Zapomniani bohaterowie? Centrum Weterana upamiętnia i pomaga

Centrum zorganizowało międzynarodową konferencję „Weterani są wśród nas - systemy wsparcia w Polsce i na świecie”, która odbyła się w dniach 25 i 26 kwietnia 2024 r. Ponadto 29 kwietnia zorganizowano koncert dla uczestników wydarzenia. Na jubileuszu Centrum Weterana obecni byli m.in. wicemarszałek Sejmu RP - Krzysztof Bosak oraz Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej - Stanisław Wziątek. Uroczystości prowadziła dyrektor Centrum Weterana - ppłk dr Katarzyna Rzadkowska. Redakcję Defence24.pl w części merytorycznej reprezentował Piotr Jaszczuk, także weteran Wojska Polskiego, który służył na Bliskim Wschodzie.

W swoim wystąpieniu, pułkownik Rzadkowska, podkreśliła rolę Centrum Weterana w całym systemie wsparcia weteranów, poszkodowanych na misjach, ich rodzin oraz rodzin tych, którzy w służbie dla Polski zapłacili najwyższą cenę.

Siły Zbrojne RP uczestniczą w międzynarodowych misjach od 1953 roku. Od tego momentu polscy żołnierze wzięli udział w ponad 89 operacjach. Za granicami służyło ponad 120 tysięcy żołnierzy oraz personelu kontyngentów. Polska wnosi w międzynarodową architekturę bezpieczeństwa swój ważny wkład.

Na łamach Defence24.pl staramy się przybliżać naszym Czytelnikom relacje polskich weteranów. Jednym z gości naszego programu „Defence24 Historia” był Tomasz Rożniatowski, aktywny obecnie w środowisku weteranów. W kontekście opieki Centrum Weterana warto przypomnieć jego relację. 23 lipca 2011 Tomasz Rożniatowski patrolował Afganistan. Siedział jako gunner (strzelec) na wieżyczce MRAP-a. Wjechali na minę-pułapkę. Pojazd wywrócił się do góry kołami i zmiażdżył lewą rękę Tomasza. „Słyszałem, że ktoś krzyczy, że nie żyję. Próbowałem zaprzeczyć, dać jakiś znak, ale nie mogłem” – relacjonował Tomasz Rożniatowski w rozmowie z Defence24.

Przy udziale wysokich dowódców wojskowych, przedstawicieli stowarzyszeń i fundacji działających na rzecz weteranów i ich rodzin a także samych weteranów, dyskutowano o problemach związanych z kształtowaniem relacji między weteranami a społeczeństwem, aktywizacji zawodowej weteranów oraz zaprezentowano inspirujące postacie weteranów działań poza granicami państwa.

Bardzo dobry poziom merytoryczny zapewnili zaproszeni do udziału eksperci oraz przedstawiciele środowiska weteranów. W trakcie dyskusji poruszono wiele problemów i spraw nurtujących środowiska weteranów, stowarzyszeń i fundacji działających na ich rzecz. Zwrócono miedzy innymi uwagę na częste mylenie pojęć: weteran i kombatant. Uczestnicy pierwszych paneli dyskusyjnych pochwalili się swoimi działaniami mającymi na celu poprawę tego stanu rzeczy oraz pomysłami zmierzającymi do budowy pozytywnego wizerunku weteranów w polskim narodzie.

Ponadto poruszono zagadnienie aktywizacji zawodowej weteranów i sposobach na zagospodarowanie wysoko wykwalifikowanych żołnierzy, którzy trafiają na rynek cywilny po zdjęciu munduru. Przedstawicielka Departamentu Spraw Socjalnych MON przedstawiła zasady funkcjonowania systemu powrotów na rynek oraz możliwości płynące z wykorzystania środków na ten cel w przeciągu dwóch lat od zakończenia służby wojskowej. Pozostali uczestnicy dyskusji, reprezentujący zarówno firmy państwowe, jak i podmioty prywatne zaznaczyli, że weterani mają wysokie kwalifikacje oraz są przedsiębiorczoczy. Podali przykłady tego, jak świetnie radzą sobie oni na rynku cywilnym. Przywołali systemy funkcjonujące w innych krajach sojuszniczych zmierzające do wykorzystania potencjału byłych żołnierzy i zwrócili uwagę na konieczność zbudowania adekwatnego systemu w naszym kraju.

W czasie obchodów jubileuszu Centrum Weterana przedstawiono sylwetki żołnierzy – weteranów nadal pełniących służbę oraz tych, którzy zakończyli służbę zawodową i wykorzystują nabyte w wojsku umiejętności realizując swoje marzenia. Wszyscy uczestnicy panelu podkreślali, że służba wojskowa oraz doświadczenia zdobyte poza granicami kraju wywarły ogromny wpływ na ich los. W swojej dalszej działalności, zarówno w wojsku, jak i w życiu cywilnym podkreślają wartość etosu służby dla kraju, jednocześnie pamiętają o poległych i zmarłych kolegach. Sesje debat odbyły się w Centralnej Bibliotece Wojskowej.

Konferencja miała charakter międzynarodowy, co oddawał zwłaszcza drugi dzień spotkań. W czasie panelu dyskusyjnego - „Organizacja systemów wsparcia weteranów w państwach NATO”, prowadzonego przez ppłk Justynę Balik z Dowództwa Garnizonu Warszawa dowiedzieliśmy się, jak cennym zasobem dla państw i społeczeństw są osoby powracające z zagranicznych misji wojskowych. Dyrektor Centrum Weterana Działań poza Granicami Państwa - ppłk dr Katarzyna Rzadkowska podkreśliła potrzebę wprowadzania trwałych rozwiązań prawnych zapewniających stałe wsparcie dla żołnierzy i pracowników cywilnych powracających z misji. Monica Larsson z Departamentu ds. Weteranów Szwedzkich Sił Zbrojnych przedstawiła wieloetapowy szwedzki system wsparcia składający się z gruntownego przygotowania informacyjnego przyszłych uczestników misji wojskowych, pięcioletniego etapu aktywnego wsparcia weteranów po powrocie do kraju oraz etapu dalszego wsparcia przez kolejne lata. Ernest J. Herold, przedstawiciel Veteran Coalition International zachęcił do bardziej intensywnej współpracy międzynarodowej w zakresie wymiany dobrych praktyk dotyczących  rozwiązań na rzecz weteranów.

Następnie słuchacze śledzili debatę pt: „Rola przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych w zakresie wsparcia weteranów”, prowadzoną przez kmdr ppor. Dagmarę Broniatowską z Departamentu Wojskowych Spraw Zagranicznych MON. Widać było jak istotną rolę w procesie powrotu do zdrowia weteranów poszkodowanych pełni rodzina. Szczególną uwagę zwróciła na tę kwestię Leticia Stropes, wiceprezes Fisher House Foundation. Heidi Grant, wiceprezes ds. globalnego rozwoju i zaangażowania w Boeing Defense, Space and Security, wysunęła sugestię, iż być może bardziej istotnym niż pomoc finansowa, jest bezinteresowny dar czasu i swojej obecności, jakim bliscy i wolontariusze mogą obdarować powracających do zdrowia poszkodowanych. Robert Orzyłowski, Dyrektor ds. Globalnego Rozwoju Biznesu firmy Lockheed Martin wspomniał o konieczności wzmocnienia systemów aktywizacji zawodowej weteranów. Natomiast Dyrektor Departamentu Rozwoju Polskiej Grupy Zbrojeniowej, Mateusz Roszkiewicz  zwrócił uwagę na potrzebę tworzenia efektu synergii pomiędzy różnymi podmiotami świadczącymi pomoc weteranom.

Tematem trzeciego panelu były igrzyska Invictus Games jako projekt zmieniający życie żołnierzy. Dyskusja moderowana przez polską i amerykańską szablistkę Aleksandrę Shelton ujawniła, że wielu weteranów potrzebujących wsparcia medycznego - zwłaszcza psychologicznego, jest wciąż niechętna, aby o tę pomoc się ubiegać. Regularnie uprawiany sport ma ogromne znaczenie dla utrzymania zdrowia fizycznego i psychicznego. Dyrektor Centrum Weterana wykazała, że zawody Invictus Games mają bezpośredni wpływ na pojawianie się trwałych, pozytywnych zmian w życiach zawodników. Peter Lawless z Kanadyjskiego Komitetu Paraolimpijskiego zwrócił uwagę na negatywny wpływ bezczynności zawodowej i fizycznej na zdrowie psychiczne weteranów. Edwin de Wolf przedstawiciel Militair Revalidatie Centrum i weteran poszkodowany misji UNPROFOR podkreślił znaczenie obecności i wsparcia rodzin zawodników podczas zawodów takich, jak Invictus Games. Dominik Reid z Invictus Games Foundation wskazał, że wzrost i rozwój posttraumatyczny może być rozwiązaniem terapeutycznym na miarę XXI wieku. Ostatni panel, prowadzony przez kmdr ppor. Karinę Piecyk poświęcony był ściśle tematyce wsparcia medycznego i psychologicznego weteranów.

Żołnierze i pracownicy zostali, w czasie obchodów jubileuszu, uhonorowani medalami, a osoby, które przyczyniły się do powstania Centrum Weterana otrzymały dedykowane statuetki i medale pamiątkowe. Wyróżnieni zostali również przedstawiciele stowarzyszeń, fundacji, instytucji i firm wspierających weteranów oraz sami weterani. Wśród wyróżnionych znalazła się redakcja Defence24.pl.

W oparciu o materiały prasowe Centrum Weterana