Rosja spada z drabiny. Nowy ranking eksporterów uzbrojenia

Wydaje się, że upadek rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego będzie trendem także w kolejnych latach. Najnowszą pięciolatkę, czyli lata 2019-2023, SIPRI zestawił z okresem 2014-2018. W stosunku do tego ostatniego przedziału czasowego rosyjski eksport spadł o 53 proc. W poprzedniej pięciolatce Moskwa sprzedawała broń o wartości 21 proc. globalnego eksportu, podczas gdy w obecnej proporcja ta wynosi 11 proc. Spadła także liczba państw będących wielkimi odbiorcami rosyjskiej broni. O ile wcześniej było ich 31, to w 2022 roku to już tylko 14 krajów. W 2023 r., a zatem w okresie już po rozpoczęciu pełnowymiarowej wojny na Ukrainie, Rosja mogła liczyć na 12 wiernych klientów.

Największymi odbiorcami rosyjskiego sprzętu wojskowego pozostają Indie i Chiny. Jednak w latach 2019-2023 eksport do Indii spadł o 34 proc., do Chin o 39 proc., a do będącego trzecim największym klientem na rosyjską broń Egiptu – aż o 54 proc. Nie lepiej było w przypadku mniejszych, lecz wciąż liczących się nabywców. Algierskie zakupy zmalały o 83 proc. a wietnamskie o 91 proc. Najwięcej rosyjskiej broni trafiało w ostatnich latach do Azji (60 proc. całości eksportu), a także na Bliski Wschód (13 proc.) i do Afryki (10 proc.).

Warto podkreślić, że dane z ostatnich pięciu lat nie do końca oddają skalę upadku rosyjskiego eksportu uzbrojenia. W czasach przed epidemią COVID-19, a zatem w 2019 r., Rosjanie sprzedawali sprzęt wojskowy na poziomie podobnym jak w latach poprzednich, a już w latach 2020-2022 ich wyniki były znacznie gorsze. Raport SIPRI podkreśla, że w 2023 r. wyniki rosyjskiego eksportu spadły jeszcze o 52 proc. w stosunku do roku 2022. Okres 2020-2022, mimo że gorszy niż lata 2014-2019, był więc czasem i tak względnie dobrym w stosunku do obecnych. I zapewne przyszłych, biorąc pod uwagę pogarszającą się pozycję międzynarodową Moskwy, kompromitację jej myśli technicznej w wojnie na Ukrainie, a także ograniczone możliwości eksportu w związku z przyspieszoną produkcją dla rosyjskich sił zbrojnych. Wiele wskazuje więc na to, że kolejna pięciolatka – 2024-2029 – będzie dla rosyjskiej pozycji wręcz katastrofalna.

Francja także była odpowiedzialna za sprzedaż 11 proc. światowego uzbrojenia i tylko o włos wyprzedziła Rosję. Jednak jej wskaźniki wzrosły o 47 proc. w stosunku do poprzedniego okresu i sprzedawała do 64 państw. Jej najważniejszym klientem były w ostatnich latach Indie, które kupiły 29 proc. jej produkcji. Francuzi sprzedawali głównie do Azji i na Bliski Wschód. Znacznie gorzej radzą sobie w Europie, do której eksportowali zaledwie 9,1 proc. swoich wyrobów przemysłu obronnego. Większość europejskich sukcesów to sprzedaż okrętów i myśliwców Rafale do Grecji, chociaż ważny był też np. kontrakt dla Chorwacji na 12 egzemplarzy Rafale.

Skoro już mowa o tych samolotach, to właśnie one były odpowiedzialne za wysokie wyniki Paryża. W latach 2019-2023 Francuzi wyeksportowali 94 Rafale, podczas gdy w poprzednim okresie jedynie 23. Jeszcze lepiej szło pozyskiwanie zamówień – zakontraktowano 193 Rafale, które wyrosły na najchętniej kupowane samoloty bojowe poza F-35.

Największym konkurentem dla Francuzów w Europie są Amerykanie, czyli wciąż największy eksporter uzbrojenia na świecie. Pozycja Stanów Zjednoczonych wydaje się niezagrożona. Ich eksport wzrósł o 14 proc. i obecnie 42 proc. całego światowego eksportu broni to sprzedaż z USA. Klientami jest 107 państw. 38 proc. amerykańskiej broni sprzedawana jest na Bliski Wschód, 31 proc. do Azji i Oceanii (największe wzrosty sprzedaży w Japonii, Australii i Korei). Tymczasem udział Europy w sprzedaży wzrósł do 28 proc., podczas gdy w poprzednim okresie było to zaledwie 11 proc. Tak samo jak w przypadku Francji o wielkości eksportu USA stanowi w dużej mierze sprzedaż samolotów bojowych. W latach 2019-2023 Amerykanie dostarczyli klientom eksportowym 420 maszyn, w tym 249 egzemplarzy F-35A i B. Obecnie zamówionych jest 1071 kolejnych samolotów, w tym 785 sztuk F-35.

Chiny zajmują czwarte miejsce i są odpowiedzialne za niecałe 6 proc. światowego eksportu broni. Aż 61 proc. tej liczby to sprzedaż do Pakistanu, a niemal cała reszta do innych państw Azji i Oceanii. 10 proc. to sprzedaż do państw afrykańskich. Niemiecka sprzedaż spadła o 14 proc. Obecnie Berlin eksportuje 5,6 proc. wartości światowego uzbrojenia.