Projekt ustawy ws. obrony terytorialnej ujawniony

Żołnierz OT

Zgodnie z projektem ustawy regulującej Wojska Obrony Terytorialnej służbę wojskową mogą pełnić ochotniczo osoby posiadające uregulowany stosunek do służby wojskowej i inne osoby niepodlegające obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego, a także osoby podlegające obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego w przypadku jego wprowadzenia. Warto zaznaczyć, iż ustawa przewiduje, że w niektórych przypadkach służbę w Wojskach Obrony Terytorialnej mogą pełnić osoby posiadające kwalifikację D.

Ustawa wprowadza kryteria kandydatów do służby w OT, które kandydat musi spełnić. Wśród nich można wymienić:
- posiadanie wyłącznie obywatelstwa polskiego;
- posiadanie odpowiedniej zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia czynnej służby wojskowej;
- wiek co najmniej osiemnastu lat;
- brak karalności za przestępstwo umyślne;
- brak przeznaczenia do służby zastępczej;
- kandydat nie może być żołnierzem innego rodzaju czynnej służby wojskowej lub nie może posiadać nadanego przydziału kryzysowego;
- kandydat nie może podlegać zwolnieniu z obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny w drodze reklamowania z urzędu;
- posiadanie wykształcenia:
a) co najmniej wyższego – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie oficerów,
b) co najmniej średniego – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie podoficerów,
c) co najmniej podstawowego – w przypadku pełnienia służby na stanowisku służbowym w korpusie szeregowych.

Ustawa przewiduje, że pierwszeństwo w powołaniu do terytorialnej służby wojskowej przysługuje osobom posiadającym odpowiednie do zajmowania stanowiska służbowego przygotowanie zawodowe i umiejętności przydatne w Wojskach Obrony Terytorialnej, miejsce zamieszkania (pobyt stały lub czasowy powyżej trzech miesięcy) na obszarze dyslokacji miejsca pełnienia tej służby, byłym żołnierzom zawodowym, członkom proobronnych organizacji pozarządowych, które podpisały porozumienie o współpracy z Ministrem Obrony Narodowej lub dowódcami jednostek wojskowych, posiadającym rekomendacje władz tych organizacji oraz absolwentom szkół realizujących programy innowacyjne lub eksperymentalne przysposobienia obronnego lub edukacji dla bezpieczeństwa

Terytorialna służba wojskowa może być pełniona w jednostkach wojskowych i związkach organizacyjnych Wojsk Obrony Terytorialnej oraz w Dowództwie Obrony Terytorialnej. Projekt ustawy określa, że najkrótszy kontrakt może zostać podpisany z kandydatem na okres jednego roku, zaś najdłuższy przewidywany czas to 6 lat. Oczywiście, kontrakt może być przedłużony za zgodą żołnierza OT, jak i jego dowódcy.

Żołnierz OT pełni terytorialną służbę wojskową stale, w jednym nieprzerwanym okresie, w tym jako służbę rotacyjną lub dyspozycyjną. Pierwszą z nich pełni w określonych przez dowódcę jednostki wojskowej dniach służby. Natomiast służbę dyspozycyjną pełni poza jednostką wojskową, znajdując się w gotowości do stawienia się do służby rotacyjnej w terminie i miejscu nakazanym przez dowódcę jednostki wojskowej.

Ustawa przewiduje, iż żołnierz OT może być wezwany do stawienia się w trybie natychmiastowego stawiennictwa do terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, może nastąpić w trzech przypadkach. Po pierwsze, w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych. Po drugie, w celu wzięcia udziału w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i życia ludzkiego, oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a także w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Po trzecie, w celu przeciwdziałania zagrożeniu bezpieczeństwa państwa, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia możliwości wykonywania zadań związanych z przeznaczeniem Sił Zbrojnych i roli w tym okresie Wojsk Obrony Terytorialnej.

Za służbę w WOT żołnierzowi, zgodnie z art. 119b, będzie przysługiwało świadczenie pieniężne rekompensujące utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku służbowego albo dochód z prowadzonej działalności gospodarczej lub rolniczej, które mogliby uzyskać w okresie pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, w wysokości 1/21 miesięcznego wynagrodzenia lub dochodu. Dodatkowo MON gwarantuje wypłacenie dodatkowych uposażeń w związku z trybem pełnienia służby, które szczegółowo ustala ustawa.

System dowodzenia

Dowodzenie jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi Wojsk Obrony Terytorialnej powierzone zostało Dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej oraz podlegającemu mu bezpośrednio Dowództwu. Obecnie na to stanowisko powołano dotychczasowego dowódcę Jednostki Wojskowej Komandosów z Lublińca – płk. Wiesława Kukułę.

Projekt przygotowanej ustawy ustala, iż do zakresu działania Dowódcy WOT będzie należało w szczególności, po pierwsze, planowanie, organizowanie i prowadzenie szkolenia podległych związków organizacyjnych i jednostek wojskowych. Po drugie, planowanie oraz organizowanie mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinięcia oraz użycia WOT. Po trzecie, przygotowanie sił i środków Wojsk Obrony Terytorialnej do działań bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i ratyfikowanych umowach międzynarodowych. Po czwarte, do zadań Dowódcy WOT będzie należeć wykonywanie zadań związanych z udziałem oddziałów i pododdziałów Wojsk Obrony Terytorialnej w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i życia ludzkiego, a także udziału w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Po piąte, realizacja programów rozwoju Sił Zbrojnych. Po szóste, współpraca z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa, a w szczególności z wojewodami i organami samorządu terytorialnego. Po siódme, do zadań dowódcy WOT będzie należało zarządzanie i przeprowadzanie kontroli podległych związków organizacyjnych i jednostek wojskowych na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli w administracji rządowej.

Ustawa nie przewiduje dokładnie szczegółowego zakresu działania, siedziby i struktury organizacyjnej Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej, przy czym zaznacza, iż kwestia ta będzie uregulowana na podstawie oddzielnego zarządzenia Ministra Obrony Narodowej.

Ustawa jednak określa, iż szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych oraz podległe im Wojskowe Komendy Uzupełnień będą odpowiedzialne za koordynację czynności realizowanych w ramach gromadzenia zasobów osobowych na potrzeby uzupełnienia mobilizacyjnego i wojennego Sił Zbrojnych (w tym Wojsk Obrony Terytorialnej) oraz Narodowych Sił Rezerwowych. Ponadto będą organizowali szkolenia lub kursy dla żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały kryzysowe oraz żołnierzy OT pełniących terytorialną służbę wojskową dyspozycyjnie w celu nabywania przez nich kwalifikacji przydatnych w Siłach Zbrojnych, w tym wykorzystując również współpracę z pracodawcami zatrudniającymi tych żołnierzy.

Projekt ustawy przewiduje jej wejście w życie w dniu 1 stycznia 2017 r.

Podsumowanie

Przygotowany przez MON projekt ustawy zawiera szereg przepisów prawnych formalizujących powstanie Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej, poprzez wymienienie kompetencji i zadań Dowódcy WOT. Drugim elementem, na którym skupia się projekt to żołnierz OT. Zgodnie z jej zapisem służbę może pełnić wyłącznie obywatel Polski posiadający odpowiednie kwalifikacje do pełnienia służby w Siłach Zbrojnych RP. Wyróżniającym elementem wśród kryteriów stanowi zapis, iż służbę w WOT mogą - w niektórych przypadkach - pełnić osoby posiadające kwalifikację D, która do tej pory przekreślała możliwość służby w Wojsku Polskim.

Ustawa przewiduje również, że pierwszeństwo w naborze do służby będą miały osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, ich zakres nie został na razie dokładnie określony. Ustawa zastrzega, że wśród osób chętnych pierwszeństwo będą posiadały również członkowie organizacji proobronnych, o ile podpisały one wcześniej porozumienie z MON o współpracy.

Projekt ustawy nie precyzuje również dokładnie celów działania Wojsk Obrony Terytorialnej, oprócz kompetencji Dowódcy WOT. Jednakże, jak wiemy z informacji Ministra Obrony Narodowej dotyczącej zadań formowanych wojsk obrony terytorialnej w czasie pokoju, kryzysu i wojny, do jej zasadniczych celów Ministerstwo Obrony Narodowej zalicza, po pierwsze, zwielokrotnienie potencjału odstraszania Sił Zbrojnych RP, poprzez wsparcie wojsk operacyjnych i stworzenie optymalnych warunków do pełnego wykorzystania ich zdolności bojowych. Po drugie, osiągnięcie przez WOT zdolności do prowadzenia działań nieregularnych w tym szczególnie wsparcie terenowych organów administracji państwowej i samorządów oraz społeczeństwa przy realizacji działań antykryzysowych. Po trzecie, odbudowa patriotycznych fundamentów systemu obronnego państwa , poprzez ochronę społeczeństwa przez dezinformacją i propagandą, współudział w powszechnym wychowaniu patriotycznym i obywatelskim dzieci oraz młodzieży, a także poprzez współodpowiedzialność za bezpieczeństwo miejscowych społeczności.