Serce Abramsa zostanie zmodernizowane?

Propozycja Honeywell obejmuje zmianę konfiguracji zespołu napędowego czołgu M1 Abrams, ale przy zachowaniu samego silnika. Mowa o turbinie gazowej AGT1500, która w proponowanej modernizacji miałaby zostać ustawiona poprzecznie w kadłubie (obecnie silnik jest ułożony wzdłużnie). Nie jest to nowy pomysł, bo już w latach 80. eksperymentowano z takim rozwiązaniem w ramach programu AGT1500 TMEPS (ang. Transverse-Mounted Engine Propulsion System).

Poprzeczne ustawienie silnika w kadłubie M1 miałoby kilka zalet. Najważniejszą z nich byłoby wygospodarowanie 1,3 m³ wolnej przestrzeni pomiędzy przedziałem bojowym a napędowym. Mógłby znaleźć się tam powiększony, w pełni izolowany (wyposażony w klapy wydmuchowe, np. w stropie kadłuba) magazyn amunicji, duży zbiornik paliwa, pomocnicza jednostka prądotwórcza (ang. Auxiliary Power Unit, APU), dodatkowe akumulatory, jak również kombinacja tych rozwiązań.

Ponadto, zmodernizowany silnik będzie mógł współpracować z klasycznymi przekładniami hydrokinetycznymi, takimi jak dotychczas stosowane Allison X1100-3B i 3B1, lub stać się częścią hybrydowego zespołu napędowego, co zmniejszyłoby zużycie paliwa M1. Zmiana ustawienia silnika ma umożliwić zastosowanie nowego układu pobierania powietrza oraz jego filtracji, wydajniejszego niż dotychczasowy, co zwiększyłoby żywotność i niezawodność motoru, który z natury rzeczy jest wyjątkowo wrażliwy na zanieczyszczenia w łopatkach turbiny.

Zaletą turbiny gazowej AGT1500 jest korzystny stosunek mocy do masy oraz kompaktowa, modułowa konstrukcja. Dzięki temu zespół napędowy z tego typu agregatem jest o około 50% lżejszy niż z wysokoprężnym motorem czterosuwowym w układzie V12. Inne zalety turbiny gazowej to generowanie dźwięków o wysokiej częstotliwości, dzięki czemu silnik jest praktycznie niesłyszalny z dużej odległości. Zastosowanie wymiennika ciepła powoduje, że (wbrew mitom) spaliny turbiny na końcu układu wydechowego gazowej mają niższą temperaturę niż w klasycznym Dieslu. Dla porównania: temperatura gazów wydechowych AGT1500 wynosi około 500 stopni Celsjusza, natomiast w wysokoprężnym MTU MT 883 Ka-500 wartość ta wynosi ponad 600 stopni. Do innych, nieoczywistych zalet turbin gazowych należą: wielopaliwowość, korzystna krzywa momentu obrotowego od najniższych obrotów, łatwość rozruchu w ekstremalnych temperaturach, niemal bezwibracyjna praca, a także… czystość spalin.

Minusem obecnie stosowanych turbin gazowych w pojazdach lądowych jest wysokie spalanie. Jednak nie jest to problem nie do rozwiązania. Opracowywane jeszcze na przełomie lat 80. i 90. nowoczesne turbiny gazowe takie jak LV100 były zdecydowanie bardziej ekonomiczne. Dla przykładu, M1A1 Abrams wyposażony w silnik LV100 miał o około 80% dłuższy zasięg operacyjny w stosunku do takiego samego czołgu, ale z klasycznym AGT1500. Niestety prace nad LV100 zostały przerwane na początku XXI w. wraz z kasacją programu armatohaubicy samobieżnej XM2001 Crusader, która miała dzielić zespół napędowy oraz inne podzespoły ze zmodernizowanymi czołgami M1 Abrams.

Hipotetyczny układ spalinowo-elektryczny z turbiną AGT1500 wydaje się interesującą alternatywą wobec odkurzenia projektu LV100. Wiele pojazdów hybrydowych może poruszać się na krótkich odległościach w trybie czysto elektrycznym. Wówczas silniki elektryczne są zasilane wyłącznie z akumulatorów (które z nowym układem napędowym można ulokować w dodatkowej przestrzeni w komorze silnika), a motor spalinowy nie pracuje. To istotnie redukuje sygnaturę cieplną i dźwiękową czołgu, umożliwiając prowadzenie działań na szczeblu taktycznym bardziej skrycie niż dotąd. Taką możliwość oferuje choćby zaprezentowana w ubiegłym roku przekładnia Allison eGen Force, która obecnie jest przymierzana do nowego bojowego wozu piechoty XM30 MICV. Rozwiązanie korzysta z wielu podzespołów ze stosowanej również w M1 skrzyni Allison X1100, a przy tym zapewnia dodatkowe źródło napędu w postaci zintegrowanego silnika elektrycznego. Według informacji od producenta nowa przekładnia potencjalnie mogłaby napędzić pojazd o masie do 70 ton, choćby czołg M1 Abrams w najnowszym wariancie M1A2SEPv3.

Modernizacja zespołu napędowego według pomysłu Honeywella mogłaby (wręcz dosłownie) tchnąć nową energię w istniejące czołgi M1 oraz zmniejszyć koszty eksploatacji Abramsa. Teraz pozostaje nam czekać na oficjalne zainteresowanie tą propozycją ze strony U.S. Army oraz klientów eksportowych.