UE daje ponad pół miliarda euro na projekty obronne, w tym na program ESSOR z polskim udziałem

Decyzję o uruchomieniu finansowania programów dotyczących obronności komisja Europejska ogłosiła we wtorek. Oba przedsięwzięcia są kolejnymi krokami na drodze do powołania od 2021 r. Europejskiego Funduszu Obronnego (ang. European Defence Fund, EDF). Zanim fundusz zacznie działać UE uruchomiła dwie inicjatywy. Pierwszą są działania przygotowawcze w zakresie badań nad obronnością (ang. Preparatory Action on Defence Research, PADR), które trwają od trzech lat. Druga inicjatywa to europejski program rozwoju przemysłu obronnego (ang. European Defence Industrial Development Programme, EDIDP).

Ogłoszone w tym tygodniu decyzje Komisji Europejskiej rozpoczynają realizację pierwszych finansowanych przez UE wspólnych projektów w ramach EDIDP. Pierwszy, uzgodniony z państwami członkowskimi etap programu przewiduje współfinansowanie w wysokości 500 mln euro w latach 2019-20. W najbliższych dniach Komisja Europejska ma opublikować dziewięć zaproszeń do składania wniosków w 2019 r. Na rok 2020 przewiduje się 12 kolejnych zaproszeń.

Zaproszenia obejmują obszary, które UE nazwała w następujący sposób:

• umożliwienie prowadzenia operacji, ochrony i mobilności sił zbrojnych: dostępne będzie 80 mln euro na wsparcie rozwoju zdolności w zakresie wykrywania zagrożeń w obszarze chemicznym, biologicznym, radiologicznym i jądrowym (CBRJ) lub systemów przeznaczonych do zwalczania dronów;

• wywiad, bezpieczna łączność i cyberbezpieczeństwo: 182 mln euro zostanie przeznaczone na zdolności w dziedzinie orientacji i obrony w cyberprzestrzeni, orientacji w przestrzeni kosmicznej, wczesnego ostrzegania oraz nadzoru obszarów morskich;

• zdolność do prowadzenia zaawansowanych operacji: 71 mln euro zostanie przeznaczone na wsparcie modernizacji lub rozwoju nowej generacji naziemnych systemów precyzyjnego rażenia, zdolności w zakresie walki lądowej i powietrznej oraz przyszłych systemów okrętowych

• innowacyjne technologie obronne oraz małe i średnie przedsiębiorstwa: 27 mln euro będzie stanowić wsparcie dla rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji, rzeczywistości wirtualnej i technologii cybernetycznych, a także wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw;

• ponadto, w przypadku dwóch projektów zaproponowano bezpośrednie udzielenie dotacji: 100 mln euro na wsparcie rozwoju Eurodrone – kluczowej zdolności w zakresie strategicznej autonomii Europy, oraz 37 mln euro na wsparcie interoperacyjnej i bezpiecznej łączności wojskowej ESSOR.

ESSOR to program opracowania europejskich systemów radiostacji programowalnych (ang. European Secure Software defined Radio). To kontynuacja prac prowadzonych wcześniej pod egidą Europejskiej Agencji Obrony oraz OCCAR. Uczestniczy w nich polska spółka Radmor wchodząca w skład Grupy WB. ESSOR jest także jednym z programów, które kraje UE prowadzą w ramach PESCO, czyli stałej współpracy strukturalnej w ramach obronności. Liderem tego przedsięwzięcia jest Francja. Polska uczestniczy w pracach od początku istnienia PESCO, czyli od końca 2017 r.

Prócz pierwszego ogłoszenia w ramach EDIDP Komisja Europejska opublikowała też zaproszenie do składania wniosków dotyczących prac badawczych w ramach PADR. To trzecia i ostatnia transza środków w tej kadencji KE. W programie prac na 2019 r. 25 mln euro przeznaczono na badania w zakresie kontroli widma fal elektromagnetycznych oraz przyszłych przełomowych technologii obronnych. W tej ostatniej dziedzinie celem zaproszeń jest zbadanie, w jaki sposób UE może najlepiej wspierać przełomowe technologie w dziedzinie obronności. Komisja Europejska ma nadzieję, że pomoże to przygotować grunt dla Europejskiego Funduszu Obronnego, który mógłby przeznaczyć nawet 8 proc. swojego budżetu na przełomowe technologie.

Do tej pory KE sfinansowała pięć projektów badawczych w dziedzinie obronności. Jednym z nich jest wart 35 mln euro projekt Ocean 2020, którego celem jest rozbudowa potencjału bezzałogowych platform powietrznych, nawodnych oraz podwodnych w prowadzeniu rozpoznania i nadzoru akwenów morskich. Jednym z uczestników tego przedsięwzięcia jest Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej w Gdyni, który jest częścią Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

UE pracuje nad umowami dotyczącymi finansowania trzech kolejnych projektów.

KE poinformowała, że konsorcja ubiegające się o finansowanie mogą składać wnioski na 2019 r. do końca sierpnia. Pierwsze projekty zostaną wybrane do końca roku, po czym nastąpi oficjalne podpisanie umów na udzielenie dotacji.