AGS CSOP zapewni dostęp do informacji rozpoznawczych NATO

Oprogramowanie będzie się składać z trzech głównych elementów:

• AGS CSOP Serwer,
• AGS CSOP Klient,
• Backup SMARF.

Użytkownikami systemu będą głównie siły zbrojne państw, które należą do programu AGS oraz kraje członkowskie NATO. Ukończenie oprogramowania AGS CSOP jest kluczowym elementem, który umożliwi zdalne wykorzystanie danych o obiektach i celach, gromadzonych przez system AGS. Jest to ważny krok w dążeniu do uzyskania przez cały system AGS gotowości operacyjnej, a oddanie do użytku laboratorium jest dobrą okazją do przybliżenia problematyki związanej z programem AGS i projektem AGS CSOP, który realizowany jest przez PIT-RADWAR.

W dobie społeczeństwa informacyjnego nikogo nie trzeba przekonywać jak wielką rolę i znaczenie odgrywa informacja we współczesnych działaniach zbrojnych. Obok tak oczywistych cech charakteryzujących informacje jak aktualność czy rzetelność pojawiają się również inne ważne cechy. Są to m.in. dostępność, porównywalność i przetwarzalność. Oprócz jakości informacji liczy się także jej ilość. W ostatnich latach punkt ciężkości (również w siłach zbrojnych) przenosi się na zapewnienie możliwości przetwarzania znacznej ilości informacji, gdyż ciągły postęp technologiczny w dziedzinie ich pozyskiwania powoduje trudności w znalezieniu metod oraz możliwości ich przetwarzania. Proces ten w szczególności zaobserwować można w dziedzinie rozpoznania.

Z drugiej strony pozyskiwanie i gromadzenie informacji rozpoznawczych z teatru działań, o wyżej wymienionych cechach, oraz ich udostępnianie wojskom własnym i koalicyjnym, w celu osiągnięcia wspólnej świadomości sytuacyjnej, jest warunkiem koniecznym do uzyskania powodzenia w działaniach bojowych.

Kraje członkowskie NATO dostrzegają potrzebę posiadania wspólnej świadomości sytuacyjnej, dlatego też realizowane są różnego rodzaju wspólne przedsięwzięcia i programy, wśród których wyróżnić należy program Alliance Ground Surveillance (AGS), w którym uczestniczy 15 krajów NATO, w tym Polska. Pod względem operacyjnym AGS zapewni władzom politycznym i wojskowym w NATO na szczeblu strategicznym, operacyjnym i taktycznym stałą, terminową, bezpieczną, nieograniczoną i rzetelną informację związaną z sytuacją kryzysową czy rejonem konfliktu.

Program ten prowadzony jest przez NATO Alliance Ground Surveillance Management Agency (NAGSMA) i obejmuje stworzenie systemu opartego na bezzałogowych statkach powietrznych (BSP) RQ-4D Global Hawk, które wyposażone są w niezbędny sprzęt do prowadzenia obserwacji (np. głowice EO/IR). Uzyskane informacje pozwolą na śledzenie ruchu i koncentracji wojsk, co umożliwi wykrycie zamiarów potencjalnego przeciwnika. Pozyskane dane przesyłane są w czasie rzeczywistym do głównej bazy danych SMARF (System Master Archival/Retrieval Facility), skąd mogą być przekazywane do sojuszniczych ośrodków i dowództw operacyjnych dzięki AGS CSOP. Pozyskane przez Sojusz informacje mają tą zaletę, że dotrą do wszystkich sojuszników w takiej samej formie i treści, co ma duże znaczenia przy uzyskiwaniu wspólnej świadomości sytuacyjnej[1]. O ile dane umieszczane w AGS, pochodzące bezpośrednio z BSP Global Hawk (ale także z innych źródeł) są ustandaryzowane, co gwarantuje Kongsberg – twórca SMARF dla systemu AGS, o tyle dostarczenie tych informacji bezpośrednio do systemów narodowych może stanowić pewien problem. Przede wszystkim system, który miałby otrzymać informacje z AGS musi „komunikować się” z bazą danych Backup SMARF w tym samym „języku”. W tym celu zdefiniowane zostały odpowiednie standardy zawarte w STANAG 4559 (NATO Standard ISR Library Interface). Informacje przechowywane są na tzw. Serwerze Współdzielonych Danych (ang. Coalition Shared Date (CSD)), gdzie zapewniony jest mechanizm rozproszonego, przeszukiwalnego, trwałego przechowywania i pobierania danych

Dane we wspólnym formacie przechowywane są w CSD i mogą być dostępne dla klientów za pośrednictwem mechanizmów dostępu dostarczanych przez STANAG 4559. Zapisane informacje składają się z rzeczywistych danych ISR (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) i zestawu metadanych, które je opisują. Metadane są definiowane w STANAG i zawierają informacje o geolokalizacji i czasie, w którym dane (np. obraz) zostały pozyskane, jakie jest ich źródło, ustawienia zabezpieczeń lub informacje dotyczące konkretnego produktu (np. rozdzielczość). Na podstawie tych metadanych użytkownik ma możliwość wyszukiwania i subskrybowania interesujących go informacji. W obrębie metadanych wszystkie (dla domeny) istotne atrybuty produktu są zdefiniowane i podlegają zapytaniu. Parametrami tymi mogą być na przykład: lokalizacja, czas, prędkość, sojusznik/przeciwnik, warunki pogodowe, pewność/jakość informacji, typ produktu. Użytkownik może użyć interaktywnego zapytania, w którym baza danych jest przeszukiwana jednokrotnie. Może też użyć metody subskrypcji, w której zapytanie o dane jest przesyłane do serwera jednokrotnie, a przeszukiwanie bazy danych odbywa się przez określony przedział czasu, w którym klient jest automatycznie powiadamiany za każdym razem, gdy pojawiają się nowe zestawy danych spełniające kryteria zapytania. Wspomniana baza danych Backup SMARF stworzona została w oparciu o STANAG 4559, określany jako interfejs bazy danych oraz o inne standardy przekazywania informacji (Rys. nr 1).

Inny aspekt użytkowania zasobów AGS związany jest z procedurami. Sam system AGS użytkowany jest w sieci Sojuszu i podłączenie do niego sieci teleinformatycznych należących do narodowych Sił Zbrojnych tak, aby z zasobów tych korzystały narodowe systemy wspomagania dowodzenia, z punktu widzenia procedur wojskowych jest bardzo trudne do realizacji.

Biorąc pod uwagę powyższe informacje agencja NAGSMA zainicjowała projekt AGS CSOP, który ma zapewnić narodowym użytkownikom możliwość zdalnego wykorzystania podstawowych produktów systemu AGS, dla uzyskania wspólnej świadomości sytuacyjnej, oraz do opracowywania nowych produktów na bazie istniejących informacji (fuzja danych). Zobrazowanie danych z AGS będzie realizowane na przenośnym sprzęcie komputerowym tzw. CSOP Klient. Ponadto oprogramowanie CSOP Serwer zapewni funkcje administracyjne i możliwość bezpiecznego korzystania z oprogramowania klienckiego. W skład systemu wchodziło będzie również oprogramowanie Backup SMARF, która będzie zreplikowaną bazą danych AGS o pojemności rzędu 3 000 TB, a której zadaniem będzie gromadzenie informacji dla użytkowników narodowych. Poglądowy schemat funkcjonowania systemu AGS (z uwzględnieniem AGS CSOP) przedstawiony został na Rys. nr 2.

Wymienienie wszystkich istotnych funkcjonalności systemu AGS CSOP nie wchodzi w zakres niniejszego artykułu, jednak w ramach opisu tych najciekawszych należałoby podkreślić, że oprogramowanie CSOP Serwer wraz z Backup SMARF, pełnić będzie funkcję serwera w stosunku do użytkowników korzystających z oprogramowania CSOP Klient. W ramach swojej funkcjonalności nie poprzestanie ono na funkcji odczytu zapisanych informacji, a umożliwi także zapisywanie w systemie CSOP nowych produktów ISR stworzonych przez użytkowników systemu z użyciem analitycznych funkcji oprogramowania CSOP Klient. Produkty te będą mogły być udostępniane innym użytkownikom systemu AGS. Istotną informacją jest również to, że baza danych SMARF umożliwia przechowywanie i udostępnianie informacji nie tylko w przy użyciu istniejących i przyjętych standardów w postaci STANAG, ale także informacji nieustandaryzowanych. Oznacza to, że praktycznie każdy plik, w każdym formacie, uznany za istotny z punktu widzenia użytkowników będzie mógł być umieszczony w bazie danych i potraktowany jako użyteczna informacja. 

Projekt AGS CSOP, realizowany przez PIT-RADWAR, jest jednym z największych wyzwań jakie stają przed polskimi firmami technologicznymi realizującymi zamówienia na rzecz wojska. Stwierdzenie to ma swoje uzasadnienie w technologicznym zaawansowaniu projektu, jak również w fakcie, że realizowany on jest dla użytkowników z wielu krajów – członków Sojuszu i musi spełniać wymagania oraz standardy, które w Siłach Zbrojnych RP jeszcze nie funkcjonują, a są wymagane przez Zamawiającego czyli NATO. Dlatego też powierzenie projektu PIT-RADWAR należy traktować jako swojego rodzaju nobilitację i uznanie dla profesjonalizmu inżynierów instytucji, która w zeszłym, 2019 r. świętowała swoje 85-lecie.

Paweł Boryn, Rafał Słomski, Adrian Markowski, PIT-RADWAR SA

[1] Zamieszczone informacje stanowią pewne uproszczenie zasady funkcjonowania systemu AGS (bardziej szczegółowy opis znajduje się pod adresem: www.defence24.pl/wstepna-gotowosc-operacyjna-nato-ags-w-tym-roku)