MBDA zbuduje system przeciwlotniczy dla Wielkiej Brytanii

Producent podkreśla, że zamówienie na system FLAADS w wersji lądowej za 228 milionów funtów (około 343 miliony dolarów) to dowód, że program, którego celem było zbudowanie wspólnego systemu rakietowego dla wszystkich rodzajów sił zbrojnych, zakończył się sukcesem.

FLAADS to bowiem nie nazwa systemu, ale dalekosiężnego programu brytyjskiego ministerstwa obrony, w wyniku którego miał powstać system przeciwlotniczy krótkiego zasięgu Sea Ceptor dla okrętów Royal Navy i jego wersja lądowa Ceptor dla sił powietrznych oraz wojsk lądowych. Sercem obu tych wersji miała być nowej generacji, modułowa rakieta „ziemia–powietrze” CAAM (Common Anti-air Modular Missile), która jest przeznaczona do niszczenia wszelkiego rodzaju celów powietrznych w tym rakiet manewrujących i niskolecących pocisków przeciwokrętowych.

Pocisk ten powstał na bazie pocisku lotniczego krótkiego zasięgu „powietrze–powietrze” ASRAAM (Advanced Short Range Air-to-Air Missile). O ile jednak ASRAAM jest naprowadzany na podczerwień, o tyle CAAM wykorzystuje aktywną głowicę radiolokacyjną oraz praktycznie nowe, pokładowe systemy elektroniczne.

Kontrakt za 483 miliony funtów na opracowanie systemu Sea Ceptor/FLAADS(M) został podpisany na początku 2012 r. i przewiduje się, że pierwsze systemy mają trafić na okręty w 2016 r. Umowa na wersję lądową systemu FLAADS(L) zakłada, że dostawy do armii rozpoczną się natomiast około 2020 roku.

FLAADS w wersji morskiej

Rozwiązanie proponowane przez MBDA dla okrętów będzie oparte na rakietach przeciwlotniczych CAMM i wyrzutniach pionowego startu. Już wiadomo, że w systemy Sea Ceptor mają być wyposażone brytyjskie fregaty typu 23. Zastąpią one na tych okrętach starsze systemy pionowego startu Sea Wolf, których wycofywanie ma się zacząć po 2016 r. Plany przewidują również zastosowanie Sea Ceptor na właśnie opracowywanych w Wielkiej Brytanii fregatach GCS Typu 26 (Global Combat Ship).

Zastosowane rozwiązania konstrukcyjne pozwalają na zamontowanie tego systemu również na innych, mniejszych okrętach, o długości większej niż 50 m. Pomaga w tym fakt, że rakiety CAMM zalicza się do klasy „soft-launch”, a więc ich silnik rakietowy jest uruchamiany dopiero wysoko ponad wyrzutnią. Do wypychania pocisku w powietrze służy zatem nie silnik rakietowy, ale znajdujący się na dole każdego kontenera tłok i zbiornik sprężonego gazu. Dzięki takiemu rozwiązaniu same wyrzutnie mogą mieć bardziej kompaktową konstrukcję, nie trzeba uwzględniać systemów odprowadzania gorących gazów wylotowych i stosować systemów ochronnych zabezpieczających przed wysokimi temperaturami.

Rakiety CAMM mogą być jednak również stosowane w „klasycznie” skonstruowanych amerykańskich wyrzutniach pionowego startu Mk41 i europejskich Sylver, przy czym w ich przypadku, w każdej komorze startowej mieszczą się wtedy cztery kontenery z rakietami CAAM (każdy z tych pocisków ma długość 3,2 m, średnicę 16 cm i waży 99 kg).

System FLAADS(M) spełnił oczekiwania i zaczął być zamawiany również przez inne kraje. Jako pierwsza wyraziła nim zainteresowanie Nowa Zelandia (na fregaty HMNZS „Te Kaha” i HMNZS „Te Mana”), później Chile (na fregatach Typu 23) i Brazylia (na swoje przyszłe fregaty typu Tamandaré). Duży wpływ na to miały możliwości nie tylko rakiet CAAM, ale również całego systemu kierowania. FLAADS(M) zabezpiecza bowiem obronę dookólną na odległości od 1 do ponad 25 km zarówno na pełnym morzu jak i w warunkach przybrzeżnych. Rakiety CAMM mogą być także wykorzystywane do zwalczania niewielkich celów nawodnych atakując z prędkością ponad 3 Mach.

Co więcej pociski te, mając aktywną głowicę radiolokacyjną, nie wymagają dedykowanego radaru kierowania uzbrojeniem. FLAADS wykorzystuje tą właściwość mogąc przyjmować informacje z zewnętrznych systemów obserwacji (np. z innych okrętów) i wystrzeliwać rakiety do celów niewidocznych przez własne systemy obserwacji (targets non Line-Of-Sight) - znajdujących się poza horyzontem lub przeszkodami terenowymi. Tym bardziej, że wbudowany kanał łączności pozwala na korygowanie toru lotu i przekazywanie danych o nowym położeniu celu ataku.

FLAADS w wersji lądowej

Wersja lądowa systemu FLAADS(L) ma w przyszłości zastąpić wykorzystywany powszechnie w Wielkiej Brytanii system bliskiego zasięgu Rapier. I w tym przypadku zastosowano rakiety CAMM wykorzystujące podobne kontenery jak w wersji morskiej. Są one łączone w ilości, która zależy od potrzeb i zastosowanego pojazdu. Dzięki stosunkowo niewielkim rozmiarom rakiet, „palety” z ich wyrzutniami  mogą być zamontowane nawet na standardowych pojazdach o nośności 4 ton. Palety mogą też być zdejmowane z samochodów i być wykorzystywane jako stałe stanowisko obrony przeciwlotniczej.

Zakłada się, że standardowa jednostka FLAADS(L) będzie się składała co najmniej z dwóch mobilnych wyrzutni oraz wozu dowodzenia i kierowania. To właśnie w tym wozie będą zbierane informacje z systemów obserwacyjnych dostępnych za pomocą kanałów łączności i tworzony obraz sytuacji powietrznej, aktualny dla bronionego obszaru (local RAP).

Będzie to o tyle łatwe, że od początku zakładano włączenie FLAADS(L) do rozwijanej w Wielkiej Brytanii ogólnowojskowej sieci obrony powietrznej NEADS (Network Enabled Air Defence and Surveillance). FLAADS(L) ma w niej wykonywać zadania obrony lokalnej, zarówno w odniesieniu do stałych obiektów jak i jednostek mobilnych (w tym ekspedycyjnych).

Prace nad wersją lądową systemu ruszyły bardzo mocno już w maju 2014 r. po podpisaniu przez brytyjskie ministerstwo obrony umowy z MBDA wartej 36 milionów funtów. Teraz już wiadomo, że zakończą się one seryjną produkcją. Wartość dostaw w tym przypadku może finalnie przekroczyć 10 miliardów funtów.

FLAADS(A) w wersji lotniczej?

Prace nad systemem FLAADS będą również wykorzystywane przez brytyjskie i australijskie lotnictwo. Pociski CAMM mają bowiem pozwolić na zastąpienie rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu ASRAAM, które są dedykowane statkom powietrznym RAF i RAAF. Będzie to tym łatwiejsze, że nowe pociski wykorzystują tą samą strukturę płatowca i technikę napędu.