BALTEXPO 2025: Navantia z nowymi propozycjami dla Orki

Tylko trzy firmy zaprezentowały na targach BALTEXPO 2025 okręty podwodne proponowane dla polskiej Marynarki Wojennej w ramach programu Orka: hiszpańska stocznia Navantia, południowokoreańska stocznia Hanwha Ocean i szwedzka stocznia Saab Kockums. W przypadku Navantii gdańskie targi zbiegły się datą z inną, ważną uroczystością hiszpańskiej marynarki wojennej, jaką było wodowanie 3 października 2025 roku w stoczni w Kartagenie drugiego już w serii okrętu podwodnego typu S-80 „Narciso Monturiol” (S-82). Pierwszy okręt tego typu „Isaac Peral” (S-81) wszedł do służby w 2023 roku, dzięki czemu – według Navantii – Polsce można już zaoferować „okręt podwodny o sprawdzonej konstrukcji, który już działa w służbie macierzystej marynarki wojennej”.

Obie pierwsze jednostki typu S-80 nie mają jeszcze na swoim pokładzie napędu niezależnego powietrza AIP, który w czasie produkcji otrzyma dopiero trzeci okręt „Cosme García” (S-83), planowany do wodowania w 2026 roku. Z kolei „Isaac Peral” i „Narciso Monturiol” otrzymają ten napęd podczas pierwszego remontu stoczniowego. Polsce oferowany jest już gotowy okręt z napędem AIP, zdolny do odpalania torped DM2A4, pocisków przeciwokrętowych Harpoon, stawiania min morskich, a także w przyszłości do odpalania spod wody rakiet manewrujących Tomahawk.

W czasie targów BALTEXPO 2025 zwracano jednak szczególną uwagę na możliwą współpracę z polskim przemysłem stoczniowym. Hiszpanie poinformowali np. że Navantia wspólnie z hiszpańską marynarką wojenną stworzyła nowy scenariusz wsparcia technicznego okrętów podwodnych ISS (In-Service Support) ze specjalnym centrum OTACV (Technical Office for ISS). Jego głównym celem jest „zapewnienie bezpiecznego pływania i optymalizacja kosztów przy jednoczesnym osiągnięciu maksymalnej dostępności operacyjnej”. Teraz proponuje się, by ten model wsparcia MRO (Maintenance, Repair, and Operations) przenieść również do Polski, w czym ma pomóc „wysoki poziom współpracy przemysłowej między Navantią a lokalnym przemysłem zbrojeniowym”.

Hiszpania proponuje jednak o wiele szersze współdziałanie z Polską („whole-of-nation”). Hiszpańska marynarka wojenna jest bowiem gotowa pełnić rolę tzw. „floty macierzystej” dla okrętów podwodnych typu S-80, tworząc z naszymi siłami morskimi „Wspólną Grupę Użytkowników Okrętów Podwodnych”. Dzięki niej Polska będzie mogła skorzystać z danych, spostrzeżeń i doświadczeń w zakresie utrzymania okrętów hiszpańskiej marynarki wojennej. Hiszpanie mają w tym duże doświadczenie, ponieważ wcześniej zorganizowali z australijskimi siłami morskimi podobnie działającą „Wspólną Grupę Użytkowników Fregat”.

Było to związane między innymi z:

-       rozmieszczeniem w Australii trzech okrętów hiszpańskiej marynarki wojennej w celu zapewnienia ciągłości szkolenia i wsparcia luk w zakresie zdolności;

-       przeniesieniem 150 pracowników Navantia do Australii w celu wsparcia lokalnych działań stoczniowych w stoczni ASC Adelaide;

-       doprowadzeniem do pełnej operacyjności firmy Navantia Australia poprzez m.in. zatrudnienie 100 Australijczyków;

-       doprowadzeniem do sytuacji, że aż 75% wkładu podczas budowy trzech niszczycieli przeciwlotniczych typu Hobart i dwóch okrętów śmigłowcowych typu Canberra pochodziło z australijskiego przemysłu.

Podobnie wzorcowe współdziałanie Navantii jest także z Królewską Saudyjską Marynarką Wojenną, zapoczątkowane kontraktem na budowę pięciu korwet Avante 2200. Polegała ona m.in. na:

-       utworzeniu spółki joint venture SAMINavantia Naval Industries (SAMINavantia) w celu zapewnienia dostaw systemów bojowych i ich integracji (spółka ta ostatecznie postawiła sobie za cel zostanie liderem w dziedzinie systemów morskich w regionie);

-       przekazaniu wiedzy i technologii pozwalającej Saudyjczykom na stworzenie pierwszego, saudyjskiego okrętowego systemu walki HAZEM. System ten jest obecnie standardem dla saudyjskiej marynarki wojennej i jest oferowany dla innych sił morskich na Bliskim Wschodzie;

-       wykorzystaniu hiszpańskiej marynarki wojennej jako organu inspekcyjnego, działającego w imieniu saudyjskiej marynarki wojennej (dzięki umowie międzyrządowej);

-       przeprowadzeniu pełnego programu szkoleniowego w Hiszpanii dla ponad 500 członków saudyjskich załóg okrętowych.

Współpraca z Navantią i generalnie Hiszpanią okazała się tak dobra, że Saudyjczycy zdecydowali się w grudniu 2024 roku na zamówienie dodatkowych trzech korwet Avante 2200, zwiększając w ten sposób ich liczbę z pięciu do o ośmiu.

W przypadku Polski Navantia proponuje opracowanie polskiego odpowiednika centrum wsparcia PTACV już zaimplementowanego w Hiszpanii dla okrętów podwodnych typu S-80, gwarantującego Marynarce Wojennej RP strategiczną autonomię i pełne utrzymanie operacyjne pozyskanych jednostek. Ma to zostać zapewnione m.in. poprzez:

-       utworzenie Biura Technicznego MRO w Polsce oraz polskich sił wsparcia technicznego z lokalnymi obiektami i siłą roboczą, co pozwoli na uzyskiwanie stopniowej autonomii w utrzymaniu okrętów podwodnych.

-       aktywną współpracę w zakresie MRO pomiędzy: Marynarką Wojenną RP, projektantami i producentami OEM (Original Equipment Manufacturer);

-       przeprowadzenia szkolenia dla pionu technicznego wsparcia, w tym również poprzez tworzenie zespołów rezydenckich (Resident Teams);

-       stworzenie i utrzymanie kluczowej kadry dedykowanej do wsparcia, konserwacji i zarządzania okrętami;

-       maksymalizację udziału lokalnych dostawców poprzez identyfikację i kwalifikację polskiego przemysłu;

-       przeniesienie zarządzania łańcuchem dostaw do polskiej stoczni przy wsparciu Navantii;

-       ciągłe monitorowanie efektywności MRO poprzez kluczowe wskaźniki efektywności KPI;

-       wdrożenie procesów tworzenia i zarządzania argumentacją bezpieczeństwa SCP (Safety Case Processes);

-       współpracę z hiszpańską marynarką wojenną;

Przygotowania do takiej szerokiej kooperacji z Polską już trwają, czego dowodem jest podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Navantią i Polską Grupą Zbrojeniową już pierwszego dnia Międzynarodowych Targów Morskich i Wojskowych BALTEXPO 2025. Współpraca ta ma dotyczyć nie tylko przyszłego wsparcia technicznego dla okrętów podwodnych oraz ustalenia zakresu udziału polskiego przemysłu w ich budowie, ale również innych projektów przemysłowych i prac badawczo-rozwojowych realizowanych dla sektora morskiego. Porozumienie podpisali Alfonso Valea González, dyrektor Navantii ds. handlu na Europę oraz Grzegorz Sowa, zastępca dyrektora pionu rozwoju PGZ S.A.

Hiszpanie przypominają przy tym o swoim wcześniejszym „zaangażowaniu na rzecz długoterminowego partnerstwa i integracji przemysłowej”, co zapewniło im „głębokie zrozumienie polskich priorytetów” oraz położyło „podwaliny pod solidny, suwerenny model utrzymania przyszłej floty okrętów podwodnych Orka”. Uważają więc, że są gotowi do realizacji kontraktu, jeśli oczywiście zostaną oni wybrani przez polskie Ministerstwo Obrony Narodowej.