Roboty i sztuczna inteligencja w lekkiej piechocie [WYWIAD]

Podczas zorganizowanej przez Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, XI Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej EKSPLOBALIS 2022 jednym z tematów były bezzałogowe platformy lądowe (BPL) oraz perspektywy i możliwości ich zastosowania w Siłach Zbrojnych RP.

Znaczenie bezzałogowych platform, w tym lądowych w rozwoju i przyszłości sił zbrojnych jest istotne, co potwierdza choćby powołanie we wrześniu 2021 r. płk. Artura Kuptela, obecnie dyr. Agencji Uzbrojenia, na pełnomocnika ministra obrony ds. bezzałogowych systemów dla wojska. Z drugiej strony obecnie wykorzystanie lądowych robotów w naszym kraju przez wojsko czy służby mundurowe sprowadza się do działań rozpoznawczych, z naciskiem na rozpoznanie minersko-saperskie. Czyli takich jak rozpoznanie niewybuchów, improwizowanych ładunków wybuchowych, niebezpiecznych przedmiotów czy podejrzanych substancji. Także w zakresie tego typu konstrukcji nasz przemysł posiada największe kompetencje i odnosi sukcesy nie tylko na rynku krajowym.

Co ciekawe w Polsce w latach 2008 – 2011 zrealizowano program autonomicznej uniwersalnej platformy gąsienicowej do zadań logistycznych i bojowych według standardów współczesnego pola walki. Powstał wtedy prototyp zrobotyzowanego transportera na bazie zmodyfikowanego podwozia haubicy samobieżnej 2S1, w którym zastosowano hybrydowy układu napędowego (spalinowo-elektryczny). Jednak wobec braku zainteresowania ze strony wojska program badań zakończono, choć wówczas było to jeden z pierwszych kroków w tym obszarze na świecie.

Dziś raczej musimy gonić peleton państw, które prowadzą na różnym stopniu zaawansowania programy implementacji bezzałogowych platform lądowych do swoich SZ, w tym realizują nawet testy w warunkach operacji bojowych. 

Zagadnieniu lądowych platform bezzałogowych i istotnych z punktu widzenia Sił Zbrojnych RP funkcjonalnościach BPL, a także potencjału krajowego przemysłu oraz instytucji naukowo-badawczych w tym zakresie, poświęcona była sesja plenarna otwierająca XI Konferencję Eksplobalis. W moderowanej przez red. Mateusza Multarzyńskiego z Defence24.pl sesji wzięło udział czterech ekspertów: płk dr inż. Paweł Sweklej (ówczesny) dyrektor WITPIS, płk dr Andrzej Lis dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych RP , mgr inż. Krzysztof Lustofin dyrektor Centrum Badawczo-Rozwojowego w Zakładach Mechanicznych „Tarnów" S.A. oraz dr Paweł Makowiec z Zakładu Obrony Terytorialnej Akademii Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu.

BPL "odciążą" lekką piechotę

Redakcja Defence24.pl miała okazję przeprowadzić rozmowę z dr. Makowcem na temat bezzałogowych platform i możliwości ich praktycznego wykorzystania w lekkiej piechocie, a także wykorzystania sztucznej inteligencji we wspomaganiu procesów dowodzenia pododdziałami lekkiej piechoty.

Jak zauważył dr Makowiec "widzimy rozwój koncepcji, ale i poźniejszą implementację rzeczywistych systemów bezzałogowych w armiach: brytyjskiej, francuskiej a także w amerykańskiej." Ten kierunek "robotyzacji" pododdziałów piechoty (nie tylko tej lekkiej) związany jest z nowymi możliwościami lub wzrostem już posiadanych zdolności, jakie dzięki bezzałogowym platformom (powietrznym oraz lądowym) zyskuje piechota.

Jednym z tych obszarów, ważnych m.in. z punktu widzenia lekkiej piechoty, jest rozbudowa środków i siły rażenia, bez zaburzania zdolności pododdziałów lekkiej piechoty do działań w tzw. trudnym terenie: "jeśli wyposażymy lekką piechotę w systemy bezzałogowców lądowych, które (...) będą nosicielami systemów uzbrojenia, które istotnie poszerzają możliwości rażenia lekkiej piechoty. BPL pozwolą też na wzrost autonomiczności działania lekkiej piechoty pełniąc rolę "mechanicznych mułów" transportujących zapasy amunicji, wody, żywności itp.

Dr Makowiec wskazał również, że "istnieje granica implementacji systemów bezzałogowych do pododdziałów lekkiej piechoty", gdyż mogą one zaburzyć jej unikalną cechę, jaką jest niski ślad logistyczny i przekształcić w inną formację, jaką jest piechota zrobotyzowana.

Sztuczna inteligencja wspomoże dowódców

Sztuczna inteligencja (AI) może być elementem systemu wsparcia procesu decyzyjnego dowódcy pododdziału. Sztuczna inteligencja umożliwi też lekkiej piechocie korzystanie ze znacznie szerszego katalogu środków rażenia, wskazując, które z nich będą najefektywniejsze do zniszczenia danego celu. To w połączeniu z bezzałogowymi systemami będącymi nosicielami uzbrojenia da dostęp do całych grup środków ogniowych, jak choćby "zawieszonych" w powietrzu "magazynów" amunicji krążącej.

Na temat sztucznej inteligencji i możliwości jej wykorzystania we wspomaganiu procesów dowodzenia, w tym w pododdziałach lekkiej piechoty, redakcja Defence24 rozmawiała również z por. Łukaszem Wójciakiem z Zakładu Obrony Terytorialnej Akademii Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu.

Por. Wójciak już na początku rozmowy podkreślił, że "wykorzystanie sztucznej inteligencji w procesie decyzyjnym jest przyszłością. To właśnie sztuczna inteligencja jest w stanie uzupełnić te obszary, w których wyczerpaliśmy nasze możliwości, albo wesprze tam, gdzie zaczyna nam ich brakować".

Skoro technika, na co zwrócił uwagę por. Wójciak, wspiera nas i przeciwnika w takich obszarach jak maskowanie, to aby móc się właściwie przeciwstawić tym działaniom, powinniśmy wykorzystać sztuczna inteligencję, jej algorytmy, a przede wszystkim zdolność do głębokiego uczenia. Ta zdolność daje wiele możliwości, których jak zauważył por. Wójciak "(...) często w wojskowości nie dostrzegamy".

To co istotne z punktu widzenia pododdziałów lekkiej piechoty, z uwagi na charakter ich działania, czyli szybkie i precyzyjne podejmowanie decyzji, to jeden z podstawowych problemów dowódców i w tym obszarze sztuczna inteligencja może pomóc, upraszczając i przyspieszając proces decyzyjny.