Nowa kadencja von der Leyen. Nowy plan europejskiej obronności

Na wstępie rozdziału, pt. „Nowa era Europejskiej Obrony i Bezpieczeństwa” możemy przeczytać o tym, że „najlepszą inwestycją w bezpieczeństwo Europy jest inwestowanie w bezpieczeństwo Ukrainy, tak długo, jak jest to potrzebne”. To właśnie szczególne skupienie się na militarnej i finansowej pomocy Kijowowi stanowi jedną z głównych osi programu niemieckiej polityk.

Cel: wzmocnić Ukrainę

Jak czytamy, Unia w czasie drugiej kadencji rządów Ursuli von der Leyen ma wykorzystywać szereg dostępnych instrumentów, które mają przyczynić się do wzmocnienia Ukrainy. Jednym z nich jest EPF (Europejski Instrument na rzecz Pokoju, ang. European Peace Facility) i Fundusz Pomocy Ukrainie. To dzięki nim Kijów ma otrzymać dodatkowy sprzęt wojskowy oraz niezbędną pomoc techniczną. Dotychczas (w latach 2022-2024) Unia Europejska w ramach EPF przyznała 6 miliardów euro na „pilne potrzeby wojskowe i obronne Ukrainy”, a w marcu o 5 miliardów euro zwiększyła środki przeznaczane na Fundusz Pomocy Ukrainie.

Według von der Leyen wcześniejsze lata były czasem unijnych zaniedbań w kontekście wydatków na zdolności militarne. W tekście pojawiły się informacje mówiące o tym, że w latach 1999-2021 unijne wydatki na obronę wzrosły o 20 proc. Dla porównania, w tym samym okresie wydatki Federacji Rosyjskiej w tej dziedzinie wzrosły prawie o 300 proc., z kolei w przypadku Chińskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej mowa aż o… 600 proc. W kontekście wydatków von der Leyen diagnozuje też inny problem i zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia inwestycji zbrojeniowych.

„Ułamek wydatków na sprzęt w Europie przeznaczany jest na wspólne zamówienia Unii Europejskiej. Większość zakupów obronnych dokonywanych przez państwa członkowskie nadal pochodzi spoza Europy” – zaznaczyła.

„Rozbudujemy Europejski Fundusz Obronny, inwestując w wysokiej klasy zdolności obronne w walce naziemnej, powietrznej, marynarce wojennej, cyber, czy we wczesnym ostrzeganiu w przestrzeni kosmicznej” – dodała.

Szereg obietnic

Zdaniem niemieckiej przewodniczącej unijne wydatki na obronę są obecnie zbyt rozproszone. To między innymi z tego powodu w przeciągu pięciu najbliższych lat ma być budowana Europejska Liga Obronna. Von der Leyen chciałaby, aby instytucjonalna Europa mocniej koordynowała wzmacnianie bazy przemysłu obronnego. Pomoc w tej koordynacji ma zapewnić nowe stanowisko Komisarza ds. Obrony. Do innych obietnic należy dodać stworzenie Białej Księgi dotyczącej przyszłości europejskiej obronności oraz zacieśnianie współpracy na linii UE-NATO.

„Współpracując z NATO zaproponujemy szereg projektów obronnych, m.in. European Air Shield” – dodała. W obietnicach przewodniczącej Komisji Europejskiej znalazły się też takie pomysły, jak:

• zwiększenie inwestycji w europejski przemysł obronny;
• wzmocnienie Europejskiego Programu Przemysłu Obronnego i zachęcanie do wspólnych zamówień, w celu wyeliminowania najbardziej krytycznych luk w zdolnościach UE;
• stworzenie wspólnego rynku dla produktów obronnych; wzmocnienie zdolności produkcyjnych; wsparcie wspólnych zamówień;
• zachęcanie do prywatnych inwestycji w obronność i zapowiedź współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.

Jak widzimy, program Ursuli von der Leyen dotyczący europejskiej obronności składa się z wielu różnych pomysłów. Plan wydaje się ambitny, pytanie czy będzie zrealizowany. Biorąc pod uwagę fakt, że część wspomnianych zaniedbań wynika z dotychczasowej polityki UE, można mieć tutaj wątpliwości.