Polska broń dla polskiej armii [RAPORT MODERNIZACYJNY]

W ostatnich trzech latach (od początku 2019 roku) polski przemysł obronny otrzymał z Inspektoratu Uzbrojenia (nie licząc umów zawartych z Inspektoratem Wsparcia Sił Zbrojnych i podległymi oddziałami gospodarczymi) około 142 nowych umów o łącznej wartości około 18,5 mld zł. Największą wartość, około 14,5 mld zł, miały umowy ze spółkami wchodzącymi w skład Grupy Kapitałowej PGZ S. A. W większości są to umowy wieloletnie co powoduje, iż realnie zapłacone przez wojsko kwoty w kolejnych latach są inne. Część należnej kwoty wypłacana jest jako zaliczki, część jako kolejne płatności po realizacji kolejnych etapów umowy, a część po zakończeniu umowy i jej końcowym rozliczeniu.

BROŃ PANCERNA I ZMECHANIZOWANA

Duże opóźnienie odnotowuje modernizacja 142 czołgów Leopard 2A4 do wersji 2PL. Wykonawcą umowy o wartości 3,3 mld zł jest PGZ S. A. i Bumar-Łabędy S. A. Dotychczas udało się dostarczyć wojsku tylko 18 zmodernizowanych czołgów (12 w 2020 roku i 6 w 2021 roku). Obecnie w trakcie odbiorów jest kolejnych siedem czołgów i możliwe, iż trafią do wojska jeszcze do końca roku. Na 2022 rok planowane jest zmodernizowanie kolejnych 24 czołgów co, jeśli się powiedzie, da łącznie tylko 49 z zakontraktowanych 142 maszyn. Prace prowadzone w tym tempie powodują, iż już i tak przesunięty (aneksowany) termin realizacji umowy na 31.07.2023 roku jest mało realny. Możliwe, iż w 2022 roku uda się zwiększyć liczbę przekazanych Leopardów 2PL o 5 sztuk.

Drugim programem czołgowym jest remont T-72 połączony z modyfikacją do wariantu T-72M1R. Zakończono już prace przy 63 maszynach tego typu, co powoduje iż w stosunku do założonego harmonogramu prace trwają przy puli remontowej 2021 roku. Według tego harmonogramu do końca roku miało być zmodyfikowanych 89 T-72. Łącznie Bumar-Łabędy S. A. i WZM S. A. w Poznaniu mają wykonać prace na 230 czołgach tego typu. Opcja umowy przewiduje możliwość rozszerzenia prac o 88 kolejnych maszyn. Równolegle w WZM S. A. trwają przeglądy F3-F6 nowszych czołgów Leopard 2A5. Są one realizowane na bieżąco na podstawie wynikowych umów wykonawczych dotyczących różnych zakresów remontów i przeglądów adekwatnych do indywidualnego stanu danego czołgu.

Niestety niewiele nowego wiadomo o terminach realizacji następnych kroków do podpisania umowy na produkcję bojowych wozów piechoty Borsuk. Praca rozwojowa ma zakończyć się w terminie do 23.02.2022 roku. Jeden z ważniejszych elementów Borsuka czyli zdalnie sterowany system wieżowy ZSSW-30 jest gotowy i z wynikiem pozytywnym zakończyły się jego badania kwalifikacyjnie. Wieża ZSSW-30 jako efekt pracy rozwojowej jest gotowa do zastosowania na Borsuku, ale również na Rosomaku. HSW S. A. i WB Electronics S. A. prowadzą rozmowy z PGZ S. A. i Rosomak S. A. na temat rozszerzenia konsorcjum, podziału prac i rozpoczęciu negocjacji umowy wykonawczej na produkcję wież i ich integrację z już wyprodukowanymi podwoziami Rosomaków. Na razie nie są znane szczegóły dotyczące liczby Rosomaków, które zostaną uzbrojone w ZSSW-20, ani terminu w jakim zostanie to wykonane. Obecnie PGZ S. A. prowadzi negocjacje dotyczące zabudowy na Rosomakach systemu zarządzania walką szczebla batalionu (Rosomak BMS). Ma to objąć bojowe Rosomaki będące na uzbrojeniu pięciu batalionów piechoty zmotoryzowanej czyli około 300 transporterów. Zapewne głównie chodzi o Rosomaki będące obecnie na stanie 12. i 17.Brygady Zmechanizowanej.

SYSTEMY ARTYLERYJSKIE

HSW S. A. realizuje umowę o wartości 4,6 mld zł na dostawę trzech dywizjonów systemu Regina. Każdy dywizjon składa się z 24 samobieżnych haubic 155 mm Krab, 11 artyleryjskich wozów dowodzenia, sześciu artyleryjskich wozów amunicyjnych oraz artyleryjskiego warsztatu remontu uzbrojenia. Obecnie dostarczono już dywizjon prototypowy oraz dwa seryjne dywizjony czyli łącznie 72 haubice Krab.

Drugim dynamicznie rozwijającym się projektem jest produkcja samobieżnych moździerzy 120 mm Rak oraz towarzyszących im artyleryjskich wozów dowodzenia, amunicyjnych i remontu uzbrojenia. HSW S. A. dostarczyła już łącznie 83 Raki, które stanowią uzbrojenie 10 baterii moździerzy. Pozostałe dwa Raki i prototyp (zmodernizowany do wersji seryjnej) używane są przez Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu. Obecnie trwa produkcja kolejnych pięciu baterii, na mocy kolejnej umowy tym razem o wartości 703 mln zł. W skład każdej z nich obok ośmiu Raków wchodzą cztery wozy dowodzenia, cztery amunicyjne i jeden remontu uzbrojenia. Dostawy planowane są na lata 2022-2024. W tych latach zostanie dostarczonych również 21 wozów amunicyjnych i siedem wozów remontu uzbrojenia. Wartość tej umowy wynosi 186 mln zł. Będą one stanowiły wyposażenie obecnie produkowanych kolejnych pięciu baterii i dwóch ostatnio już dostarczonych.

Trwają rytmiczne dostawy przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike. Obecnie są produkowane dla transporterów Rosomak. Bieżąca transza 1.000 szt. jest już praktycznie na ukończeniu. Natomiast Rosomak S. A. jest w trakcie realizacji umowy o wartości 105 mln zł na przystosowanie 60 transporterów (dostarczonych przez wojsko) do wersji Rosomak-S, a służących do przewozu obsług przenośnych zestawów Spike. Mają one być dostarczone w latach 2021-2022, a 19 z nich już jest na stanie wojska. Dołączyły one do wcześniej przystosowanych 27 Rosomaków-S.

Ważnym elementem każdego systemu artyleryjskiego jest nowoczesna amunicja. Obecnie ZM Dezamet S. A. produkuje seryjnie pociski odłamkowo-burzące kalibru 155 mm do Krabów. Umowa za 421 mln zł powinna zostać zrealizowana do końca 2022 roku. ZM Dezamet S. A. ale w konsorcjum z Mesko S. A. i Nitro Chem S. A. jest również wytwórcą amunicji odłamkowo-burzącej kalibru 120 mm do moździerzy Rak. Dostawy za 256 mln zł planowane są do 2024 roku. Natomiast Mesko S. A. za 96 mln zł wyprodukuje w latach 2022-2023 pociski rakietowe kalibru 122 mm do wyrzutni WR-40 Langusta, RM-70 i BM-21 Grad. Grupa PGZ prowadzi również prace nad amunicją 120 mm elaborowaną materiałem mało wrażliwym oraz amunicją dymną i oświetlającą, z terminem ich zakończenia na początku 2022 roku i produkcją w latach 2022-2024.

SYSTEMY PRZECIWLOTNICZE

Największym polskim programem jest dostawa do 2035 roku 19 zestawów przeciwlotniczych krótkiego zasięgu. Umowa ramowa z konsorcjum PGZ-Narew została zawarta w 2021 roku. Zakłada ona pozyskanie otwartej licencji na rakietę i wyrzutnię tego zestawu. Obecnie negocjowane są poszczególne umowy wykonawcze. Sama umowa główna zawiera dodatkowo opcję na dostawę kolejnych czterech zestawów w następnych latach (łącznie byłby 23 zestawy). Bardziej zaawansowana w realizacji jest umowa z PIT-RADWAR S. A. na dostawę 77 samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Poprad o wartości 1,1 mld zł. Umowa obejmuje również dostosowanie dwóch zestawów partii próbnej do wersji seryjnej. Producent dostarczył już 68 zestawów. PIT-RADWAR S. A. w konsorcjum z ZM Tarnów S. A. i PCO S. A. jest również współproducentem sześciu baterii przeciwlotniczego systemu rakietowo-artyleryjskiego Pilica. Umowa na kwotę 728 mln zł zakładała zakończenie dostaw w 2022 roku. Nie jest to realne ponieważ dotychczas wyprodukowano i przekazano tylko prototypową baterię, a pierwsza seryjna (czyli druga z kontraktu) ma zostać dostarczona wojsku do końca marca 2022 roku. produkcja kolejnych pięciu zamówionych baterii na pewno przeciągnie się poza 2022 rok.

Po zakończeniu produkcji przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Grom, ich producent czyli Mesko S. A. rozpoczął produkcję ich następcy czyli zestawów Piorun. Pierwsza umowa o wartości 932 mln zł obejmuje produkcję 420 mechanizmów startowych i 1300 rakiet. Są one już systematycznie dostarczane do wojska. Można mieć tylko nadzieję, iż po realizacji tej umowy przyjdą następne. Natomiast PIT-RADWAR S. A. rozpoczął produkcję interrogatorów systemu identyfikacji (IFF) standardu Mark XIIA. Fabryka za 107 mln zł w latach 2022-2024 dostarczy 64 urządzenia krótkiego zasięgu IKZ-P (z opcją na 64 następne), a za 162 mln zł w latach 2022-2025 dostarczy 39 urządzeń średniego zasięgu ISZ-50 oraz dziewięć dalekiego zasięgu IDZ-50.

PIT-RADWAR S. A. stopniowo modernizuje polskie wojska radiotechniczne. Po wykonaniu ośmiu trójwspórzednych radarów Odra pracujących w paśmie S (za 323 mln zł) rozpoczęto tam produkcję 16 zdolnych do przerzutu stacji radiolokacyjnych Bystra. Umowa o wartości 635 mln zł zakłada wykonanie ich w latach 2023-2025.

Stosunkowo niewielkie kontrakty otrzymał polski przemysł przy realizacji programu Wisła. Jelcz Sp. z o. o. za 223 mln zł do 2023 roku dostarczy 73 podwozia specjalne do komponentów systemu, a WZU S. A. za 56 mln zł wykona osiem samochodów specjalnych do przewozu rakiet. Dodatkowo Miranda Sp. z o. o. za 70 mln zł do 2024 roku ma wykonać i dostarczyć zestawy maskowania i pozoracji dla tego systemu.

LOTNICTWO I BSP

PZL-Mielec Sp. z o. o. pomimo, iż jest własnością amerykańskiego koncernu, jest samodzielną spółką zarejestrowaną w Polsce i zalicza się do polskiego przemysłu obronnego. Niedawno PZL-Mielec dostarczył do Jednostki Wojskowej Grom cztery śmigłowce S-70i za 683 mln zł. Na tegorocznym warszawskim Defence24 Day Minister Obrony Narodowej poinformował, iż Rada Modernizacji Technicznej zarekomendowała zakup kolejnych czterech śmigłowców tego typu. Na razie nie została podpisana umowa na ich dostawę, ani nie jest znana jej wartość i termin realizacji.

WSK PZL-Świdnik S. A., która również jest polską spółką, ale należącą do międzynarodowej korporacji realizuje umowę na dostawę czterech śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych wyposażonych dodatkowo w sprzęt medyczny pozwalający na prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych (również bojowych). Cztery śmigłowce AW101, z których pierwsze dokonały już próbnych startów, zostaną dostarczone wojsku do 2023 roku. Wartość umowy jest bardzo wysoka i wynosi 1,65 mld zł. Niestety na razie nie jest znana dokładna specyfikacja wyposażenia pokładowego śmigłowców oraz zakres uzbrojenia i innego wyposażenia dostarczanego na jej podstawie.

Siły Zbrojne RP nadal odczuwają istotne braki w wyposażeniu w bezpilotowe statki powietrzne. Obecnie realizowana przez GK PGZ S. A. umowa na zestawy taktyczne krótkiego zasięgu Orlik obejmuje dostawę ośmiu zestawów (oraz czterech kolejnych w opcji) wraz z dokumentacją techniczną, pakietem logistycznym, szkoleniem inicjującym, zintegrowanym systemem szkolenia i zintegrowanym systemem logistycznym. Obecnie procedowany jest aneks do umowy zmieniający terminy dostaw ze względu na opóźnienia spowodowane przez pandemię. Wykonano i oblatano już prototyp docelowej platformy oraz wykonano w locie testy głównych urządzeń rozpoznawczych. Trwają negocjacje umowy pomiędzy  PGZ S. A., a Inspektoratem Uzbrojenia na opracowanie i dostawę 25 zestawów bezpilotowych statków powietrznych klasy MINI, również wraz z dokumentacją techniczną, inicjującym pakietem logistycznym, bezpośrednim wsparciem technicznym, szkoleniem Inicjującym, zintegrowanym systemem logistycznym i symulatorem.

Niestety nadal brak decyzji dotyczących modernizacji Mi-24. Miała by ona dotyczyć 16 maszyn w najlepszym stanie i polegać na przywróceniu zdolności zwalczania celów pancernych poprzez zintegrowanie z platformą (czyli Mi-24) nowych przeciwpancernych pocisków kierowanych. Obecnie trwa na ten temat negocjacje. Dotyczą ona kosztów, terminów oraz celowości wykonania tej modernizacji. Śmigłowce te rocznikowo są już stare i pochodzą jeszcze z radzieckich dostaw z czasów Układu Warszawskiego. Niemniej remont i modernizacja jednej eskadry ma być pomostowym rozwiązaniem do czasu zakupu uderzeniowych śmigłowców Kruk.

OKRĘTY

Po zakończeniu budowy korwety patrolowej projektu 621 Ślązak (wcześniej Gawron-M) oraz po dostarczeniu przez Remontowa Shipbuilding S. A. serii sześciu holowników B860 (za 284 mln zł) obecnie realizowane są dwa projekty morskie. Konsorcjum pod przewodnictwem Remontowej Shipbuilding S. A. buduje drugi i trzeci niszczyciel min projektu 258 Kormoran II. Ich wcielenia do służby można spodziewać się w 2022 roku. Natomiast Konsorcjum-Miecznik (PGZ S.A., PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o., Remontowa Shipbuilding S.A.) podpisała umowę wstępną na budowę fregaty wielozadaniowej Miecznik łącznie z opcją na budowę dwóch jednostek seryjnych. Ich dostawa planowana jest kolejno na 2028, 2033 i 2034 rok. Umowa przewiduje transfer technologii od wybranego zagranicznego partnera. W tym celu konsorcjum w terminie do 10 grudnia 2021 roku ma dostarczyć zamawiającemu przemysłowe studium wykonalności z trzema projektami koncepcyjnymi platformy (okrętu) oraz proponowaną konfigurację okrętowego systemu walki. Po wyborze jednej z przedstawionych koncepcji konsorcjum będzie mogło podpisać umowę z wybranym zagranicznym partnerem.

Oprócz projektów Kormoran i Miecznik w kręgu zainteresowań MW i polskiego przemysłu stoczniowego pozostają inne projekty. Największe szanse na realizację mają Ratownik 2 i modernizacja małych okrętów rakietowych typu Orkan. Po unieważnieniu przez Inspektorat Uzbrojenia umowy na budowę okrętu Ratownik, obecnie PGZ S. A, w terminie do 10 grudnia 2021 roku ma złożyć wycenę zmodyfikowanej oferty na okręt ratowniczy i prac podwodnych Ratownik 2. Natomiast w terminie do 25 lutego 2022 roku PGZ S. A. ma złożyć swoją nową propozycję dotyczącą modernizacji dwóch lub trzech małych okrętów rakietowych typu Orkan. Ma ona mieć mniejszy zakres od poprzedniej i polegać głównie na zamianie radzieckich silników M520 napędu głównego na zachodnie.

INNE PROGRAMY I ZAKUPY

Inspektorat Uzbrojenia w Warszawie i Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy oprócz dużych i wieloletnich programów zakupowych i modernizacyjnych prowadzą cały szereg mniejszych. To, że są mniejsze czy też mają mniejszą wartość finansową nie oznacza, iż są mniej ważne dla wojska. Przykładowo Rosomak S. A. w 2018 roku dostarczył siedem wozów dowodzenia na platformie Rosomaka. Niedawno dostarczono kolejne dwa takie wozy, w ramach kolejnej umowy o wartości 25 mln zł (wartość umowy nie zawierała kosztów samych transporterów dostarczonych z zapasów wojska). Obecnie spółki Rosomak S. A. i WZŁ nr 2 S. A. realizują następną umowę o wartości 74 mln zł na przebudowę ośmiu wojskowych transporterów Rosomak na wozy dowodzenia Rosomak-WD. Zostaną one dostarczone odbiorcy w latach 2021-2022. Również Rosomak S. A. jest realizatorem pracy rozwojowej i dostawy 11 kołowych wozów rozpoznania skażeń Rosomak-RSK. Umowa o wartości 542 mln zł ma zakończyć się dostawami tych wozów w latach 2028-2029.

Również broń strzelecka wojska podlega wymianie. FB Łucznik Radom Sp. z o. o. za 206 mln zł produkuje 21.485 karabinków MSBS, a ZM Tarnów S. A. za 167 mln zł kolejne karabiny maszynowe UKM-2000P. PCO S. A. ostatnio zrealizowała kontrakt na dostawę lornetek noktowizyjnych NPL-1M, gogli noktowizyjnych MU-3ADM, MU-3, MU-3AM łącznie na sumę 214 mln zł. ZM Dezamet S. A. wyprodukował kilkadziesiąt tysięcy naboi przeciwpancernych PG-15W za 132 mln zł.

Ostatnie lata pandemii pokazały jak łatwo mogą zostać zerwane logistyczne łańcuchy dostaw od zagranicznych firm i zagranicznych poddostawców. To samo dotyczy zagranicznych serwisów obsługowych, które nagle mogą mieć duży problem z podróżowaniem i przekraczaniem granic. Dlatego niezbędnym jest lokowanie w polskim przemyśle zbrojeniowym maksymalnie dużej części produkcji dla wojska. Import powinien obejmować tylko takie wyroby, których nie jesteśmy w stanie wytwarzać w kraju samodzielnie, których nie możemy produkować na licencyjnych z przyczyn technologicznych i tych, których uruchomienie produkcji jest nieopłacalne.