Reklama

Technologie

MiG-31 ze sterowaniem fly-by-wire

Fot. mil.ru
Fot. mil.ru

Zakłady lotnicze Sokoł z Niżnego Nowogrodu prowadzą testy zmodernizowanego ciężkiego myśliwca przechwytującego MiG-31BM w którym zastosowano cyfrowy system sterowania fly-by-wire. Oznacza to, że ruchy drążka i pedałów z kabiny pilota są przekazywane na stery w sposób całkowicie cyfrowy.

Podczas wizyty wiceministra obrony Rosji Aleksieja Kriworuczko zaprezentowano mu efekty prac realizowanych w zakładach Sokoł w Niżnym Nowogrodzie. Obecnie większość aktywności tej fabryki związana jest z modernizacją i remontami samolotów MiG-31 do standardu MiG-31BM. Proces od przybycia maszyny do zakładów przez jej całkowity demontaż aż po montaż w nowej konfiguracji zajmuje niespełna rok. Mieści się w tym wymiana niemal całego wyposażenia pokładowego i do 15 do 50% struktury płatowca, zależnie od tego jaki zostaną ujawnione ślady korozji czy zużycia.

MiG-31BM po modernizacji jest wyposażony w radar Zasłon-M (w układzie PESA) umożliwiający śledzenie jednocześnie 24 celów powietrznych i atak na 6 z nich. Zasięg wykrywania wynosi ponad 320 km. Nowy system kierowania ogniem wraz z radarem oraz układem kodowanej łączności szerokopasmowej umożliwiają też pełnienie roli samolotu dowodzenia i wczesnego wykrywania (AWACS) przez maszyny MiG-31BM. Pozawala on na śledzenie jednocześnie wielu celów - zarówno powietrznych, jak i naziemnych oraz wskazywanie ich dla innych samolotów bojowych. Cele mogą być niszczone na dystansie do 280 km z użyciem pocisków rakietowych dalekiego zasięgu R-37 (RWW-BD). Część maszyn dostosowano również do przenoszenia hipersonicznych pocisków balistycznych Ch-47M2 Kindżał o zasięgu do 1000 km.

Jak podkreślają przedstawiciele firmy - „Do tej pory, w ramach substytucji importu, produkcję prawie całkowicie przenieśliśmy na terytorium Rosji. W tym okresie 99,9% wszystkich komponentów na poziomie dostawców pierwszej kategorii powstaje w kraju. Całkowicie zrezygnowano z produktów pochodzących z byłych republik radzieckich.” – Jest to doświadczenie wyniesione przede wszystkim z konfliktu z Ukraina i problemów jakie spowodowało to w zakresie części istotnych komponentów.  

Oprócz trwających remontów rozwijane są nowe rozwiązania, związane z unowocześnieniem maszyny MiG-31 którą do służby wprowadzono w 1981 roku więc 40 lat temu. Najnowsze prace dotyczą elektronicznego systemu sterowania, tak zwanego fly-by-wire, stosowanego m. in. na maszynach F-16 i wielu późniejszych konstrukcjach. W tym rozwiązaniu ruchy drążka i pedałów w kabinie pilota rejestrowane są cyfrowo i za pośrednictwem komputerów tłumaczone na odpowiednie polecenia dla siłowników poruszających powierzchniami sterującymi.

Obecnie prowadzone są zaawansowane testy takiego rozwiązania na MiGu-31BM.  Wymaga to nie tylko zmian w samym układzie sterowania, ale też odpowiednich komputerów i danych dotyczących zachowania maszyny w locie. System ten nie tylko zapewnia wyższą redundancję, ale również pozwala na korygowanie błędów pilota czy problemów ze stabilnością maszyny, wynikających np. z awarii czy uszkodzenia. Co ciekawe, pierwotnie już w 1975 roku planowano zastosowanie elektrycznego systemu sterowania w projektowanym samolocie MiG-31, ale uznano je za zbyt skomplikowanie i odrzucono.

Reklama
Reklama

Reklama
Reklama

Komentarze (16)

  1. Tani

    Ruski samolot i fly by wire? Ludzie dajcie sobie spokoj oni tego nie znaja i nie maja. W 2018 r doszlo do incydentu na lotnisku w Kursku. Su-30sm z czerwonym numerem 74 mial wykonac lot szkolny. Pilotem byl dowodca Dywizji Lotniczej z Woroneza lotnik majacy uprawnienia do pilotowania 6 ciu typow samolotow. Po uruchomieniu silnikow lotnik zamiast pociagnac za lewarek zamkniecia kabiny ,pociagnal za lewarek .....chowania podwozia przedniego. Podwozie sie schowalo i samolot zostal uszkodzonyna ok 47 mln rubli. Sad wojskowy uniewinnil pilota bo okazalo sie ze obydwa lewarki byly obok siebie i byly jednakowo oswietlone. Co w sytuacji stresu pilota doprowadzilo do incydentu. W maju 2021 pulkownik Prokofiew na wlasna prosbe przeszedl do rezerwy z prawem noszenia munduru. Poniewaz Su-30sm sa uznawane w lotnictwie rosyjskim za najbardziej elektroniczne samoloty tj jak wyzej. Jaki FbW? Jak one zwyklej diagnostyki nie maja ? Bo o ergonomii juz nie pisze. To pisano na ruskim necie kilka dni temu jak i to ze sad wojskowy zwrocil do prokuratury akt oskarzenia przeciw majorowi Solowiewowi dowodcy eskadry Su-35s ktory w cwiczebnej walce zestrzelil Su-30m2 z numerem 60 czerwony . Bo samolot po dyzurze bojowym nie zostal rozbrojony z amunicji do dzialka. Major Solowiew 4-5 -pociskami trafil w Su-30m agresora ale na cale szczescie zaloga katapultowala sie. Jest wiec nadzieja ze sad wojskowy ponownie uniewinni pilota. Po co to pisze bo automatyka jest po to by pomoc czlowiekowi. Automatyka tez moze zawiesc o czym swiadcza incydenty w amerykanskim lotnictwie. Ale tak naprawde najslabszym elementem jest zawsze czlowiek. Z jego codziennymi problemami. Po to wlasnie stworzono FbW w latach 70 tych XXw. To ze mozna bylo pilotowac samoloty nie aerodynamiczne to przyszlo pozniej. To byla taka sama rewolucja jak w latach 50 tych XXw amerykanski op Albacore ktorego sternik kierowal zza kierownicy majac wyznaczony kurs na ekranie telewizora w formie linii. On mial za zadanie tylko utrzymac kurs okretu na tej linii. Jesli nie ma automatyki to musi byc czlowiek......czyli jw.

  2. Davien

    A skad te rewelacje wyssałęs,?

    1. To jest fakt historyczny. Doucz się chłoptasiu. Wychodzą braki wiedzy.

  3. jesień88

    opłaca im się jeszcze pudrować 40 letni samolot? Raczej świadczy to o skromnych zasobach finansowych, lepiej byłoby budować coś nowego - choć z drugiej strony może to lepiej, że marnują swoje środki budżetowe

    1. Fanklub Daviena i GB

      USA pudruje 50 letniego F-15. I będzie dłużej latał niż F-22... :D

    2. F-15 nie trzeba pudrować, w przeciwieństwie to stalowego trupa "wchodzącego na pułap 32km" :P

    3. Davien

      Wow, a gdzie to F-15 bedzie latał po 2040r?? bo wtedy maja wycofac F-22:)

  4. Juras

    No jak to tak mozna …? To druty juz nie sa odporne na EMP, a swiatlowody sa …?! To my te mosty wysadzali i wysadzali. …

    1. Zastanów się lepiej nad sensem EMP (podpowiadam: zależność natężenia pola elektromagnetycznego od odległości od źródła) ...

  5. asdf

    to juz prosta droga zeby taki samolot przerobic na dron

    1. Poco przerabiać na dron wielkie, stalowe, paliwożerne, niemanewrowe pudło? To jakaś moda przerabiać wszysto na dron?

  6. To by było na tyle o elektronice rosyjskiej

    Chińczycy wstrzymują import towarów między Rosją że względu na korona wirusa więc części do ruskich samolotów nie dotrą.

    1. a

      Maja własną elektronikę - nie potrzebują obcej.

    2. No please

      Ruska elektronika ???????????? :)

    3. Naklejka Made in Russia to jedyna rosyjska część tej elektroniki.

  7. Niuniu

    Ciekawe, czy planują wznowienie produkcji tych samolotów czy też jednak będą opracowywać inny projekt typu mitycznego Miga - 41. Dziś tych samolotów mają ewidentnie za mało. Szczególnie po systematycznym przerabianiu ich na nośniki rakiet hipersonicznych typu Kindżał.

    1. Fanklub Daviena i GB

      252 szt. to wcale nie jest mało. 4 kontrolują obszar o szerokości 800km i mają po 6 rakiet o zasięgu 400km. Może zabrać i 10 takich rakiet, ale nie może lądować z tak ciężkimi podwieszeniami pod skrzydłami. Jest jedyną na świecie maszyną zdolną zwalczać pociski manewrujące na kursie spotkaniowym (myśliwce USA tylko na pościgowym, co jego ogromnym ograniczeniem operacyjnym) i to w dużych separacjach między pociskami. Jest jedyną maszyną zdolną zwalczać cele przy prędkości zbliżania do 7200km/h i z uwagi na prędkość, pułap i manewrowość na prędkości naddźwiękowej jest praktycznie nie do przechwycenia przez myśliwce NATO. Jego poprzednik, MiG-25 w Iraku w jednym locie wymanewrował 8 AMRAAMów, zestrzelił F-18 i zestrzeliłby następnego, gdyby nie... zakaz dowództwa, które zabroniło mu tego (po Drugiej Wojnie w Zatoce okazało się, że USA przekupiły 47 z 49 generałów Saddama! Irak załatwili zdrajcy!). :D

    2. DefBot

      O co ci chodzi z tym zmniejszaniem stanu liczbowego foxhoundów w związku z adoptowaniem do przenoszenia kindżałów?;)))

    3. GB

      Do modernizacji to się nadaje do 150. Nie nie może zabrać do 10 takich rakiet jak R-37 tylko max 6. Pod skrzydłami nie można w ogole podwiesic R-37. To zwalczanie rakiet manewrujących to tylko w rosyjskiej propagandzie lub tylko rosyjskich rakiet. Jego poprzednik MiG-25 (który był szybszy od MiG-31) został zestrzelony przez AIM-120 wystrzelonego przez F-16. Także iranskie F-14 maja na koncie kilka irackich MiG-25.

  8. Kopperek

    Brawo, Rosjanie. Jeszcze jakieś trzydzieści lat i będziecie mieć to co teraz mają USA.

    1. nail

      A co teraz maja takiego amerykanie, stare samoloty, okrety, czołgi, czyli szmelc. Wiec ciszej nad ta trumna.

    2. Davien

      patrzac na to co ma Rosja to amerykańskei stare samolot sa supernowoczesne:)

    3. a

      taa a to cudo to ma jakąś wartość bojowa czy tylko finansową?

  9. stop Wooda

    W Rosji fly by wire jest obecne- ale w grach komputerowych dla dzieci

    1. MIG-29smt, Su-30, Su-35...... faktycznie tylko w grach...

    2. To rosjanie zbudowali pierwszy samolot z FBW więc ten tego... chyba się wygłupiłeś, po prostu na kompletnego ignoranta wyszedłeś.

    3. Wesd

      Chyba Putinolot się zwał.

  10. vipmig

    Hmm,ciekawe jak to bedzie działać na samolocie aerodynamicznie stabilnym.Teoretycznie pilot nie bedzie musiał sie zmagać z siłami na drażku i samolot stanie sie zwrotniejszy szczególnie na dużch predkościach.Pytanie brzmi jak bardzo ucierpi płatowiec?

    1. Maciek

      Do tej pory też nie musiał się zmagać, sterowanie tradycyjne jest wspomagane. A zwrotniejszy się nie stanie, bo ograniczeniem jest zdolność płatowca do przenoszenia przeciążeń.

    2. Nie masz pojęcia o temacie, nie z tego powodu to FBW.

    3. Fanklub Daviena i GB

      Jak się nie znasz i nie wiesz do czego jest FBW, to lepiej milczeć... Piloci nie zmagają się z siłami na drążku od dziesięcioleci... No chyba, że jest to Boeing 737MAX, z FBW jak najbardziej, gdzie piloci mocowali się z FBW, które, koniecznie, wbrew pilotom, chciało rozbić maszynę o ziemię i w 2 przypadkach mu się udało, a w kilku innych przypadkach po mocowaniu się, wygrali piloci...

  11. WERNYHORA

    Nowe wersja Mig-31 ma siłę oddziaływania dwóch F-15 trzech Eurfighterów i Rafale ,czterech F-18 i sześciu F-16. Oj flota NATO cienko przędzie oj co to będzie co to będzie ...zamknijcie swe lotniska okna szczelnie zasłońcie zapalcie świece święte i stańcie do modlitwy by flotę cud ocalił ... oj cienko będzie cienko będzie

    1. ja

      tak, i miliona b2... obudz sie

    2. Davien

      Ostatnio jak Rosja robi Fly By wire to ich samoloty spadają jak ulegałki, wiec biedny los tych latających krów MiG-31, nawet stzrelac do nich nie trzeba będzie:)

    3. Fanklub Daviena i GB

      MON przyznało (ciekawe ile takich faktów ukrywano...) że jeden z naszych F-16 spadł 1,5 km nim pilot odzyskał panowanie a Zdradek Sikorski oświadczył, że to "normalne zachowanie, które czasami się zdarza we współczesnych myśliwcach"... Problem z cyfrowymi fly by wire jest taki, że w cyfrowych układach jest poziomowanie sygnałów i nie da się przebadać wszystkich stanów, jak w analogu i z uwagi na "efekt motyla" nawet skrajnie małe odchyłki mogą prowadzić do nieprzewidywalnych zachowań jak oscylacje w układzie sterowania. Dlatego piloci wolą fly by wire analogowe (dlatego F-16 Block 30 jest najbardziej lubiana przez pilotów i najbardziej manewrowa z F-16) i dlatego nikt się nie dzieli kodami źródłowymi i jak takie Arabowie chcieli do Block 60, to musieli zamówić własne oprogramowanie... I Davienku: F-15C i E też nie mają fly by wire... Nawet EX nie ma... Superhornet ma, bo powstał dopiero w 1995, ale Hornety nie mają... :D

  12. Eter

    Ostatnie rosyjskie zastosowanie fly-by-wire było jedna z przyczyn katastrofy prototypu Su-57.

    1. Przecież Su-30 i Su- 35 cały czas latają z fly-by-wire o mig-29smt nie wspominając.

    2. Davien

      A powstawały jak Rosja była objęta sankcjami czy wczesniej?:)

    3. R

      No tak Davidek wie wszystko, banalnie zabawny jestes.

  13. Alosza

    Testują 60 lat po Amerykanach. To ta słynna rosyjska innowacyjność i zaawansowanie technologiczne.

    1. i tyle w temacie ... .

      @Alosza Pytanie brzmi: czy amerykanie są w stanie zaprojektować samolot aerodynamicznie stabilny ? Raczej nie. Różnica pomiędzy bryłą stabilna a niestabilną aerodynamicznie. Stabilna przy wsparciu cyfrowym, przy uszkodzeniu staje się niestabilna ale przy wsparciu cyfrowym leci dalej. Niestabilna przy uszkodzeniu, spada jak pustak z pałacu kultury. Tak wygląda ta "innowacyjność" .

    2. Davien

      No popatrz USa bez problemu robiła samoloty aerodynamicznie stabilne;) Ale dla twojej wiedzy, konstrukcja niestabilna aerodynamicznie jest znacznie zwrotniejsza od tej stabilnej,a jak ci padnie FBW w Su-35 to spadnie tak samo jak każdy inny.

    3. Autor

      "czy amerykanie są w stanie zaprojektować samolot aerodynamicznie stabilny" widzę, że stawiasz sobie naprawdę ambitne pytania

  14. yaro

    "Obecnie prowadzone są zaawansowane testy takiego rozwiązania na MiGu-31BM. Wymaga to nie tylko zmian w samym układzie sterowania, ale też odpowiednich komputerów i danych dotyczących zachowania maszyny w locie." --- Panie autorze, do tego rozwiązania wykorzystane są komputery które w tej chwili posiada MiG-31B także nie zastosowano tutaj nic dodatkowego niż to w co wyposażany jest ten myśliwiec przy remoncie do wyższego standardu.

    1. GB

      Wow... Mowa o rosyjskich komputerach z lat 80 XX wieku? To jak ich nie wymienili to będą spadać przy sterowaniu fly-by-wire.

    2. Tani

      80te nie,poczatek 21w ale oni to modernizuja i wymieniaja na bieżąco. W làtach 80 tych rosyjskich nie bylo tylko sowieckie lub radzieckie.

    3. GB

      Ale yaro twierdzi że komputerów nie wymieniali... Doczytaj co napisał.

  15. Mongo

    Uuu, szykuje się kolejny dzwon o glebę, tym razem Miga-31;))) FBW czasem nie rozsypał Sru-57 na ziemi?

  16. 2021

    To już nie sterowanie na linki? Jestem pod wrażeniem.