Coroczny ranking SIPRI producentów uzbrojenia. PGZ się wspina

Instytut odnotował spadek o 3,5 proc. w porównaniu z rokiem 2021, związany głównie ze spadkiem przychodów firm w USA i Rosji. Zarazem utrzymały się one nadal na poziomie wyższym niż w 2015 r., kiedy SIPRI uwzględnił przedsiębiorstwa z Chin. W ubiegłym roku wiele firm w Europie i USA nadal zmagało się ze skutkami pandemii Covid-19, które uniemożliwiały osiągnięcie zakładanego poziomu produkcji.

W najnowszym raporcie Instytut zwrócił uwagę, że „ogólne przychody stu największych producentów uzbrojenia spadły w 2022 r. mimo znaczącego wzrostu popytu napędzanego napięciami geopolitycznymi” i postrzeganej przez wiele państw potrzeby uzupełnienia i unowocześnienia ich sprzętu wojskowego. Wiąże się to także z długim czasem między zapotrzebowaniem a zwiększeniem produkcji.

Według SIPRI część firm, których przychody zmalały w 2022 r., oczekuje istotnego wzrostu w kolejnym okresie. Np. grupa MBDA otrzymała zamówienia na 9,5 mld dolarów – o 65 proc. więcej niż w 2021 r.; zamówienia w spółce Saab wzrosły o 35 procent.

W zestawieniu SIPRI najwięcej jest firm z USA (korporacje z tego kraju zajmują pięć pierwszych miejsc) i Kanady; 26 miejsc w pierwszej setce zajmują firmy europejskie.

Jak podsumował Instytut, wojna w Ukrainie prawie nie wpłynęła na przychody firm ze Stanów Zjednoczonych w 2022 roku. W większości przypadków przychody wygenerowane w tym roku były efektem zamówień złożonych na długo przed rosyjską inwazją – zwrócił uwagę sztokholmski instytut.

Największy producent uzbrojenia – Lockheed Martin, którego przychody wyniosły blisko 59,4 mld dolarów – o 8,9 proc. mniej niż rok wcześniej  – oświadczył, że z powodu długich cykli produkcyjnych i obecnych zdolności przemysłowych nie spodziewa się w najbliższym czasie zwiększenia przychodów z nowych kontraktów związanych z wojną rosyjsko-ukraińską.

Spadek dotknął drugą na liście korporację RTX (wcześniej Raytheon Technologies), która osiągnęła ponad 39,5 mld dolarów – o 12 proc. mniej niż w 2021. Bez zmian – 52,3 mld dolarów - utrzymały się dochody Northrop Grumman (3. na liście). Przychody Boeinga (numer 4) wyniosły 29,3 mld dolarów – o 19 proc. mniej. Zamykająca pierwszą piątkę General Dynamics Corp. osiągnęła 28,32 mld USD. Przychodów – mniej o 5,6 proc. niż w poprzednim roku.

Przychody europejskich dostawców wzrosły o 0,9 proc. i sięgnęły 121 mld dolarów, co stanowiło 20 proc. przychodów pierwszej setki. Największy udział w przychodach europejskich firm miały przedsiębiorstwa z Wielkiej Brytanii. Największym europejskim przedsiębiorstwem okazało się BAE Systems (6. miejsce). Podczas gdy przychody firmy pozostały bez zmian, zamówienia wzrosły o 58 procent.

Firmy niemieckie odnotowały ogólny wzrost o 1,1 proc. w porównaniu z rokiem 2021, a jedyną, której przychody zmalały była thyssenkrupp.

Przychody pięciu odnotowanych firm z Francji zmalały o 3,9 proc., co wiąże się głównie z mniejszymi niż rok wcześniej zamówieniami dla Dassault (23. na liście) i Safran (miejsce 34) zaangażowanymi w produkcję myśliwców Rafale. Obie firmy odnotowały także problemy z dostawami związane z wojną w Ukrainie.

Wzrosły przychody trzech transeuropejskich przedsiębiorstw. Na 14. miejscu znalazł się Airbus (12,1 mld dolarów, wzrost o 17 proc.), o 11 proc. zwiększyły się też przychody KNDS (44. miejsce); o 7,3 proc. spadły natomiast przychody MBDA (32. na liście).

Mająca siedzibę we Włoszech grupa Leonardo (13. na liście) odnotowała nominalny wzrost przychodów, który jednak nie zrównoważył inflacji.

Polska Grupa Zbrojeniowa zwiększyła przychody o 14 proc. do 1,6 mld dolarów i zajęła 71. miejsce (w raporcie sprzed roku 76.). SIPRI zwrócił uwagę na porozumienia o współpracy z koreańskimi firmami Hanwha Aerospace i Hyundai Rotem przewidujące produkcję w Polsce.

Przychody jedynego w zestawieniu przedsiębiorstwa z Ukrainy – UkrObononPromu (81. miejsce na liście) – spadły o 10 proc. i wyniosły w ub.r. 1,3 mld dolarów. Spadek wiąże się głównie z inflacją, nominalnie przychody koncernu wzrosły o 8,7 procent.

Na liście znalazły się dwie firmy z Rosji Rostec i Zjednoczona Korporacja Budowy Okrętów. Wbrew doniesieniom rosyjskiego rządu o rosnącej produkcji ich przychody ze sprzedaży broni były o 12 proc. niższe niż rok wcześniej. Rostec (10. miejsce, 16,8 mld dolarów przychodu) został – inaczej niż w poprzednich latach – uwzględniony w rankingu mimo że jest holdingiem bez własnych zdolności produkcyjnych. Włączenie go do zestawienia SIPRI uzasadnia niemożnością uzyskania danych od prawie żadnej z rosyjskich firm kontrolowanych przez Rostec, w tym producentów samolotów i śmigłowców i radioelektroniki. Przychody Rosteku realnie spadły o 9,9 proc. głównie w związku z inflacją w Rosji, podczas gdy nominalnie wzrosły. Spadek przychodów korporacji stoczniowej wyniósł 18 procent.

Zmalał rosyjski eksport broni (8 mld dolarów w porównaniu z 15,8 mld rok wcześniej). Na spadek przychodów wpłynęły też zachodnie sankcje i trudności z dostępem do komponentów potrzebnych np. do budowy okrętów.

Wg SIPRI na spadek przychodów z nowej produkcji mogły wpłynąć opóźnienia w płatnościach i zlecenia na unowocześnienie uzbrojenia w czasów radzieckich. Z powodu braku transparentności Instytut nie uwzględnił producentów pocisków rakietowych Ałmaz-Antiej i KTRW, które nie należą do Rosteku, a wytwarzają systemy, na które jest popyt z powodu trwającej wojny.

Na liście znalazły się 22 przedsiębiorstwa z Azji i Oceanii – ich łączne przychody przewyższyły przychody firm europejskich. Z ośmiu uwzględnionych firm chińskich sześć zwiększyło swoje przychody w 2022 r. Największy chiński producent w zestawieniu to NORINCO (7. miejsce), producent systemów lądowych, którego przychody wzrosły o 4,4 proc. i wyniosły 22,1 mld dolarów.

Przychody czterech firm z Korei Płd. były o 0.9 proc. niższe niż w 2021 r., co wiązało się – jak w przypadku koncernu Hanwha Aerospace – z problemami z łańcuchami dostaw.

W podziale regionalnym największy wzrost odnotowały firmy z Bliskiego Wschodu - Elbit, IAI i Rafael, co sztokholmski ośrodek łączy np. z produkcją przez Rafaela amunicji przeciwpancernej w Niemczech, dostarczanej przez RFN i Holandię Ukrainie.

Na liście znalazły się cztery firmy z Turcji, dwie – Baykar i Roketsan – dostały się do pierwszej setki po raz pierwszy. Baykar – producent dronów Bayraktar TB2, dostarczanych Ukrainie i zamówionych także przez Polskę – osiągnął największy wzrost ze wszystkich stu firm – 94 procent.