Czołgi hiszpańskich Marines nie na sprzedaż. Co je czeka? [ANALIZA]

W marcu 2024 roku ogłoszona została aukcja, w ramach której możliwe było pozyskania wycofanych już ze służby hiszpańskich czołgów M60A3 TTS. Były one na wyposażeniu tamtejszej piechoty morskiej, która wykorzystywała je przez lata w Kompanii Czołgów należącej do Zmechanizowanej Grupy Amfibijnej. Obecnie formacja ta znana jest jako Trzeci Zmechanizowany Batalion Desantowy. Łącznie w służbie hiszpańskich marines było 16 tego typu pojazdów, gdzie w wojskach lądowych liczba ta wynosiła aż 244 egzemplarze (wszystkie maszyny pozyskano z nadwyżek sprzętowych USA).

Te używane przez hiszpańskich marines były na stanie amerykańskich jednostek stacjonujących w Niemczech (RFN) i pozwoliły Hiszpanom na zastąpienie… eks-niemieckich M48A3. W czasie swojej służby wzięły udział w wielu ćwiczeniach w tym desancie na egipskie plaże. W 2010 roku rozpoczęto proces ich wycofywania, który zakończył się (w zależności od źródeł) 7-10 lat później. Ich miejsce miały zastąpić kołowe wozy wsparcia ogniowego na bazie platformy VCR 8x8 Dragon z armatą gładkolufową kal. 120 mm. Kolejne obsuwy w programie produkcji wspomnianych pojazdów poskutkowały tym, że M60A3 TTS wycofano… a następcy do dziś nie widać.

Ostatni z używanych czołgów został przekazany do Szkoły Piechoty Morskiej imienia Generała Joaquína Albacete y Fustera zlokalizowanej w Cartagenie. Dla wielu oznaczało to koniec historii tych czołgów w ramach hiszpańskiej piechoty morskiej. Niemałą niespodzianką zatem było pojawienie się pod koniec marca 2023 roku informacji, że Kwatera Główna Wsparcia Logistycznego Marynarki Wojennej Hiszpanii poszukuje wykonawcy na usługę konserwacji dla m.in. swoich M60A3 TTS, które już od dawna były wycofane ze służby. Instrukcje dotyczące sposoby zabezpieczenia pojazdów były na tyle dokładne oraz pojawiały się w kilku miejscach w dokumentacji udostępnionej poprzez Państwową Platformę Zamówień Publicznych, że nie mógł to być błąd we wpisywaniu nazwy wozu.

Za ile można było kupić pojedynczy czołg?

Skala prac konserwacyjnych miała być spora jak na pojazdy, które wyszły z użycia, co zaczęło rodzić pytania o ich ewentualną reaktywację lub przekazanie Ukrainie. Temat jednak niedługo później ucichł. Rok później ogłoszono, że w ramach uchwały Rady do Spraw Utylizacji i Likwidacji Materiałów Arsenału w San Fernando w Kadyksie ogłoszona zostanie aukcja pojazdów i materiałów zbytecznych dla Marynarki Wojennej Hiszpanii w postaci właśnie M60A3 TTS wraz z wyposażeniem. Oferty w ramach niej można było zgłaszać do 22 kwietnia, a cena początkowa za pojedynczy czołg wyniosła 46 924 euro. Nie została podana liczba M60A3 TTS wystawionych na aukcji.

Bardzo szybko, bo raptem na początku kwietnia aukcja została odwołana, co wytłumaczone zostało jako konieczność „relokacji materiałów”. Przy okazji w przestrzeni medialnej poinformowano, że planowano sprzedać łącznie 11 czołgów (pozostałe minimum 3 miano już przeznaczyć jako obiekty muzealne). Na skutek pytań i próśb rozpoczęto analizowanie oddelegowania kolejnych M60A3 TTS do pełnienia funkcji muzealnych/pomnikowych. Po zakończeniu prac pozostałe czołgi miałyby ponownie zostać wystawione na sprzedaż, chociaż od tego czasu minął już rok. Co zatem będzie czekać ostatnie czołgi podstawowe Korpusu Piechoty Morskiej Hiszpanii? Czas pokaże.

Czy jest sens wysyłać hiszpańskie czołgi na Ukrainę?

Na koniec warto by poświęcić kilka słów komentarza odnośnie do ich potencjalnej wysyłki na Ukrainę. Byłby to proces skomplikowany i mizerny, jeżeli chodzi o efekt względem koniecznych do poniesienia kosztów. Po pierwsze, czołgi tej rodziny są coraz rzadsze na świecie, ewentualne źródła części zamiennych w Europie byłby trudno dostępne (Grecja oraz Turcja) i zapewne konieczne byłoby poszukiwanie ich po innych kontynentach, aby utrzymać flotę maksymalnie 14 wozów. Po drugie, ich stan techniczny podobnie jak oddelegowanych do przekazywanych Ukrainie Leopardów 2A4 miał być tragiczny. Konieczny zatem byłby remont… który nie wiadomo, kto miałby w Europie przeprowadzić poza wspomnianymi dwoma krajami.

Oprócz tego sami Ukraińcy niewiele by zyskali, otrzymując kilkanaście niezmodernizowanych i przestarzałych czołgów, do których konieczne byłoby ogarnięcie logistyki. Więcej sensu miałoby przekazanie części wyciągniętych z czołgów jako zapasu dla mostów szturmowych M60 AVBL, których Ukraina dostała/dostanie przynajmniej 25 sztuk. Lepszym ruchem tutaj wydaje się przekazanie kwoty przeznaczonej na potencjalne remonty i dostawę M60A3 TTS dla Ukrainy na cel w postaci wsparcia jej przemysłu lub zakupu uzbrojenia dla niej w hiszpańskiej zbrojeniówce. Dla samych Hiszpanów pozostawienie wspomnianych czołgów jako pomników czy eksponatów muzealnych ma zdecydowanie więcej sensu i pożytku.

M60A3 TTS to amerykański czołg podstawowy będący zmodernizowaną wersją M60 wdrożona do produkcji pod koniec lat 70 XX wieku. Wariant ten cechował się m.in. dodaniem pasywnego celownika termowizyjnego Raytheon AN/VSG-2 dla działonowego, nowego cyfrowego komputera balistycznego, możliwością montażu pancerza reaktywnego czy poprawie mobilności i niezawodności układu jezdnego. Uzbrojenie główne pozostało tożsame z wcześniejszymi wariantami i stanowi je bruzdowana armata M68E1 kal. 105 mm, z którą sprzężono uniwersalny karabin maszynowy M73/M219 (później M240C) kal. 7,62 mm.

Na stropie wieży we wieżyczce obserwacyjnej dowódcy M19 umieszczony został dodatkowo wielkokalibrowy karabin maszynowy M2 kal. 12,7 mm. Jednostkę napędową stanowi silnik wysokoprężny AVDS-1790-2C o mocy 750 KM pozwalający na rozpędzenie go do 48 km/h po drodze utwardzonej przy masie własnej 49,5 tony. Obecnie czołgi M60A3 TTS są używane przez takie kraje jak m.in. Brazylia, Bahrajn, Bośnia i Hercegowina, Egipt, Iran, Jordania, Arabia Saudyjska, Turcja czy Tajwan.