Rosja ma dwie nowe armie: doniecką i ługańsko-siewierodoniecką [RAPORT]

Na początku 2022 roku przed kolejną fazą rosyjskiej wojny z Ukrainą podstawowymi związkami operacyjno-taktycznymi wojsk lądowych były armie ogólnowojskowe i pancerna oraz korpusy armijne. Organizacyjnie wchodziły one w skład poszczególnych okręgów wojskowych (OW) i flot.

W dniu 1 stycznia 2022 roku Rosja miała 12 armii i 4 korpusy. Były to:

• 1.Armia Pancerna (Zachodni OW);
• 2.Armia Ogólnowojskowa (Centralny OW);
• 5.Armia Ogólnowojskowa (Wschodni OW);
• 6.Armia Ogólnowojskowa (Zachodni OW);
• 8.Armia Ogólnowojskowa (Południowy OW);
• 20.Armia Ogólnowojskowa (Zachodni OW);
• 29.Armia Ogólnowojskowa (Wschodni OW);
• 35.Armia Ogólnowojskowa (Wschodni OW);
• 36.Armia Ogólnowojskowa (Wschodni OW);
• 41.Armia Ogólnowojskowa (Centralny OW);
• 49.Armia Ogólnowojskowa (Południowy OW);
• 58.Armia Ogólnowojskowa (Południowy OW);
• 11.Korpus Armijny (Flota Bałtycka);
• 14.Korpus Armijny (Flota Północna);
• 22.Korpus Armijny (z dniem 1 grudnia 2021 przeniesiony z Floty Czarnomorskiej do Południowego OW);
• 68.Korpus Armijny (Wschodni OW).

Poszczególne armie różniły się organizacją, szczególnie jeśli chodzi o liczbę podstawowych dywizji i samodzielnych brygad (pancernych, zmechanizowanych itd.). W związku z odejściem od planu przejścia rosyjskich wojsk lądowych na strukturę brygadową już klika lat wcześniej rozpoczęto odtwarzać dywizje o strukturze pułkowej. Z taką „mieszanką” organizacyjną w wojnę weszły poszczególne armie i korpusy.

Ich rozpiętość liczebna była spora, wśród armii zaczynając na 1. Armii Pancernej liczącej około 29 tys. żołnierzy, a kończąc na 29. Armii Ogólnowojskowej liczącej mniej niż 10 tys. żołnierzy. Korpusy armijne były jeszcze mniejsze i liczyły od 6 do 9 tys. żołnierzy. Były to oczywiście jeszcze stany pokojowe przed rozpoczęciem masowego przyjmowania do służby nowych żołnierzy kontraktowych i ochotników oraz przed częściową mobilizacją.

Fiasko rosyjskiej agresji w 2022 roku i przejście do wojny pozycyjnej zamiast zakładanego natychmiastowego sukcesu spowodowało pojawienie się całej masy nowych mobilizowanych jednostek szczebla dywizji, brygady, pułku i batalionu. Część z nich (tych lepiej wyposażonych w sprzęt wojskowy) została włączona w podporządkowanie poszczególnych armii i korpusów, a większość (wyposażonych tylko w broń indywidualną) została podporządkowana już istniejącym jednostkom regularnym. Głównie stanowią one zaplecze kadrowe dla jednostek walczących na froncie.

Wraz z ogólnym zwiększaniem armii rosyjskiej zadecydowano o sformowaniu nowych związków operacyjno-taktycznych wojsk lądowych w postaci dwóch armii i trzech korpusów:

• 18.Armia Ogólnowojskowa (Południowy OW);
• 25.Armia Ogólnowojskowa (Centralny OW);
• 3.Korpus Armijny (Zachodni OW);
• 40.Korpus Armijny (Południowy OW);
• 44.Korpus Armijny (Zachodnim OW).

Sformowanie kolejnych armii stale zapowiadają prezydent Władimir Putin i kolejni ministrowie obrony.

Inną formą zwiększenia rosyjskich sił zbrojnych było formalne włączenie z dniem 31 grudnia 2022 roku dwóch korpusów. Były to byłe korpusy Donieckiej i Ługańskiej Republik Ludowych:

• 1.Korpus Armijny (Południowy OW);
• 2.Korpus Armijny (Południowy OW).

Od wydarzeń z 2014 roku samozwańcze republiki powołały swoje siły zbrojne pod nazwami milicji ludowej. Niedługo później zostały one sformowane we wspomniane 1. i 2.Korpusy. Formalnie niezależne od Rosji w praktyce były finansowane i wyposażane przez Moskwę. Wielu żołnierzy rosyjskich, szczególnie oficerów, na ochotnika przeszło do służby w nich, aby wzmocnić je kadrowo. Po uznaniu przez Rosję obu republik za własne jednostki terytorialne oba korpusy walczyły na froncie rosyjsko-ukraińskim. Równocześnie trwał proces ich integracji z resztą rosyjskich wojsk. Proces ten formalnie zakończył się z dniem 31 grudnia 2022 roku, kiedy obu korpusom wręczono sztandary wojskowe i oficjalnie ogłoszono ich pełne nazwy:

- 1.Doniecki Korpus Armijny;

- 2.Gwardyjski Ługańsko-Siewierodoniecki Korpus Armijny.

W latach 2023-2024 w związku z gruntowną reformą systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rosji dokonano sporych przetasowań związków operacyjno-taktycznych.

Do nowo powstałego Moskiewskiego OW przeniesiono z likwidowanego Zachodniego OW:

• 1.Armię Pancerną;
• 20.Armię Ogólnowojskową;
• 3.Korpus Armijny.

Natomiast do nowo powstałego Leningradzkiego OW przeniesiono:

• 6.Armię Ogólnowojskową, wcześniej podległą dowództwu Zachodniego OW;
• 11.Korpus Armijny, wcześniej podległy dowództwu Floty Bałtyckiej;
• 14.Korpus Armijny, wcześniej podległy dowództwu Flota Północnej;
• 44.Korpus Armijny, nowo formowany, wcześniej podległy dowództwu Zachodniego OW.

Niestety nadal nie jest jasne czy niektóre z korpusów armijnych zamiast okręgom wojskowym podlegały i podlegają armiom ogólnowojskowym. Takie przypuszczenia dotyczyły 1. i 2. Korpusu Armijnego, które miały podlegać 8. Armii Ogólnowojskowej oraz 22. i 40. Korpusu Armijnego, które miały podlegać 18. Armii Ogólnowojskowej.

Nie wiadomo nawet dokładnie czy 22. Korpus Armijny istnieje nadal czy też właśnie jego dowództwo zostało przeformowane na dowództwo 18. Armii Ogólnowojskowej.

Powyższa podległość korpusów pod armię może być chwilowym rozwiązaniem wynikających z wojennego systemu dowodzenia wprowadzonego na froncie. Poszczególne armie, korpusy i samodzielne brygady są tam podporządkowane dowództwom zgrupowań wojsk. Obecnie są nimi od północy do południa linii frontu:

• Zgrupowanie Wojsk „Północ";
• Zachodnie Zgrupowanie Wojsk;
• Zgrupowanie Wojsk „Centrum";
• Południowe Zgrupowanie Wojsk;
• Zgrupowanie Wojsk „Wschód";
• Zgrupowanie Wojsk „Dniepr";
• Zgrupowanie Wojsk Obrony Półwyspu Krymskiego.

Jak widać jest ich siedem i ich liczba nie odpowiada liczbie pięciu istniejącym okręgom wojskowym.

Już od dłuższego czasu zapowiadało się na przeformowanie 1. i 2. Korpusu Armijnego na armię. Najważniejszym tego powodem była ich wielkość. Oba korpusy strukturalnie przewyższały wiele armii, łącznie z 8. Armią Ogólnowojskową, której prawdopodobnie podlegały.

8.Armia jako własne podstawowe jednostki ma 20. i 150. Dywizję Zmechanizowaną, o strukturze pułkowej. Natomiast 1. Korpus miał swoich osiem samodzielnych brygad zmechanizowanych, a 2. Korpus sześć samodzielnych brygad zmechanizowanych. Oba korpusy miały też szereg mniejszych korpuśnych jednostek łącznie z brygadami artylerii, co w pewnym sensie „dublowało” posiadanie przez 8. Armię szeregu własnych jednostek armijnych.

W związku z powyższym całkiem niedawno już w 2024 roku przeformowano:

- 1.Doniecki Korpus Armijny na 51. Doniecką Armię Ogólnowojskową;

- 2.Gwardyjski Ługańsko-Siewierodoniecki Korpus Armijny na 3. Gwardyjską Ługańsko-Siewierodoniecką Armię Ogólnowojskową.

Przy tej okazji należało zmienić numerację związków taktyczno-operacyjnych ponieważ równolegle istnieją już 1. Armia Pancerna i 2. Armia Ogólnowojskowa. Wybór padł na numery 3. i 51. Armii, ponieważ armie o tych numerach już wcześniej istniały i to praktycznie do końca istnienia ZSRR oraz początku istnienia Rosji.

Jednym z elementów wojny psychologiczno-propagandowej prowadzonej obecnie przez Siły Zbrojne Rosji jest nadawanie poszczególnym jednostkom i instytucją miana gwardyjskiego oraz odznaczaniem orderami Suworowa, Żukowa, Uszakowa, Kutuzowa czy Nachimowa. Władzom na Kremlu wydaje się to ważny rytuał budujący w żołnierzach poczucie wartości i dumy ze swojej jednostki wojskowej. Może to na Zachodzie budzić wątpliwości lub nawet śmieszyć lecz w przypadku Rosji nie należy tego lekceważyć. Już od czasów carskich po dzisiaj, włączając w to czasy istnienia ZSRR, wręczanie sztandarów, tytułów, orderów i medali było niezmiernie istotną tradycją, a wyróżnieni tym byli z tego bardzo dumni i chętnie eksponowali te różnego rodzaju wyróżnienia.

Z tego też powodu i za zasługi na wojnie prezydent Władimir Putin swoim ukazem nr 806 z dnia 18 września 2024 roku wyróżnił 51. Armię mianem gwardyjska i obecnie nosi ona nazwę 51.Gwardyjska Doniecka Armia Ogólnowojskowa.

Po tym ukazie wojska lądowe Rosji dysponują związkami operacyjno-taktycznymi noszącymi następujące pełne nazwy:

• 1.Gwardyjska Armia Pancerna odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 2.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 3.Gwardyjska Ługańsko-Siewierodoniecka Armia Ogólnowojskowa;
• 5.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru i orderem Żukowa;
• 6.Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 8.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa;
• 18.Armia Ogólnowojskowa;
• 20.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 25.Armia Ogólnowojskowa;
• 29.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa;
• 35.Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 36.Armia Ogólnowojskowa;
• 41.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru;
• 49.Armia Ogólnowojskowa;
• 51.Gwardyjska Doniecka Armia Ogólnowojskowa;
• 58.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa odznaczona Orderem Suworowa;
• 3.Korpus Armijny;
• 11.Korpus Armijny;
• 14.Korpus Armijny;
• 40.Korpus Armijny;
• 44.Korpus Armijny;
• 68.Korpus Armijny.

Łącznie jest to 16 armii i 6 korpusów (jeśli nie policzyć prawdopodobnie już nieistniejącego 22.Korpusu Armijnego). Liczebnie to dużo, ale na całe szczęście dla Ukrainy i całej Europy związki te są armiami i korpusami tylko z nazwy. Nazwy te nie oddają prawdziwej siły bojowej, która jest znacznie mniejsza. Zarówno jeśli chodzi o liczebność jak i liczbę sprzętu wojskowego. Ale tak tradycja nazwowej „gigantomanii” praktykowana jest od powstania Państwa Radzieckiego. W czasie drugiej wojny światowej na froncie wschodnim niemieckim armiom odpowiadały radzieckie fronty, a nie armie. Prezydent Putin cały czas chce rozbudowywać swoją armię. Niedawno zadecydował, iż z dniem 1 grudnia 2024 roku będzie ona liczyła etatowo 1,5 mln stanowisk dla żołnierzy.