US Army poszukuje nowego radaru obrony powietrznej. W służbie za dekadę?

Oficjalne zapytanie o informację RFI (Request For Information) w sprawie stacji radiolokacyjnej dla systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej dolnej warstwy LTAMDS (Lower Tier Air and Missile Defense Sensor) zostało opublikowane 6 lipca br. przez dowództwo do spraw zamówień amerykańskich wojsk lądowych (Army Contracting Command) w Picatinny Arsenal, w stanie New Jersey. Dowództwo to reprezentowało Biuro do spraw systemów obrony dolnej strefy LTPO amerykańskich wojsk lądowych (Lower Tier Project Office).

Celem rozpoczętej w ten sposób analizy rynku jest rozważenie możliwości zmodernizowania lub wymiany radaru kierowania strzelaniem systemu Patriot AN/MPQ-53/65. Stacja ta bardzo dobrze sprawdzała się w momencie, gdy ją opracowywano przy zwalczaniu standardowych celów powietrznych nadlatujących na dużych i średnich pułapach, w ramach liniowego systemu obrony powietrznej. Obecne uwarunkowania geopolityczne oraz konieczność przeciwstawieniu się najnowszym środkom napadu powietrznego (w tym rakietom balistycznym) spowodowały jednak, że konieczne stało się znalezienie nowego sensora, który byłby pozbawiony wad, jakie w międzyczasie zaczęły być odczuwalne w radarze systemu Patriot.

Amerykańskie wojska lądowe chciałyby w pierwszej kolejności zwiększyć efektywność tej stacji radiolokacyjnej w wykrywaniu pojawiających się obecnie, nowych zagrożeń oraz zmniejszyć jej koszty utrzymania. W projekcie budżetu Departamentu Obrony na rok fiskalny 2017 wyróżniono modernizację systemu Patriot w ramach działań planowanych w chwili obecnej (Patriot mods), obejmujących m.in. cyfrowy procesor stacji radiolokacyjnej, oraz program przyszłej obrony powietrznej. W perspektywie jednak system Patriot ma być używany nawet do 2040 roku, i z tym wiążą się działania podejmowane w celu wymiany bądź głębszej modernizacji stacji radiolokacyjnej.

W zapytaniu o informację założyli, że nowy radar LTAMDS (lub zmodernizowana wersja stacji AN/MPQ-53/65) ma kosztować do 50 milionów dolarów, przy założeniu, że w ciągu 10 lat wymieni się ponad 80 takich stacji. Dodatkowo proponowane rozwiązanie ma być gotowe na poziomie demonstratora technologii TRL 5 (Technology Readiness Level 5) już pod koniec 2017 r.

W zapytaniu o informację zwrócono się też o wskazanie, czy nowe rozwiązanie będzie mogło osiągnąć wstępną gotowość bojową przed rokiem fiskalnym 2028. Przedstawiciele Komisji do spraw Sił Zbrojnych amerykańskiego Kongresu zarzucili wiosną US Army, że wdrożenie obecnej strategii wojsk lądowych dotyczącej pozyskiwania radaru Patriot spowoduje, że nowy system (bądź potencjalnie głęboka modernizacja obecnego) będzie mógł wejść do służby właśnie w 2028 roku. Biorąc to pod uwagę, wspomniane zapytanie o informacje, obejmujące „modernizacji bądź wymiany” dotyczy najprawdopodobniej rozwiązania docelowego, jeżeli chodzi o system Patriot.

Należy się spodziewać, że Amerykanie będą wymagać np. dookólnej zdolności zwalczania celów, bądź poprzez głębszą modernizację istniejącego radaru, bądź też pozyskanie nowego. Znacznie wcześniej, bo już w latach 2018-2019, rozpoczną się dostawy systemu zarządzania obroną powietrzną IBCS, który umożliwia prowadzenie operacji w środowisku sieciocentrycznym. W trakcie prowadzonych testów potwierdzono już, że IBCS umożliwi wskazanie wyrzutniom Patriot celu przez radary innego typu, co otwiera drogę do zwalczania celów poza sektorem obserwacji i śledzenia obecnych radiolokatorów Patriot przy odpowiednim ugrupowaniu zestawów.

Jednocześnie w projekcie budżetu na rok fiskalny 2017 założono, że w ramach prac rozwojowych związanych z budową przyszłego systemu obrony powietrznej US Army ze stacją radaru Patriot ma zostać zintegrowana antena w technologii azotku galu (GaN). Ma to pozwolić na zwiększenie zasięgu i rozszerzenie możliwości wykorzystania pocisków PAC-3 MSE. Wybór anteny ma odbyć się w drodze przetargu, podobne rozwiązanie zademonstrował już koncern Raytheon. Jednakże, taki radar nadal nie będzie mieć zdolności dookólnego zwalczania celów, która biorąc pod uwagę wymogi współczesnego pola walki powinna znaleźć się w docelowym rozwiązaniu.

Plany Departamentu Obrony mogą więc objąć stopniową modernizację radaru Patriot (wymianę procesora stacji radiolokacyjnej, a następnie integrację anteny AESA). Obecnej strategii US Army sprzeciwiła się jednak w kwietniu komisja obrony Izby Reprezentantów, wskazując iż prowadzi ona do uzyskania „nowego radaru” dopiero w 2028 roku. I to właśnie, docelowego rozwiązania dotyczy najprawdopodobniej omawiane zapytanie o informację. Wskazuje na to też wypowiedź Barry’ego J. Pike’a, Progam Executive Officera US Army Missiles and Space, który stwierdził w Kongresie, że strategia modernizacyjna wojsk lądowych, przyjęta kilka lat temu będzie obejmowała „kompletną wymianę sprzętu dowodzenia i kontroli PATRIOT przez system IBCS i pozwoli na przyszły, konkurencyjny rozwój radaru sieciocentrycznego, wyrzutni i komponentów przechwytujących (…) Spójnie z tą strategią budżet na rok fiskalny 2017 wspiera dwie krytyczne linie dla PATRIOTA: blisko-terminową modernizację istniejących komponentów oraz długoterminową modernizację opartą na zasadach konkurencyjnych”. Omawiane postępowanie jest elementem tej drugiej strategii, przy czym wiadomo już na pewno, że przyszły system obrony powietrznej będzie używał pocisków PAC-3 MSE, aczkolwiek mogą zostać do niego włączone inne efektory.

Potrzeba modernizacji systemów naziemnych PATRIOTA w bliskim terminie zanim Departament Obrony podejmie decyzję w sprawie Sensora Systemu Obrony Powietrznej Krótkiego Zasięgu [w nomenklaturze USA system średniego zasięgu to THAAD, a systemy klasy PATRIOT, MEADS czy SAMP/T są określane jako „dolnego piętra” – red.] jest związana z potrzebą przeciwdziałania obecnym zagrożeniom, które spowodowały luki w skuteczności dzisiejszego systemu PATRIOT. Te luki są (będą – red.) zaostrzone bez finansowania dla wysiłków w celu modernizacji PATRIOT w bliskim terminie, gdyż nie oczekuje się wprowadzenia do służby rozwiązania opracowanego z uwzględnieniem informacji z Analizy Alternatyw wcześniej, niż w późnych latach 2020.

Amerykanie zamierzają więc budować docelową architekturę systemu dowodzenia w oparciu o moduł IBCS, tak aby móc dobierać poszczególne jego komponenty. Choć wdrażanie IBCS ma się rozpocząć w latach 2018-2019, to w pełni zostanie on wprowadzony (do wszystkich jednostek) dopiero w 2028 roku. Dopiero w drugiej połowie lat 20. obecnego wieku ma też – według krytykowanych przez Izbę Reprezentantów planów US Army ma też wejść do służby radar, którego dotyczy omawiane w artykule zapytanie o informację, dlatego też przewiduje się modyfikacje istniejących systemów.

W zapytaniu o informację uwzględniono jednak również możliwość wcześniejszego wdrożenia nowego, bądź głęboko zmodernizowanego radaru, gdyż poproszono o informację o zdolności do wdrożenia systemu przed rokiem fiskalnym 2028. Dlatego modernizacja radarów obrony powietrznej średniego zasięgu US Army może ulec pewnemu przyśpieszeniu, choć nie jest to przesądzone. Z dostępnych informacji o procesie Analizy Alternatyw wynika, że w jego ramach miano brać pod uwagę zarówno modernizację istniejącego radaru Patriot, jak i użycie radaru MFCR wykorzystywanego w systemie MEADS bądź stacji G/ATOR opracowanej przez koncern Northrop Grumman. Z treści zapytania o informację wynika, że nadal bierze się pod uwagę nowy bądź zmodernizowany radar – decyzja co do docelowego rozwiązania nie zapadła.

Jeżeli chodzi o konieczne do spełnienia wymagania taktyczno – techniczne na LTAMDS, to zostały one już wcześniej zatwierdzone przez radę AROC (Army Requirements Oversight Council). Ale nowe rozwiązanie ma również spełniać założenia jakie postawiono przed radarem systemu Patriot - przede wszystkim by mógł on pracować w ramach zintegrowanego systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej IAMD (Integrated Air and Missile Defense) oraz współdziałać z pociskami rakietowymi PAC-3, które nie wymagają dedykowanej stacji radiolokacyjnej.

Założono dodatkowo m.in., że radar LTAMDS ma być zdolny od wykrywania, klasyfikowania i identyfikowania zagrożeń, jakie zostały wyspecyfikowane w ostatniej wersji raportu STAR (System Threat Assessment Report) opracowanego 12 marca 2015 r. przez wojska lądowe dla potrzeb systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej AAMD (Army Air and Missile Defense) oraz by do zasilania stacji wystarczał generator o mocy 300 kW.

Wszystkie propozycje, które mają być przedstawione przez zainteresowane podmioty do 2 sierpnia br., będą oceniane nie tylko przez biuro LTPO wsparte przez centrum AMRDEC (Army Aviation and Missile Research Development and Engineering Center), ale również przez zespół specjalistów z instytucji nie związanych formalnie z siłami zbrojnymi: z firmami Dynetics Inc., Wyle-CAS Inc., Torch Technologies (wszystkie z Huntsville z Alabamy), Georgia Tech Applied Research Corporation z Atlanty w Georgii oraz Uniwersytet Alabama z Huntsville.

Instytucje te mają jednak podpisać umowę o zakazie ujawniania informacji zastrzeżonych przekazanych w odpowiedzi na RFI. Dodatkowo muszą się wykazać odpowiednimi poświadczeniami bezpieczeństwa, ponieważ wymagania odnośnie nowego radaru LTAMDS są w dużej części niejawne. 

Maksymilian Dura, Jakub Palowski