NIK skontroluje Ślązaka, wojska pancerne i NCBiR

Na wczorajszym posiedzeniu SKON zostało ustalone sześć punktów tworzących przyszłoroczny plan kontroli NIK w zakresie bezpieczeństwa i obronności Polski. Na początku przewodniczący Komisji poseł Michał Jach (PiS) zaproponował pięć pozycji ustalonych przez spotkaniem:

1. Kontrola inwestycji dotyczącej budowy korwety Gawron, a później patrolowca ORP Ślązak.

2. Ochrona i obrona jednostek wojskowych, zakładów zbrojeniowych i infrastruktury krytycznej w czasie pokoju, kryzysu i wojny.

3. Współpraca Ministerstwa Obrony Narodowej z organizacjami proobronnymi.

4. Kontrola osiągania zdolności pancernych przez Wojska Lądowe.

5. Współpraca MON z organizacjami pozarządowymi, a w szczególności kryteria stosowane przez resort przy nawiązywaniu i rozwiązywaniu takiej współpracy.

W czasie posiedzenia posłanka Anna Siarkowska wniosła postulat o rozszerzenie kontroli NIK z projektu Gawron na całą stocznię Marynarki Wojennej w Gdyni. - Oczywistym jest i zasadnym wizyta SKON w toczni Marynarki Wojennej jednak nie zastąpi to badania sytuacji w tej stoczni przez NIK, bo chodzi tutaj o dokładne zbadanie takiej kwestii jak ostatnie inwestycje (budowy i remonty), które były dokonywane w latach 2006-2016, ze szczególnym uwzględnieniem czasu realizacji, efektywności kosztowej, typów realizowanych projektów, przyczyn ich opóźnień i nakładów państwa na utrzymywanie tej infrastruktury – mówiła.  Wydaje mi się, że w ramach posiedzenia Komisji nie będziemy wstanie przeanalizować dokumentów w taki sposób żebyśmy mogli wyciągnąć wnioski odnośnie działania stoczni. Wydaje mi się, że  to jest bardzo dobry temat dla NIK. - stwierdziła Anna Siarkowska (Kukiz'15). Jednak wspólnie Komisja ustaliła, iż sprawą nierentowności stoczni MW zajmie się na własnym posiedzeniu, a w przypadku nieustalenia jej przyczyn, zostanie skierowana do kontroli NIK.

Następny postulat zgłosiło Ministerstwo Obrony Narodowej. Dotyczy on kontroli NIK w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, a w szczególności zlecania przez NCBiR projektów badawczo-rozwojowych w zakresie bezpieczeństwa i obronności i ich ewaluacja umów w latach 2012-2015.

Prace NIK miałyby się skupić na trzech płaszczyznach. Po pierwsze objąć, kontrolę procedur samego wyboru i zlecenia projektów. Po drugie, ewaluację projektów. Po trzecie, kontrolę rozliczania umów z beneficjentami.

Uzasadniając swoja prośbę przedstawiciel Ministerstwa Obrony Narodowej stwierdził: - ocena prawidłowości zlecania, ewaluacji i rozliczania stosownych umów ma ogromne znaczenie dla Ministra Obrony Narodowej, w związku z koniecznością głębokiej modyfikacji i znacznego przyspieszenia w ciągu najbliższych trzech lat, realizowanego od 2009 roku, procesu modernizacji technicznej. Program ten pomimo wydatkowania 50 mld zł nie przyniósł skoku technologicznego. Natomiast realizacja niemal wszystkich, a na pewno znacznej większości programów jest opóźniona. Niemałą rolę w opóźnianiu realizacji w zakresie modernizacji technicznej odgrywało mało efektywne wydatkowanie środków publicznych na prace badawczo-rozwojowe. - stwierdził.

Wśród niedokończonych projektów wymienione zostały m.in. radary niezbędne dla prawidłowej realizacji programu obrony powietrznej Narew czy Wisła, mobilne platformy dla Wojsk Specjalnych, Lądowych i Obrony Terytorialnej (w tym platformy gąsienicowe), a także narodowe algorytmy kryptologiczne, sensory czy nowoczesna amunicja. - Wszystkiego tego nie udostępniono Siłom Zbrojnym RP przez kilka ostatnich lat mimo wydatkowania kwoty idącej w setki mln zł, dlatego rozpoznanie systemowych przyczyn takiego stanu rzeczy ma naszym zdaniem, urzędników MON znaczenie fundamentalne – można było usłyszeć w oświadczeniu.

Propozycja złożona przez Ministerstwo Obrony Narodowej została przyjęta (10 głosów za, przy 5 głosach wstrzymujących się). Punkt dotyczący NCBiR dodany do planu kontroli NIK na 2017 rok.

Ponadto w czasie posiedzenia swój postulat złożyła Bożena Kamińska (PO), która wnosiła o zbadanie zasadności zwalniania i powoływania pracowników na uczelniach wojskowych od listopada 2015 r. Od tego czasu obserwujemy znaczące zwolnienia w szczególności kadry akademickiej na uczelniach wojskowych, co wiąże się ze znacznymi kosztami finansowymi, albowiem niektórzy odwołani naukowcy pobierają wynagrodzenia do końca roku akademickiego. Wobec tego chcemy mieć uzasadnienia, czy są to powody merytoryczne czy wyłącznie podtekst polityczny – mówiła posłanka. Jednakże postulat ten został odrzucony.