Kolejna klęska Putina. Dania wpuści amerykańskie wojsko

Dania podpisała dziesięcioletnią umowę ze Stanami Zjednoczonymi, w której zgodziła się na stacjonowanie amerykańskich żołnierzy na swoim terytorium. Informację o przygotowywanej decyzji przekazała duńska premier Mette Frederiksen 19 grudnia 2023 roku na konferencji prasowej przeprowadzonej wspólnie z ministrem obrony Troelsem Lundem Poulsenem. Premier Frederiksen ujawniła tam, że negocjacje w tej sprawie pomiędzy Danią i Stanami Zjednoczonymi rozpoczęły się w lutym 2022 r., a podpisane w ubiegłym tygodniu porozumienie wejdzie w życie po przyjęciu niezbędnych przepisów przez parlament, co zajmie około roku.

Wbrew pozorom decyzja duńskiego rządu nie jest tylko mało znaczącym gestem politycznym, ale sygnałem dużej zmiany w sposobie prowadzenia polityki obronnej przez Danię. Wcześniej podobne porozumienia podpisały Norwegia, Szwecja i Finlandia, co oznacza, że kraje skandynawskie nie zamierzają już prowadzić polityki „neutralnej” w odniesieniu do Federacji Rosyjskiej. Jest to bezpośredni efekt agresywnej polityki Putina, a Duńczycy się wcale z tym nie kryją.

„Oznacza to, że amerykańscy żołnierze i sprzęt będą mogli na stałe stacjonować na duńskiej ziemi (...) Żyjemy w pełnych przemocy czasach, w których wiele sił kwestionuje naszą demokrację i demokratyczne reguły gry”
Mette Frederiksen, premier Danii

Póki co porozumienie jest związane z pobytem amerykańskich żołnierzy w trzech bazach lotniczych znajdujących się na terytorium Danii. Nie mówi się przy tym o stacjonarnym kontyngencie, ale o przebazowaniu Amerykanów „na krótsze i dłuższe okresy”. Nie ma również informacji na temat liczby amerykańskich żołnierzy, którzy mają znaleźć się na duńskim terytorium.

Pobyt amerykańskiego wojska w krajach NATO formalnie wydawałby się czymś naturalnym, szczególnie jeżeli się weźmie pod uwagę, że Dania i Norwegia są członkami Paktu Północnoatlantyckiego od jego założenia w 1949 r. Pomimo tego oba te państwa starały się zachowywać pewną otoczkę neutralności, chociaż oczywiście nie w takim zakresie, jak robiły to Szwecja i Finlandia.

Pierwszym konkretnym sygnałem zmian w tej postawie politycznej było porozumienie podpisane przez Norwegię ze Stanami Zjednoczonymi w 2021 r., które uregulowało amerykańską aktywność wojskową na norweskim terytorium. Proces tych reform przyśpieszył otwarty atak Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r.

Zaczęło się od Szwecji, która nie będąc jeszcze w NATO, zgodziła się na początku grudnia 2023 r. na udostępnienie Amerykanom i na użytkowanie przez nich części siedemnastu szwedzkich baz i obiektów wojskowych oraz poligonów (w tym na przechowywanie tam broni i amunicji). Podobną zgodę wydała 18 grudnia 2023 r. Finlandia. Państwo to pozwoliło Stanom Zjednoczonym na nieograniczone użytkowanie piętnastu obiektów wojskowych na swoim terytorium (w tym mają być cztery bazy lotnicze, port wojenny oraz dostęp infrastruktury kolejowej na północy Finlandii).

Decyzja Danii jest więc swoistym zwieńczeniem procesu, który przetoczył się przez wszystkie kraje skandynawskie. Jednak Duńczycy podkreślają, że nie zmieniło się ich stanowisko, jeżeli chodzi o zakaz przechowywania broni nuklearnej na ich terytorium. Ponadto, nowe porozumienie nie obejmuje Grenlandii oraz Wysp Owczych. Mają one bowiem dużą autonomię, a wprowadzenie tam podobnych zmian jak w kontynentalnej Danii będzie wymagało dłuższego czasu.