„Wisła” i „Narew” powinny być źródłem nowych technologii

W siedzibie Związku Zawodowego Przemysłu Elektromaszynowego odbyła się konferencja związana z prezentacją dokumentu, dotyczącego realizacji programów modernizacji obrony przeciwlotniczej średniego i krótkiego zasięgu. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele związków zawodowych i Polskiego Lobby Przemysłowego, m. in. Stanisław Janas, przewodniczący Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Specjalnego oraz płk w st. spocz. Jerzy Kade, którzy zaprezentowali dokument. W spotkaniu wzięli również udział przedstawiciele Polskiej Grupy Zbrojeniowej, płk w st. spocz. Marian Wojciechowski oraz Marek Borejko, dyrektor programu OPL PGZ, który zreferował kwestie udziału polskiego przemysłu w programach Narew i Wisła, oraz ich perspektywy.

Jego wnioski zgodne są ze stanowiskiem Polskiego Lobby Przemysłowego. W długiej perspektywie czasu, jaką jest pełny cykl eksploatacji, maksymalne wykorzystanie potencjału polskiego przemysłu przyniesie nie tylko jego rozwój, ale również znacząco obniży koszty ponoszone przez państwo. Narzędziem do tego celu jest pozyskanie na zasadach otwartej licencji technologii rakiet, jedynego elementu jakiego w krótkim czasie krajowy przemysł nie posiada obecnie i jej rozwój, aż do w pełni polskiego produktu z możliwością produkcji i eksportu.

Z 35 mld złotych, jakie wg. naszych szacunków będzie kosztował cały cykl życia systemu „Narew”, za granicę przy maksymalnie polskim wariancie trafi około 7-8 mld zł. Przy rozwiązaniu całkowicie zagranicznym, czyli zakupie gotowego systemu, przy realizacji offsetu i realizacji pewnych remontów i serwisowania w Polsce, wg. naszych szacunków pełna kwota zostanie wyprowadzona na zewnątrz. Jak widać w całym cyklu życia ta różnica jest spora. Można powiedzieć, ze lokując Narew w kraju, Wisłę mamy gratis. Należy przy tym zauważyć, że pewne elementy, np. radary, system dowodzenia, węzły łączności, są wspólne dla systemów Narew i Wisła. W związku z tym te elementy są już dziś dostępne w kraju. Z drugiej strony , poszukujemy licencji, otwartej licencji na rakiety. Można sobie też wyobrazić że rakietę będziemy realizować w kraju, ale wymagałoby to znacznie więcej czasu.

W oparciu o tego typu przesłanki i analizy „Stanowisko Polskiego Lobby Przemysłowego  dotyczące pozyskania nowoczesnych technologii w zakresie obrony przeciwlotniczej oraz przeciwrakietowej i realizacji programów WISŁA i NAREW” głosi jednoznacznie potrzebę maksymalizacji udziału polskiego przemysłu w zakresie jaki będzie możliwy w ramach czasowych ustalonych przez MON dla tych programów. W szczególności uwypuklono potrzebę pozyskania dla tworzenia systemu Narew rozwiązań, gwarantujących w długiej perspektywie czasu rosnącą samodzielność Polski w zakresie produkcji całego systemu. Wymaga to m. in. pozyskania otwartej licencji na pocisk i wyrzutnię, z opcją rozwoju, modernizacji i produkcji w Polsce. Alternatywnym rozwiązaniem, choć wymagającym znacznie dłuższego czasu realizacji, jest samodzielny rozwój pocisku.

Po wybraniu oferenta zestawów rakiet średniego i krótkiego zasięgu dla sprawnego kierowania programami „WISŁA” i „NAREW” należy w Ministerstwie Obrony Narodowej powołać biuro wraz z zapleczem eksperckim, ściśle współpracujące z Polską Grupą Zbrojeniową S.A. ( w składzie biura powinni znaleźć się przedstawiciele PGZ S. A. odpowiedzialni za realizację tych dwóch programów). Uważamy też za celowe stworzenie w naczelnej strukturze dowódczej Sił Zbrojnych RP oddzielnego Inspektoratu Obrony Powietrznej.

W przypadku systemu Wisła skrytykowano dotychczasowy tryb realizacji i zaopiniowano jako optymalne takie rozwiązanie, w którym Wisła posłuży do pozyskania technologii niezbędnych w rozwoju i produkcji systemu Narew. Zasugerowano również, aby w razie problemów z jednoczesnym finansowaniem obu systemów, za priorytetowy uznać system krótkiego zasiegu Narew - z uwagi na jego potencjalne możliwości zapewnienia obrony zarówno istotnym celom stacjonarnym, jak i wojskom na polu walki. – Kolejna sugestia, to implementacja systemów krótkiego i bliskiego zasięgu na nowych okrętach marynarki wojennej. 

Stanowisko Polskiego Lobby Przemysłowego  dotyczące pozyskania nowoczesnych technologii w zakresie obrony przeciwlotniczej oraz przeciwrakietowej i realizacji programów „WISŁA” i „NAREW” 

W szczególnym położeniu Polski jako państwa granicznego NATO, położonego nad Morzem Bałtyckim, możliwe zagrożenia z powietrza przemawiają za koniecznością zbudowania nowoczesnego i skutecznego systemu obrony powietrznej, który nie tylko wzmocni suwerenność naszego kraju i jego zdolności obronne, ale jeszcze bardziej zintegruje go z systemem obrony powietrznej NATO. Konieczność realizacji programów „Wisła” i „Narew” , a nawet ich przyspieszenie, wynika z aktualnego stanu naszej obrony powietrznej. Jest on wysoce niezadawalający, a jego możliwości ogniowe z roku na rok zmniejszają się. Podstawę obrony przeciwlotniczej stanowią zestawy rakietowe produkcji radzieckiej z końca lat sześćdziesiątych i początku siedemdziesiątych, których część została już zdemobilizowana . Wzmocnienie potencjału lotniczego obrony powietrznej o samoloty F-16 nie rozwiązuje tego problemu, bo jego użycie ściśle uwarunkowane jest możliwościami bojowymi obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej. Posiadane przeciwlotnicze uzbrojenie rakietowe, posiada ograniczone zdolności do zwalczania współczesnych środków napadu powietrznego i nie posiada zdolności zwalczania pocisków balistycznych. Mając powyższe na uwadze: 1. Polskie Lobby Przemysłowe uważa, że w przypadku programu budowy nowego systemu obrony powietrznej Polski możliwe są korzystne z punktu widzenia interesu państwa dwa sposoby pozyskania potrzebnego uzbrojenia. Zestaw przeciwlotniczy i przeciwrakietowy średniego zasięgu „Wisła”, powinien być nabyty z zastosowanie procedur podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Wybór oferty powinien być dokonany wspólnie przez Siły Zbrojne i Konsorcjum PGZ „Wisła”, które skupia 11 polskich przedsiębiorstw i współpracuje z ośrodkami naukowymi. Wybrana oferta musi spełnić wymagania operacyjne wojska, oraz powinna zapewnić najlepszą współpracę z polskim przemysłem. Zestaw rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu „Narew” powinien być wyprodukowany przez polski przemysł, na podstawie zakupu licencji na rakietę i jej infrastrukturę dotyczącą programowania i kierowania w locie. Możliwa jest też współpraca przemysłowa i kooperacja w zakresie pracy badawczo-rozwojowej nad rakietą i jej otoczeniem. Wyboru rakiety dokonać powinien MON w stosunku do wymagań operacyjnych ,a realizować dostawę powinno Konsorcjum PGZ „Narew”. 2. Dlatego w polskim przemyśle obronnym, którego główny potencjał skupiony jest w Polskiej Grupie Zbrojeniowej S.A., z dużym niezadowoleniem i niepokojem została przyjęta decyzja poprzedniego kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej o wyeliminowaniu z przetargu na system obrony powietrznej „Wisła” polskiego Konsorcjum OPL, którego kooperantem była firma MBDA - producent rakiet ASTER używanych w systemie SAMP/T, oraz międzynarodowego konsorcjum MEADS. Zamiast tego - wskazano na europejskie konsorcjum Eurosam - producenta systemu SAMP/T Mamba i amerykańską firmę zbrojeniową Raytheon z systemem Patriot Nowej Generacji (który na razie nie istnieje). W związku z tym postępowaniem polski przemysł liczył m.in. na transfer technologii rakietowej w ramach offsetu. Poza tym oczekiwano na udzielenie przez oferenta zestawu rakietowego średniego zasięgu pomocy, przy stworzeniu laboratoriów rakietowych i dostarczenia technologii półprzewodnikowych do produkcji nowoczesnych radarów. Poza tym liczono na udzielenie przez oferenta zestawu rakietowego średniego zasięgu, pomocy przy stworzeniu - wyposażonego w różne urządzenia testujące stan pocisku i pojemnika transportowo-startowego - ośrodka serwisującego pociski, który na wypadek sytuacji kryzysowych cechowałby się niezależnością. Jednocześnie pozwalałby na panowanie nad rakietą i umożliwiał jej dalszy rozwój. 3. Mając na uwadze procedurę pozyskania zestawów rakietowych obrony powietrznej średniego zasięgu „WISŁA”, zdolnych do zestrzeliwania zarówno samolotów, jak i rakiet balistycznych oraz samosterujących, spółki polskiego przemysłu obronnego wchodzące w skład Konsorcjum Polskiej Grupy Zbrojeniowej „WISŁA” w toku przeprowadzonych analiz wskazały najważniejsze technologie rozwojowe związane z obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową, które z punktu widzenia rozwoju polskiego sektora obronnego stanowią fundament wprowadzania innowacyjnych produktów na wyposażenie Sił Zbrojnych RP. Można bowiem stwierdzić, iż realizując oraz wydatkując środki budżetowe na program „WISŁA”, poprzez pozyskanie zestawów od dostawcy zagranicznego, oprócz samej polonizacji tego systemu, przemysł krajowy uzyskałby warunki i zaplecze do implementacji licencji, a w efekcie do samodzielnej, w pełnym tego słowa znaczeniu, realizacji programu „NAREW, dotyczącego rakietowych środków obrony powietrznej krótkiego zasięgu. Przełożyłoby się to bezpośrednio na suwerenność eksploatacji, bezpieczeństwo dostaw oraz krajowe wsparcie cyklu życia zestawów rakietowych „NAREW”. 4. Polskie Lobby Przemysłowe opowiada się za pozyskaniem, w drodze negocjacji międzyrządowych, jedynie brakującej w kraju technologii rakietowej do systemu „NAREW”, a dodatkowo deklaracji ze strony dostawcy głównych elementów systemu „WISŁA” o zapewnieniu polonizacji tego systemu i kooperacji przemysłowej z Polską Grupą Zbrojeniową S.A.. Tym bardziej, że ze względu na możliwość uzyskania efektu synergii w pozyskaniu technologii dla „WISŁY” i NARWI”, zapewnione zostanie współdziałanie operacyjne obu systemów, w tym sieciocentryczność. Przy czym przez polonizację przeciwlotniczych zestawów rakietowych rozumiemy tu nie jako przeniesienie produkcji wybranych elementów do Polski, lecz jako proces polegający na dostosowaniu - przez polski przemysł obronny - pozyskiwanych od dostawców zagranicznych przeciwlotniczych zestawów rakietowych do eksploatacji przez cały cykl życia w Siłach Zbrojnych RP. Proces polonizacji realizowany będzie w obszarach związanych bezpośrednio z eksploatacją pozyskiwanego sprzętu w jednostkach wojskowych oraz w zakładach przemysłowych stanowiących krajowe zaplecze techniczne i rozwojowe Wojska Polskiego. W wyniku tak rozumianej polonizacji, polski przemysł obronny uzyska zdolności w obszarach techniki i technologii niemożliwe do uzyskania w wyniku prowadzenia wyłącznie własnych prac badawczo-rozwojowych. Przy czym polonizacja powinna być procesem ciągłym, realizowanym na wszystkich poziomach związanych z wykorzystywaniem przeciwlotniczych zestawów rakietowych w obszarach eksploatacji i modyfikacji. 5.Pragniemy zwrócić wracają uwagę, że warto być konsekwentnym w stawianiu na rodzimy przemysł nie tylko w przypadku programu „NAREW”, bowiem istnieje wówczas gwarancja, że już w fazie badań i produkcji lwia część wydanych pieniędzy powróci do kasy państwa w postaci podatków. Poza tym w kolejnych dekadach eksploatacji broni, jej obsługa i modernizacja będzie znacząco tańsza. A w całym cyklu życia skomplikowanych systemów, utrzymanie ich w sprawności, to nawet trzy czwarte globalnych kosztów. 6. W przypadku wystąpienia trudności ze sfinansowaniem jednocześnie obu programów „WISŁA” i „NAREW”, ich realizację należy przesunąć w czasie, nadając priorytet systemowi „NAREW”, m.in. z uwagi na jego potencjalne możliwości zapewnienia obrony zarówno istotnym celom stacjonarnym, jak i wojskom na polu walki, oraz z powodu bardzo dużego zaangażowania w jego realizację polskiego przemysłu, który już teraz posiada zdolności wyprodukowania wielu elementów tego systemu. 7. Budowę systemu „NAREW” należy powierzyć polskiemu przemysłowi – Konsorcjum PGZ NAREW jako głównemu wykonawcy, by tym samym zbudować w Polsce podwaliny do budowy - we współpracy z partnerem zagranicznym – systemu „WISŁA”. 8. Polskie Lobby Przemysłowe opowiada się za tym, aby część przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego i krótkiego zasięgu zainstalować na nowych okrętach wojennych – wielozadaniowych fregatach, które w najbliższych latach – w ramach programu Modernizacji Marynarki Wojennej RP - mają zostać zbudowane w polskich stoczniach we współpracy z partnerami zagranicznymi. 9. Po wybraniu oferenta zestawów rakiet średniego i krótkiego zasięgu dla sprawnego kierowania programami „WISŁA” i „NAREW” należy w Ministerstwie Obrony Narodowej powołać biuro wraz z zapleczem eksperckim, ściśle współpracujące z Polską Grupą Zbrojeniową S.A. ( w składzie biura powinni znaleźć się przedstawiciele PGZ S. A. odpowiedzialni za realizację tych dwóch programów). Uważamy też za celowe stworzenie w naczelnej strukturze dowódczej Sił Zbrojnych RP oddzielnego Inspektoratu Obrony Powietrznej. Warszawa, 18 stycznia 2016 r.