Czy Polacy są przygotowani do sytuacji kryzysowych? Badanie dla WEI i Defence24.pl

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Choć sytuacja kryzysowa może wystąpić w każdej chwili, to inwazja Rosji na Ukrainę w drastyczny sposób zwiększa potencjalne zagrożenie dla Polski i innych państw naszego regionu. Do reagowania w wypadku zagrożenia musi być przygotowane całe społeczeństwo, bo to ono jest fundamentem systemu obronnego, w skład którego wchodzą między innymi Siły Zbrojne RP.

W Polsce przyjęto w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego pojęcie Obrony Powszechnej. Zakłada ona, że do obrony suwerenności państwa angażuje się całe państwo i społeczeństwo, a siły zbrojne są tylko jednym z elementów systemu obronnego. W kontekście zaangażowania całego państwa i społeczeństwa mówi się też o strategii obrony totalnej (ang. total force lub total defence) uwzględniając. między innymi, odpowiednie ukształtowanie sił zbrojnych, tak aby były one w stanie jak najskuteczniej przeciwstawiać się agresji na własne terytorium, ale zakłada też: przeszkolenie społeczeństwa, przygotowanie obrony cywilnej oraz dostosowanie poszczególnych instytucji do funkcjonowania w sytuacji konfliktu zbrojnego.

Kluczowym elementem obrony powszechnej (lub obrony totalnej) jest właśnie przygotowanie społeczeństwa. Na zlecenie Warsaw Enterprise Institute (WEI)l Maison & Partners we współpracy z Defence24.pprzeprowadziło sondaż na temat poznania postaw i opinii Polaków związanych tematyką przygotowania do ewentualnych sytuacji kryzysowych oraz obronnością kraju. W badaniu pytano między innymi o posiadanie rzeczy przydatnych w ewentualnej sytuacji kryzysowej takich, jak świeczki, zapalniczki, apteczki, powerbanki itp. Badani byli też pytani, czy mają przygotowany tzw. plecak przeżycia i jak zachowaliby się w sytuacji wybuchu wojny.

Pierwsze pytanie dotyczyło posiadania wyposażenia, potrzebnego do przetrwania w warunkach kryzysu. Wyniki pokazały, że ponad połowa Polaków deklaruje, że posiada w domu świece, apteczkę, min. 1000 zł w gotówce oraz baterie. Najmniej osób ma broń palną, CB-radio, agregat prądotwórczy lub inne alternatywne źródło prądu.

Drugie pytanie dotyczyło przygotowania tzw. plecaka przeżycia. Zgodnie z wynikami 69 proc. Polaków nie wie, czym jest tzw. plecak przeżycia i co powinno się w nim znaleźć. Ma go przygotowane jedynie 3 proc. społeczeństwa. Mieszkańcy południowo-zachodnich rejonów kraju wykazują w tym zakresie większą świadomość. Najmniejszą wiedzę w tym zakresie mają Polacy zamieszkujący na południu Polski – ¾ z nich nie wie, czym taki plecak jest.

Trzecie pytanie, które zadano ankietowanym, dotyczyło zachowania w sytuacji wybuchu wojny oraz możliwości przeżycia ze zgromadzonymi zapasami. W przypadku pierwszego pytania odnoszącego się do wybuchu wojny, prawie połowa Polaków pozostałaby w domu i czekała na wytyczne władz / armii – 48 proc. Dane szczegółowe pokazują, że za taką postawę chętniej deklarowały osoby 45-54 l. (57 proc.) i 55 l. i więcej (57 proc.) mężczyźni (55 proc.) mieszkańcy wsi (55 proc.).

Drugie pytanie dotyczyło zgromadzonych zapasów i okresu na jaki by starczyły, badani w 50 proc. deklarują posiadanie zapasów żywności wystarczających na maksymalnie tydzień, w tym do 3 dni – 13 proc., 4-6 dni – 10 proc., około tygodnia – 28 proc. Kobiety deklarują posiadanie większych zapasów żywności, niż mężczyźni. Wśród osób, które nie potrafiły określić, na jak długo wystarczyłoby im jedzenia, częściej znajdują się osoby w wieku 18-24 lata (11 proc.).

Na pytanie o umiejętności, które mogłyby być wsparciem związanym z obronnością kraju. 61 proc. badanych zadeklarowało „w niewielkim stopniu" umiejętność udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, jednocześnie tylko 15 proc. osób ocenia swoje umiejętności w tym zakresie jako duże. Na drugim miejscu znalazły się umiejętności związane z wykształceniem (inżynier, informatyk, logistyk, medyk) - 38 proc. ankietowanych posiada w niewielkim stopniu, a 15 proc. posiada w pełnym stopniu.

Przeszkolenie w zakresie posługiwania się bronią palną (umiejętność strzelania) deklaruje w niewielkim stopniu zaledwie 26 proc. (Najczęściej mężczyźni – 37 proc.; osoby w wieku 18-24 – 33 proc.) a 62 proc. w ogóle nie posiada takich umiejętności, zaledwie 12 proc. posiada taką umiejętność w stopniu zaawansowanym. Najczęściej tą umiejętność deklarowali mężczyźni – 22 proc. oraz zawodowi żołnierze. Umiejętność serwisowania broni posiada 8 proc.; 19 proc. posiada zdolność tą w niewielkim stopniu, a 73 proc. w ogóle nie posiada takiej umiejętności. Zaawansowaną umiejętność walki wręcz oraz znajomość sztuk walki deklaruje tylko 3 proc., 71 proc. w ogóle nie posiada takiej umiejętności.

Jeśli chodzi o umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach kryzysowych to najwięcej Polaków wiedziałoby, jak postąpić, w sytuacji odcięcia prądu, gazu oraz wody, natomiast zdecydowanie najmniej – w razie wybuchu wojny i ataku terrorystycznego (ok. 50 proc. Polaków deklaruje, że nie wiedziałoby, co zrobić, gdyby znaleźli się w tych sytuacjach).

Gotowość do obrony kraju w razie wojny deklaruje 66 proc. dorosłych Polaków, z czego 17 proc. w walkę na froncie, a 49 proc. w inne działania związane z obronnością, ale bez walki. Spośród osób gotowych do zaangażowania się w walkę na froncie jest znacznie więcej mężczyzn (27 proc.) niż kobiet (7 proc.). Osoby w różnym wieku mają inną gotowość do walki za Polskę – najwięcej jest takich osób wśród najmłodszych, tj. 18-24 lata (24 proc.), a także osób w wieku 45-54 lata (22 proc.). Wyraźnie mniej chętnie w walkę na froncie zaangażowałyby się osoby w wieku 25-44 l. Osoby najstarsze (55+) wyrażają dużą gotowość zaangażowania się w obronę kraju, jednak chcą pomagać bez konieczności bezpośredniej walki (59 proc.).

Co trzeci dorosły Polak wolałby nie angażować się w obronę kraju, a zostawić to odpowiednim służbom. Jednakże 72 proc. społeczeństwa – bez względu na płeć – twierdzi, że podczas wojny każdy obywatel powinien być odpowiedzialny za obronność kraju. Istotnie częściej są to osoby w wieku 55 l. i więcej (86 proc.) oraz mieszkańcy wschodnich województw (78 proc.). W 90 proc. według badanych za obronność kraju powinna odpowiadać armia zawodowa, 87 proc. Wojska Obrony Terytorialnej, 83 proc. obrona cywilna. $$

Badanie Maison & Partners zostało przeprowadzone na grupie 1073 pełnoletnich osób. Zostało zrealizowane metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) na panelu badawczym Ariadna w ramach cotygodniowego badania omnibusowego.

Cały raport dostępny jest pod linkiem [ https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/Polacy-gotowi-na-kryzys.pdf ](https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/Polacy-gotowi-na-kryzys.pdf)