MON zamyka Narodowe Centrum Wspomagania Operacji Powietrznych

Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej Nr 129/MON z dnia 25 kwietnia 2016 r. w sprawie włączenia systemu DUNAJ do Zintegrowanego Systemu Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej NATO (NATINAMDS - NATO Integrated Air and Missile Defence System) dotychczasowy, funkcjonujący od kilkunastu lat program ASOC został wygaszony oraz oficjalnie zakończony.

Zamknięcie programu przeprowadził gen. dyw. w st. spocz. pil. Henryk Pietrzak - Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej do Spraw Budowy i Wdrażania Narodowego Centrum Wspomagania Operacji Powietrznych. Zostało zorganizowane w COP-DKP, gdzie system ASOC wdrożono, skonfigurowano oraz eksploatowano od samego początku. W zamknięciu uczestniczyli przedstawiciele Departamentu Obrony USA, Biura ds. ASOC MON, Dowództwa Operacyjnego RSZ, 4. Rejonu Wsparcia Teleinformatycznego SP, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz COP-DKP.

Czytaj także: MON: Umowa na przeciwlotnicze Pioruny w listopadzie

ASOC był częścią Regionalnej Inicjatywy Przestrzeni Powietrznej (Regional Aerospace Initiative), ogłoszonej w 1994 r. w Pradze przez prezydenta USA Billa Clintona. Miała ona na celu zunifikowanie systemu zarządzania przestrzenią powietrzną w krajach Europy Środkowej, w tym państwach wstępujących do NATO. Umożliwiała wymianę informacji o obrazie sytuacji powietrznej między sojusznikami i łączyła systemy obrony powietrznej ówczesnych nowych członków z pozostałymi członkami paktu północnoatlantyckiego.

Po wstąpieniu do NATO i przyjęciu przez Polskę między innymi zadania utworzenia jednolitego systemu rozpoznania i dowodzenia OP, kompatybilnego ze Zintegrowanym Systemem OP NATO, rozpoczęto wdrażanie do pracy Narodowego Centrum Wspomagania Operacji Powietrznych (ASOC).

Pierwsze posterunki radiotechniczne rozpoczęły pracę w systemie ASOC już w 1999r. Trzeba wspomnieć, że jeszcze przed wstąpieniem Rzeczypospolitej w struktury NATO, Sojusz zalecił utworzenie 6 nowych posterunków radiolokacyjnych na wschodzie Polski. W miarę napływu nowoczesnych radarów do kolejnych batalionów do systemu włączano następne pododdziały. Posterunki takie wyposażone były początkowo w trójwymiarowe zestawy radiolokacyjne: NUR-31 (odległościomierz) i NUR-41 (wysokościomierz), a następnie w trójwymiarowe stacje radiolokacyjne typu NUR-11 i NUR-12.

Czytaj także: Polska kupi 40 pocisków JASSM-ER?

Otwarcie w 1999 r. ASOC (Air Sovereignty Operation Center), czyli systemu dostosowującego kontrolę przestrzeni powietrznej i system obrony przeciwlotniczej do wymagań NATO, oraz uchwalenie ustawy o ochronie informacji niejawnych spowodowało, że Polska spełniła minimalne warunki przystąpienia do NATO. Odtąd na Centralne Stanowisko Dowodzenia Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej (CSD WLOP), w którym działał ASOC, trafiały informacje z 11 polskich posterunków radiolokacyjnych i systemów krajów ościennych. Posterunki zostały wyposażone w stacje radiolokacyjne 3D pozwalające na ustalenie wysokości, azymutu i odległości samolotu. System umożliwił wizualizację cywilno-wojskowych planów lotu, które składały się na obraz sytuacji powietrznej (tzw. RAP - Recognized Air Picture) nad Polską. 

ASOC sfinansował rząd USA, który wyasygnował 24 mln USD na jego instalację, zakup sprzętu i przygotowanie oprogramowania. Z tej kwoty Polska otrzymała 6,5 mln USD. ASOC opracował Lockheed Martin Tactical Defense Systems pod nadzorem Centrum Systemów Elektronicznych US Air Force. System zainstalowano jednocześnie w Polsce, Czechach i na Węgrzech.

Do roku 2014 w COP-DKP jako element współpracujący z systemem dowodzenia obroną powietrzną i przeciwrakietową NATO wykorzystywany był system ASOC przekazujący obraz sytuacji powietrznej z obszaru Polski do sąsiednich krajów NATO w protokole LINK-1. W związku z uzyskaniem przez system DUNAJ akredytacji bezpieczeństwa umożliwiającej przesyłanie informacji o klauzuli NATO CONFIDENTIAL podjęto decyzję o zastąpieniu systemu ASOC w ramach NATINAMDS tym systemem. W konsekwencji dokonano transformacji tego systemu do w pełni sieciocentrycznego systemu DUNAJ II. Po realizacji przedsięwzięć technicznych, przeprowadzeniu serii testów potwierdzających taką możliwość oraz otrzymaniu akredytacji bezpieczeństwa, z dniem 5 grudnia 2015 roku system DUNAJ II zastąpił system ASOC w systemie NATINAMDS.