Gen. Samol: „Rosyjscy dowódcy popełniają absurdalne błędy” [WYWIAD]

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Michał Bruszewski: Jak Pan scharakteryzuje rosyjskie wojska inwazyjne po roku walk? Co o nich wiemy?

Jeżeli zebralibyśmy dane sprzed 24 lutego 2022 roku z ośrodków analitycznych z całego świata – okazałoby się, że rosyjska armia jest bardzo dobrze zorganizowana, nowoczesna, dobrze kierowana. Ekscytowano się, że formowanie batalionowych grup taktycznych będzie świetnym narzędziem do realizacji strategii. Okazało się, że zupełnie nie.

Panie Generale, wszyscy pamiętamy ówczesny klimat analiz o rzekomo „drugiej armii świata". Wyszła kompromitacja?

Zupełnie zanikła rosyjska sztuka operacyjna. To pokazała wojna. Dobrze zorganizowane państwo trzyma się zasad sztuki wojennej. Każdy poziom jest ważny: strategiczny, operacyjny i taktyczny. Jak Moskwa planowała przeprowadzić operację bez uwzględniania sztuki operacyjnej, tego nie wiemy. Zwłaszcza przy masowości wojska wydaję się to absolutnym abecadłem, które Władimir Putin i jego dowódcy na szczęście zlekceważyli.

Wielu ekspertów wyobrażało sobie inaczej współczesną wojnę, rosyjscy wojskowi także ulegli temu złudzeniu?

Nie da się porównać obecnej wojny na Ukrainie do konfliktów zbrojnych w Afganistanie czy Iraku, do walk na Bliskim Wschodzie. Widocznie rosyjscy politycy studiowali te konflikty i próbowali to przełożyć na Ukrainę, ale tak się nie da. Wojna na Ukrainie to konwencjonalne starcie lądowe. W XXI w. wielu ekspertów wojskowych – także w Polsce – skupiało się na działaniach taktycznych. Rozmawiano tylko o taktyce. A co ze strategią? Co ze sztuką operacyjną?

Kto u Rosjan dowodził na froncie?

To dobre pytanie. Tworząc batalionowe grupy taktyczne u Rosjan zanikło zupełnie dowództwo na poziomie brygady i dywizji. To spowodowało duże straty wśród wysokiej kadry dowódczej Rosji, gdzie ginęli dowódcy armii albo ich zastępcy. Dlaczego? Oni kierowali często bezpośrednio działaniami batalionowych grup taktycznych. Pominięto szczeble dowodzenia brygady i dywizji. Przyznam, że sam w to nie dowierzałem. Dochodziło do takich absurdów, że dowódca brygady  dowodził jedną grupą, a jego zastępca – drugą. Co ciekawe, u Rosjan, dowódca batalionu, który szkolił swoje oddziały w czasie „pokoju", na czas wojny stawał się zastępcą dowódcy batalionowej grupy bojowej. Cieszmy się, że takie błędy Rosjanie popełnili.

Jak wyszkoleni są Rosjanie? Byli nieprzygotowani do wojny, którą wywołali?

Moskwa przygotowała inwazję w taki sposób, że jednostki szkolące się na poligonach i czekające u granic Ukrainy były nieukompletowane. Nasi ukraińscy wojskowi koledzy, którzy przyjeżdżali do Polski opowiadali nam, że Rosjanie mieli niepełne załogi w czołgach i BMP. Brzmi to jak absurd, ale Rosjanie szli na wojnę ze strukturę niewojenną, niedokompletowaną na okres walk. Postawili wszystko na efekt zaskoczenia, co jak wiemy, się nie powiodło.

Rosjanie lubią strategiczne absurdy?

Cel polityczny Rosji był jasny, był to podbój całej Ukrainy. W ramach tego Rosjanie chcieli zająć Kijów oraz inne miasta. Rosjan zaskoczyło to, że Zachód wspierał i wspiera dostawami broni walczącą Ukrainę. Rosjanie zgromadzili wzdłuż ukraińskich granic masę wojska, na pięciu kierunkach operacyjnych. To kolejny rosyjski absurd, bo tam nie było nikogo kto koordynowałby pięć uderzeń naraz. Spójrzmy na historię – III Rzesza atakując Polskę we wrześniu 1939 roku uderzyła na dwóch głównych kierunkach operacyjnych natarcia tj. z południa (Słowacja, Czechy) i z północy (Prusy), a i tak Niemcy mieli problemy z koordynacją ataku. Rosjanie postanowili naraz koordynować pięć kierunków operacyjnych. W tym miejscu powstaje pytanie, jaki poziom dowodzenia koordynował działania takiej liczby kierunków operacyjnych, aby osiągnąć zakładany cel strategiczny?

W czym jeszcze Rosjanie ponieśli fiasko?

Próba złamania morale społeczeństwa ukraińskiego. Rosjanie zlekceważyli Ukraińców, nie spodziewali się takiej skali oporu.

Panie Generale, wspomniał Pan, że u Rosjan na bakier ze strategią. A taktyka?

Rosyjska taktyka polega obecnie na masowym użyciu żołnierzy. Uzyskiwanie przewagi ilościowej, nie jakościowej. I takim przykładem ostatnim jest Bachmut, gdzie Rosjanie zgromadzili dużo wojska by otworzyć sobie drogę do Dniepru. Wcześniej był Siewierodonieck oraz inne miasta, które chcieli podobnie zdobywać. Skąd to się bierze? Na pewno, podkreślam to kolejny raz, lekceważeniem sztuki operacyjnej i słabnącą siłą uderzeniową z powodu poniesionych strat w stanach osobowych i sprzęcie wojskowym. Myślę, że to jest jeden z wielu powodów.

Tak jak w przedwojennych analizach zachwycano się siłą rosyjską armii tak wychwalano rosyjskich dowódców, przykładem było powoływanie się na przykład na „doktrynę Gierasimowa". Rosyjscy dowódcy przedstawiają niski poziom wojennego rzemiosła?

Z pewnością są wykształceni, ale zlekceważyli konieczność koordynacji działań operacyjnych z poziomu strategicznego. Zobaczmy, po roku wojny, Rosjanie skupiają się na jednym kierunku operacyjnym – na opanowaniu Donbasu, zdobyciu Bachmutu i dojściu do rzeki Dniepr. Szykują także siły, które zgromadzili w wyniku zeszłorocznej mobilizacji. Nimi chcą ukompletować bojowe jednostki. Obecne rosyjskie uderzenia możemy nazwać „pełzającym walcem'', który prawdopodobnie ma przygotować warunki do kolejnego rosyjskiego uderzenia jednostkami, które odtwarzają zdolności operacyjne w głębi Rosji. Przygotowują się w ten sposób do działań ofensywnych, bo takie działania na pewno nastąpią.

A są w stanie? Rosjanie stracili dużo broni i sprzętu. Rosyjska armia może odtworzyć tak ogromne straty?

Niestety tak. Już w zeszłym roku Putin wydał dekret, że rosyjski przemysł zbrojeniowy ma pracować na trzy zmiany. Rosjanie wracają do starych nawyków, odtworzenia przewagi ilościowej. Obawiam się, że Moskwa wyciągnęła wnioski z wojny i obecnie będzie kompletowała jednostki. Do działań zbrojnych będą już wysyłali jednostki na etacie wojennym. Jeżeli dywizja na czas wojny ma się rozwinąć do 16 tysięcy żołnierzy, tak będzie. Być może będzie mniej sprzętu i ludzi, a liczba załóg jest zależna od posiadanego sprzętu. Nie sądzę, że Rosjanie powtórzą błąd nieukompletowania załóg, kompanii, plutonów. Z relacji jeńców rosyjskich to wynika, ponieważ informują oni ile jest osób w kompanii i jakie straty poniosła. Są to bardzo wysokie straty, obecnie rosyjskie kompanie tracą nawet 4/5 stanu osobowego. Luki są uzupełniane przez rezerwistów.

Jak Pan Generał ocenia tzw. mobików, czyli zmobilizowanych rezerwistów? Putin mobilizacji nie odwołał. W minionym roku podano oficjalną informację, że z ok. 300 tys. powołanych „mobików" połowę rzucono na front. Reszta jest szkolona jako odwody na terytorium Rosji? Mobilizacja jest dużym zagrożeniem?

To zależy od celów politycznych Kremla. Jeżeli ograniczyli sobie cele tylko do zajęcia Donbasu, to na taki teatr działań to duża liczba wojska.

A wyszkolenie?

Ci rzucani na front są szkoleni naprędce, niedoszkoleni,  ale nie da się ukryć, że trwają szkolenia na poligonach w Rosji, więc u części ten potencjał jest podnoszony, bo mogą przejść nawet cały cykl szkolenia. Następnie szkoleni są w zgraniu - od batalionów do dywizji, z dowództwem. Myślę, że Rosjanie odrabiając lekcję z wojny szkolą swoje oddziały, na końcu, na poziomie armii, z głównym dowództwem. Wiedzą, że bez tego synchronizacja działań operacyjnych będzie leżeć. 

Wspomniał Pan o zajęciu Donbasu przez Rosjan. Co jeszcze szykują?

Uważam, że jeśli Rosjanom z użyciem obecnych sił będących w styczności z ukraińskimi wojskami uda się opanować zakładane cele – kontrola obwodu donieckiego i ługańskiego, część zaporoskiego, to wtedy wprowadzając wojska z głębi Rosji starać się będą opanować północno-wschodnią Ukrainę oraz rozbić ostatecznie wojska ukraińskie na wschodzie.

Jakie rezerwy ma Rosja?

Rosjanie mają duże zasoby demograficzne i przemysłowe. Mogą odtwarzać straty w ludziach i w jednostkach sprzętowych – czołgach, transporterach opancerzonych, artylerii. Praktycznie przemysł rosyjski jest nienaruszony. Nie zgadzam się z opiniami, że rosyjski przemysł padł, bo brak zachodnich komponentów blokuje produkcję. Sprzęt rosyjski w większości opiera się na technologiach z Rosji, postradzieckiej technice. A technologie z Zachodu tylko uzupełniały tę produkcję. Będą używać masowo tego sprzętu, uzyskując przewagę. Rosjanie potrzebują czasu aby poprzez dostarczanie nowego uzbrojenia z fabryk i zakładów remontowych odtworzyć siłę uderzeniową rosyjskiej armii. Ukraińcy potrzebują nowoczesnego sprzętu, aby tę przewagę niwelować. Od Chersonia do Bachmutu linia frontu ciągnie się na 1500 km. Aby tego obronić potrzeba co najmniej tysiąca czołgów.

A rezerwy ludzkie po stronie Ukrainy?

Ukraińcy mają obecnie pod bronią 750 tys. ludzi na terytorium całego kraju. Oznacza to, że Rosjanie muszą zebrać siły ok. 1 miliona żołnierzy, aby uzyskać przewagę w skali całej wojny. O to będzie trudno. Pomimo tego, że mają możliwości demograficzne to w grę wchodzi czas. Dlatego skupiają się na wschodniej Ukrainie, gdzie łatwiej im uzyskać przewagę.

Kto jest obecnie w korzystniejszym położeniu na froncie?

Straty sprzętowe Rosjan są jednak dotkliwe, ponieważ – może nie ostatecznie – ale w końcu zatrzymały rosyjskie natarcie. Na linii frontu ciągnącej się na 3 tys. kilometrów zostali powstrzymani, ale na jednym kierunku operacyjnym np. na kierunku bachmuckim „walcem" mimo wszystko przesuwają front. Od zdobycia Siewierodoniecka Rosjanie przesunęli swoje pozycje 70 km na zachód. Nie można mówić o ich klęsce. Ale rezultat nie jest zadowalający dla Moskwy. Wysokie straty wśród Rosjan spowolniły działania wojsk inwazyjnych. Zmusiło to Rosjan do skrócenia linii frontu, co z kolei wykorzystują Ukraińcy do koncentracji sił na wybranych odcinkach frontu stopując Rosjan.  Problem w tym, że ciągłe ryzyko ataku z kierunku białoruskiego powoduje, że Ukraińcy muszą trzymać znaczne siły na północy, siły którymi mogliby pobić Rosjan na wschodzie. Podsumowując, zadanie wysokich strat Rosjanom umożliwia przetrwanie ukraińskiej obrony.

Rosjanie nadążają z uzupełnianiem luk w broni pancernej?

Niemiecki przemysł obronny może produkować jeden czołg na tydzień, czyli 50 czołgów w skali roku. Podejrzewam, że u Rosjan możliwości produkcji jednosteksą znacznie wyższe. Co ciekawe, w okresie drugiej wojny światowej tyle czołgów produkowano w dobę. Nie wiemy dokładnie ile czołgów mogą wyprodukować Rosjanie, ale aby nasycić armię pancerną potrzeba 1600 czołgów, a to zajmuje dużo czasu, nawet przy masowej produkcji. Takie możliwości Rosjanie posiadają, nie znamy czasu produkcji. Nie można też mówić, że rosyjskie straty w broni pancernej wykluczają ich z wojny. Przed wojną mieli dysponować liczbą 4200 czołgów, nawet jeżeli stracili ich ponad 2000 to wciąż posiadają znaczną ich liczbę. Trzeba pamiętać, że latem ubiegłego roku Rosjanie rozpoczęli seryjną produkcję uzbrojenia, amunicji i rakiet i innego sprzętu wojskowego.  Jednocześnie rozpoczęła się produkcja wojenna.

Chciałem zapytać o implikacje polityczne w Rosji dotyczące skali strat osobowych na froncie. W Afganistanie ZSRR straciło ok. 15 tysięcy żołnierzy w 10 lat. Po roku, na Ukrainie, Rosjanie stracili ok. 200 tys. zabitych i rannych. Afganistan dla ZSRR był przysłowiowym gwoździem do politycznej trumny. Analogicznie, o wiele wyższe straty będą miały wpływ Pana zdaniem na tąpnięcia polityczne na Kremlu?

W mojej opinii nie. W Afganistanie walczono z partyzantką, więc nie da się porównać tych dwóch „frontów". Tutaj jest konwencjonalna wojna lądowa, na dużą skalę. Co prawda wielu ekspertów twierdziło, że wojny przyszłości będą już tylko w cyberprzestrzeni, ale tak nie jest.

W historii Rosji bywały okresy wojen domowych. Pod koniec I wojny światowej w rosyjskiej armii wybuchał bunt, bolszewicy obalili cara. Masowe straty nie mają wpływu na władzę w Rosji?

Niestety nie. Zamordystyczny system władzy w Rosji do tego nie dopuszcza. Nie można porównywać stanu Federacji Rosyjskiej do carskiej Rosji. Bolszewicy uzyskali poparcie robotników i chłopów z powodu głodu i obiecano im świetlaną przyszłość po zniszczeniu kapitalizmu i burżuazji. Takimi hasłami i nienawiścią karmiono ówczesne rosyjskie społeczeństwo.Wojna ich wówczas wyczerpała. Obecnie Rosja jest drugim producentem zbóż na świecie, więc gospodarczo wojna Rosji nie wykańcza. Ponadto zagarniają bogate, żyzne, tereny Ukrainy. Pod koniec I wojny światowej wybuchła rewolucja ideologiczna, dzisiaj to Rosjanom dostarcza rządowa telewizja i media. Rosjanie są karmieni propagandą, że NATO ich otacza, że Zachód chce im zagarnąć ziemię, Rosjanie niestety w to, w dużej mierze, wierzą.

Dziękuję za rozmowę