Europejski i amerykański. Dwa myśliwce w walce o kontrakt w Kanadzie [KOMENTARZ]

Oznacza to, że z rywalizacji w programie Future Fighter Capability Project odpadł Boeing, który oferował F/A-18E/F Super Hornet Block III. Był to jedynie pozostający jeszcze w rywalizacji samolot dwusilnikowy. Wcześniej w 2018 roku z programu wycofali się Francuzi z Rafale, a w 2019 roku konsorcjum europejskie z Eurofighter Typhoonem.

W grze pozostają wyłącznie maszyny jednosilnikowe jednak należące do generacji 4+ i jedna 5.  generacji:

- Gripena oferuje konsorcjum zrzeszające firmy: SAAB AB, Diehl Defence GmbH & Co. KG, MBDA UK i Rafael Advanced Defence Systems;

- F-35 z kolei konsorcjum Lockheed Martin Corporation i Pratt and Whitney.

Kanada chce kupić 88 samolotów, które zastąpią używane obecnie, pozyskane na początku lat 80. CF-18 Hornet (dzisiaj 85 w służbie). Samoloty dożywają obecnie swoich lat, przechodzą ograniczone modernizacje polegające na montażu na niektórych z nich radiolokatorów AESA. Kanada kupiła też 18 używanych F/A-18 od Australii, aby zastąpić nimi w linii najbardziej zużyte maszyny. To wszystko jednak tylko rozwiązania tymczasowe, które na dłuższą metę nie będą mogły zapewnić Kanadzie kontroli nad jej przestrzenią powietrzną, nie wspominając już o współpracy z siłami powietrznymi USA w ramach systemu NORAD (North American Aerospace Defense Command).

Pozyskanie nowych  samolotów ma zapewnić kanadyjskim siłom powietrznym odpowiednie zdolności, ale jednocześnie mają one zostać pozyskane „za najlepszą możliwą cenę”.  Ostateczny wybór może zostać dokonany w ciągu najbliższych tygodni. Wtedy Ottawa może rozpocząć negocjacje z wybranym dostawcą. Pod uwagę jest brana możliwość przejścia do kolejnego etapu obydwu konkurentów, z którymi będą prowadzone równoległe rozmowy na temat „ulepszenia ich ofert”.  Tak czy inaczej kontrakt ma zostać zawarty w 2022 roku, być może nawet w marcu. Tak aby wprowadzanie nowej konstrukcji mogło rozpocząć się zgodnie z planem.

Kanada rozpoczęła postępowanie na nowy myśliwiec w 2017 roku a w czerwcu 2019 roku wystosowała formalne zapytanie o oferty, na które czekano do lipca roku bieżącego. W zamian za dokonany wybór Ottawa oczekuje stworzenie wielu  wartościowych miejsc pracy, które poskutkują rozwojem lokalnego przemysłu. Prowadzone postępowanie jest uważane za bardzo merytoryczne i przejrzyste, stąd zwycięstwo w nim jest uważane za bardzo prestiżowe. Niedawno w podobnie miarodajnym konkursie F-35 został wybrany w Szwajcarii, gdzie zwyciężył w rywalizacji z F/A-18E/F i Dassault Rafale.

Nie jest tajemnicą, że kanadyjscy wojskowi preferują F-35A, który jest używany przez wielu sojuszników z NATO w tym najważniejszego czyli Stany Zjednoczone Na Lightningach II Kanadyjczycy osiągnąć mogą pełną interoperacyjność. Ich zasięg i zdolności bojowe są też wyższe niż  najnowszej wersji Gripena. Z drugiej strony propozycja firm  europejskich i izraelskiej jest prawdopodobnie tańsza i bardziej korzystna z punktu widzenia współpracy gospodarczej. Dla programu Gripen sprzedaż 88 samolotów Kanadzie byłaby największym sukcesem eksportowym. Dotąd największymi klientami na ta konstrukcję była Brazylia, która kupiła 36 maszyn (choć rozważa kolejne 72) oraz kraj producenta czyli Szwecja, która eksploatuje dziś 86 maszyn wersji D/D i przewiduje przebudowę 70 z nich do wariantu E/F. Gripen jest dzisiaj na tyle niszowym samolotem, że jego wybór rodzi obawy o możliwości współpracy z sojusznikami i pytania, czy nie wymagałoby to kompletnej redefinicji roli kanadyjskiego lotnictwa bojowego.

Dla programu F-35A zwycięstwo w Kanadzie także byłoby ważnym sukcesem, szczególnie że Kanada była partnerem programu, chociaż tutaj trudno liczyć na aż tak duże zachęty gospodarcze. Prawdopodobnie samolot ten dawno już zostałby zamówiony, gdyby nie rosnące problemy i koszty programu w ubiegłej dekadzie. Z ich powodu program Lightninga II znalazł się na celowniku lewicowego premiera Justina Trudeau, który obiecał kanadyjskim siłom powietrznym „bardziej dostępny cenowo” samolot i za punkt honoru obrał sobie nie dopuszczenie do kupna F-35. Od tego czasu żadnej decyzji jednak nie podjęto, a problemy F-35 w dużej mierze zostały rozwiązane.