Czym jest Stryker i po co powstał? [ANALIZA]

Geneza

Historia pojazdu, który dziś znamy pod nazwą Stryker, zaczyna się w roku 1999, kiedy to ówczesny szef sztabu US Army, generał Eric Shinseki, oświadczył, że potrzebne jest utworzenie sił średnich, aeromobilnych o wysokiej mobilności strategicznej, które dysponowałyby większą mobilnością taktyczną i operacyjną oraz siłą ognia w porównaniu do sił lekkiej piechoty, a jednocześnie byłyby lżejsze i o mniejszym obciążeniu logistycznym od sił ciężkich.

Docelowo projekt ten miał zostać zwieńczony programem Future Combat Systems, w ramach którego opracowana miała zostać lekka, modułowa platforma gąsienicowa o masie około 20 ton. Platforma ta nosiła nazwę Manned Ground Vehicle. Projekt ten był bardzo ambitny i wymagał czasu na dopracowanie (co ostatecznie się nie udało). Szacowano, że poszukiwane rozwiązania staną się dostępne po roku 2010, a więc potrzebne było rozwiązanie przejściowe.

Podjęto zatem decyzję o sformowaniu jednostki demonstracyjnej, wykorzystującej dostępne rozwiązania. W styczniu roku 2000 w Fort Knox przeprowadzono Platform Performance Demonstration, w ramach którego zaprezentowano różne konstrukcje w celu poinformowania wojskowych, jakie są dostępne na rynku rozwiązania. Prezentowane pojazdy to:

• Pandur,
• M1117,
• LAV III,
• Dragoon,
• Bionix 25,
• LAV 300 Mk2,
• VAB,
• TPz Fuchs,
• M8 AGS.

Program zaczął nabierać rozpędu i otrzymał kryptonim MAV (Medium Armored Vehicle). Pierwszą jednostką, która miała zostać przeformowana, była 3. Brygada Piechoty 2. Dywizji Piechoty. Proces rozpoczęto w marcu 2000 roku, a jednostkę tymczasowo wyposażono w wypożyczone od Kanady wozy LAV III. Co ciekawe, w trakcie prowadzonych prac odnotowano, że w ramach założonych wymogów pojazdy o trakcji kołowej nie mają znaczących przewag nad wozami o trakcji gąsienicowej i vice versa. Pojazdy gąsienicowe zapewniały większą przestrzeń wewnątrz, ale wozy kołowe spełniały minimum wymogów.

W listopadzie 2000 roku kontrakt przyznano konsorcjum firm General Dynamics Land Systems i General Motors, które zaoferowały zmodyfikowany projekt pojazdu LAV III.

Początkowo planowano przeformować sześć brygad w tzw. brygady SBCT (Stryker Brigade Combat Team). Przeciwko było wielu kongresmenów, ale ostatecznie w roku 2004 przegłosowano decyzję o sformowaniu czterech brygad SBCT. Sam Stryker miał występować w wielu różnych wariantach, tym samym pozwalając na przezbrojenie niemalże całej brygady w jedną platformę, co miało uprościć szkolenie i logistykę.

Pierwsza Generacja

Pierwsza generacja Strykerów posiada tzw. kadłub FBH (Flat Bottom Hull), a więc klasyczny kadłub z płaskim dnem. Pojazdy w tym wariancie występują w dziesięciu wariantach:

• M1131 - Wóz Wsparcia Ogniowego - Jego konfiguracja podobna jest do wariantu rozpoznawczego M1127, ale przeznaczony jest do naprowadzania ognia artylerii i lotnictwa.
• M1133 - Wóz Ewakuacji Medycznej - Wyposażony jest w niezbędne wyposażenie medyczne zapewniające możliwość ratowania życia rannych żołnierzy. Pojazd przygotowany jest także pod montaż modułu M151, aby w razie potrzeby był uzbrojony i zdolny do samoobrony.
• M1134 - Niszczyciel Czołgów - Uzbrojony jest w wyrzutnię przeciwpancernych pocisków kierowanych TOW-2A i TOW-2B, a także karabin maszynowy M240 służący do samoobrony.

Masa, zależnie od wariantu, oscyluje między 16 tonami a 18 tonami.

Dodatkowo Stryker może zostać wyposażony w ekrany prętowe lub moduły wybuchowego pancerza reaktywnego SRAT (Stryker Reactive Armor Tiles), zwiększające ochronę przed głowicami kumulacyjnymi.

Druga Generacja

W toku eksploatacji oraz doświadczeń z Iraku i Afganistanu podjęto decyzję o głębokiej modernizacji Strykera. Po pierwsze, zdecydowano się na wzmocnienie ochrony dna kadłuba przed wybuchami min i improwizowanych ładunków wybuchowych poprzez uformowanie dna w formę podwójnej płytkiej litery V. Tego typu kadłuby noszą oznaczenie DVH (Double V Hull). Wozy w tej konfiguracji noszą oznaczenia:

• M1251 - Wóz Wsparcia Ogniowego.
• M1252 - Moździerz Samobieżny.
• M1253 - Niszczyciel Czołgów.
• M1254 - Wóz Ewakuacji Medycznej.
• M1255 - Wóz Dowodzenia.
• M1256 - Kołowy Transporter Opancerzony.
• M1257 - Wóz Inżynieryjny.

Sam kadłub ma także nieco inne wymiary i geometrię. Uznano, że należy również rozpocząć wdrażanie innych rozwiązań w ramach programu ECP (Engineering Change Proposal). Wozy, które przeszły tę modernizację, można uznać za trzecią generację KTO Stryker.

Trzecia Generacja

W ramach programu ECP1 wozy z kadłubami DVH otrzymały dodatkowe ulepszenia. Po pierwsze, jednostkę napędową wymieniono na mocniejszą jednostkę wysokoprężną Caterpillar C9 o mocy 450 KM. Wzmocniono zawieszenie, a także zastosowano nowe, większe opony. Oryginalny alternator o natężeniu 570 amperów zastąpiono nowym o natężeniu 910 amperów.

Wozy wyposażono także w systemy zwiększające świadomość sytuacyjną kierowcy DSAD (Driver’s Situational Awareness Display) i dowódcy CSAD (Commander’s Situational Awareness Display), a systemy elektroniczne zostały zmodernizowane pod kątem przesyłania danych i obrazu zarówno pomiędzy stanowiskami załogi, jak i pomiędzy pojazdami.

Wozy tak zmodernizowane określane są jako Stryker DVH A1. Występują w następujących wariantach:

• M1265A1 Sgt. Stout - Samobieżny Artyleryjsko-Rakietowy Zestaw Przeciwlotniczy, wyposażony jest w zdalnie sterowany, bezzałogowy modułowy system wieżowy RiWP firmy Moog, który uzbrojony jest w armatę automatyczną M914 kalibru 30 mm na amunicję 30x113 mm, sprzężony z nią karabin maszynowy M240 oraz wymienne moduły z wyrzutniami dla różnych pocisków rakietowych, standardowo instalowane są dwa moduły dla pocisków FIM-92 Stinger, każdy moduł mieści 4 pociski, a więc w gotowości jest 8 pocisków. Wóz przeznaczony jest także do zwalczania dronów.

Warianty Eksperymentalne

Opracowano również warianty eksperymentalne, które nie doczekały się wdrożenia. Pokazują one, że platforma ma potencjał do adaptacji do różnych wariantów specjalistycznych:

• Tracked Stryker - Wariant Strykera o trakcji gąsienicowej, opracowany w ramach programu AMPV (Armored Multi Purpose Vehicle), mający na celu opracowanie następcy rodziny transporterów M113, ostatecznie został odrzucony na rzecz większego, lepiej opancerzonego i o większych możliwościach pojazdu wywodzącego się z konstrukcji bojowego wozu piechoty M2 Bradley.
• Stryker MEHEL (Mobile Expeditionary High Energy Laser) - Wariant ma być wyposażony w laser dużej mocy oraz uzupełniać ma wóz M1265A1 Sgt. Stout, wspomagając go w neutralizacji przede wszystkim latających systemów bezzałogowych.

Podsumowanie

Stryker, choć znalazł się w US Army niejako przez przypadek jako rozwiązanie przejściowe, ogólnie sprawdził się w warunkach bojowych i okazał się platformą o dużej podatności modernizacyjnej i zdolności do adaptacji do różnych zadań poprzez budowę na jego podstawie różnych specjalistycznych wariantów.

Oczywiście Stryker nie jest najlepszym czy najnowocześniejszym pojazdem tej klasy, ale jest konstrukcją sprawdzoną, dopracowaną i wytrzymałą. Wóz testowany był w różnych konfiguracjach, w tym również wyposażony w aktywne systemy ochrony pojazdów, takie jak Trophy MV/Trophy VPS czy Artis Iron Curtain.

Ogółem wyprodukowano blisko 5 tysięcy wozów rodziny Stryker, z czego większość z nich do dziś służy w US Army, ale konstrukcja ta znalazła również odbiorców eksportowych – szukających stosunkowo taniego, prostego i wytrzymałego pojazdu opancerzonego dla pododdziałów piechoty zmotoryzowanej. Użytkownikami eksportowymi są:

• Bułgaria - 183 – jeszcze nie dostarczone.

Stryker jest również dalej rozwijany. Najnowszym wariantem eksperymentalnym jest StrykerX, w którym zastosowano napęd hybrydowy oraz zmieniono układ konstrukcyjny tak, aby dowódca i kierowca siedzieli obok siebie tuż za przedziałem napędowym, co pozwala wygospodarować znacznie większą przestrzeń użyteczną za ich stanowiskami.

Stryker ma zatem potencjał do dalszego rozwoju. Jest pojazdem udanym. Otwartym pozostaje natomiast pytanie, czy US Army zechce pozostać użytkownikiem tej klasy pojazdów w dobie reform US Army, gdzie obok ciężkich Dywizji Pancernych i Dywizji Pancernych (Wzmocnionych), które wyposażone będą w gąsienicowe czołgi i bojowe wozy piechoty, oraz lżejszych Dywizji Piechoty bazujących głównie na lekkich pojazdach kołowych, takich jak samochody HMMWV, ISV, JLTV oraz ciężarówki FMTV i HEMTT.

Wynika to z faktu, że o ile brygady pancerne ABCT pozostaną w zasadzie bez większych zmian, o tyle brygady lekkiej piechoty IBCT są przeformowywane w nowy typ brygad lekkich MBCT. W takie lekkie brygady przeformowane zostaną także niektóre brygady SBCT wyposażone w pojazdy rodziny Stryker. Możliwe jednak, że część brygad SBCT pozostanie bez zmian, i tym samym w US Army pozostanie miejsce dla kolejnej generacji tych pojazdów.