIM. Nasz system będzie prowadził fuzję i analizę danych w czasie rzeczywistym, co pozwoli na uzyskanie świadomości sytuacyjnej oraz reakcję adekwatną do zagrożeń. ARGUS PSIM obejmuje także rozwiązania Sztucznej Inteligencji, pozwalające najlepiej dopasować system analizy danych do chronionego obszaru i unikać fałszywych alarmów. Z naszych analiz wynika, że czas osiągania pełnej zdolności takiego systemu na rozległym obszarze, takim jak wschodnia granica Polski, to około sześć miesięcy. W tym okresie system uczy się chronionego obszaru. Oczywiście cały czas rozwijamy nasze rozwiązania, możemy integrować różnego rodzaju systemy przeciwdziałania BSP, zarówno polskie, jak i pochodzące od partnerów zagranicznych. Na podobnych zasadach działają także moduły ochrony przed innymi rodzajami zagrożeń, takimi jak chociażby grupy dywersyjno-rozpoznawcze
Tomasz Bujak, prezes zarządu TELBUD SA

TELBUD SA nie proponuje przy tym własnych zestawów antydronowych, ale zdolność do ich integrowania, w sposób zależny od Zamawiającego. Ta integracja może się odbywać poprzez samodzielne przetwarzanie danych z systemu antydronowego (z jego radarów, detektorów częstotliwości radiowych, kamer termowizyjnych i dziennych, detektorów dźwięku, itp.) i wypracowywanie zadań dla efektorów (przede wszystkim urządzeń zakłócających łączność oraz zaburzających orientację geolokacyjną wykrytych obiektów). Ale może również polegać jedynie na nadzorowaniu pracy zestawów działających w duży sposób autonomicznie (np. samodzielnie wykrywających, identyfikujących, klasyfikujących i zakłócających drony).

W tym pierwszym przypadku ARGUS PSIM może niezależnie przyporządkować do wykrytego, bezzałogowego statku powietrznego jego kategorię i parametry (np. protokół komunikacyjny, długość i szerokość geograficzna, prędkość poruszania, wysokość lotu), jak również wyznaczyć na mapie jego trajektorię lotu. Co więcej system proponowany przez TELBUD SA ma możliwość automatycznego zareagowania i włączenia nadajnika zakłóceń w odniesieniu do drona uznanego za zagrożenie. Może to zrobić również ręcznie operator systemu. 

ARGUS PSIM pozwala dodatkowo na kierowanie podległymi siłami np. w przypadku wtargnięcia na chroniony obszar. Wcześniej były to np. sygnały wzywające grupy interwencyjne wchodzące w skład sił ochrony. W przypadku Tarczy Wschód mogą to być również informacje wysyłane do wyznaczonych wcześniej pododdziałów wojskowych, z postawieniem zadań: gdzie i jak zareagować na wykryte przez operatora zagrożenie. ARGUS PSIM może bowiem przechowywać informacje o dostępnych siłach oraz o ich możliwościach.

System ten ma jeszcze jedną użyteczną cechę: może rejestrować cały przebieg pracy, a więc np. zbierać również dowody naruszenia przestrzeni powietrznej lub granicy. Wszystko to może zostać odtworzone do ewentualnej, dalszej analizy, postępowania wyjaśniającego lub również do prowadzenia szkolenia.

Ważną zaletą firmy TELBUD SA przy jej uczestnictwie w programach zwiększających ochronę granicy, są posiadane przez nią: 

• uprawnienia „umożliwiające projektowanie, budowę, integrację i serwis systemów zabezpieczenia technicznego obiektów infrastruktury krytycznej, obiektów związanych z obronnością i bezpieczeństwem wewnętrznym państwa”;
• koncesje na obrót wyrobami specjalnymi i na usługi ochrony mienia w formie zabezpieczenia technicznego;
• świadectwa: akredytacji bezpieczeństwa systemu informatycznego; bezpieczeństwa przemysłowego pierwszego stopnia - klauzula TAJNE; bezpieczeństwa przemysłowego pierwszego stopnia - klauzula SECRET NATO; bezpieczeństwa przemysłowego pierwszego stopnia - klauzula SECRET EU i bezpieczeństwa przemysłowego I stopnia. 

Mając takie uprawnienia oraz pełną kontrolę nad opracowanymi przez siebie rozwiązaniami, firmie TELBUD SA łatwiej jest integrować systemy o różnych klauzulach poufności i korzystać z ich danych przy tworzeniu jednolitego obrazu sytuacji. W przypadku Tarczy Wschód będzie to np. pomagało przy połączeniu już stworzonego systemu Straży Granicznej do tego, co jest właśnie budowane przez Siły Zbrojne RP na wschodniej granicy. W ten sposób, dzięki oprogramowaniu ARGUS ma się gwarancję uzyskania pożądanego efektu synergii.

Artykuł sponsorowany