Bułgarski serial z F-16 w tle trwa

Jak informują Amerykanie, Bułgarzy wystosowali zapytanie dotyczące możliwości zakupu ośmiu myśliwców F-16 C/D Block 70/72, a także dodatkowego sprzętu (silniki, system Link-16, radary AESA, komputery MMC, APX-126 AIFF, systemy nahełmowe JHMCS II) i uzbrojenia (20-mm działka M61 Vulcan, pociski AIM-120C7 AMRAAM, pociski AIM-9X Sidewinder, wyrzutnie LAU-129, bomby GBU-39 SDB-1, bomby MK-82 z tritonalem i inercyjne, a także amunicja ćwiczebna). Realizacją kontraktu, w razie jego podpisania, zajmie się oczywiście Lockheed Martin. 

Amerykanie podkreślają zwyczajowo, że sprzedaż wskazanego sprzętu przełoży się na zdolność Bułgarii do zapewniania obrony własnej przestrzeni powietrznej, bezpieczeństwa regionalnego, a także interoperacyjności z USA i NATO. Obecnie nad przestrzenią powietrzną europejskiego kraju czuwają siły amerykańskie i brytyjskie w ramach tzw. air policing. Pozyskanie F-16 pozwoli Bułgarom na realizację tego zadania własnymi siłami. 

Przypomnijmy, że jeszcze dwa tygodnie temu minister obrony Bułgarii Krasimir Karakaczanow stwierdził, że cena ośmiu F-16 Block 70, które chce pozyskać Sofia, i warunki spłaty są obecnie niesatysfakcjonujące. Negocjacje z rządem USA i koncernem Lockheed Martin trwają, lecz - jak podkreślił - w obecnej sytuacji nie wyklucza powrotu do oferty szwedzkich myśliwców Saab Gripen czy używanych, włoskich Eurofighterów, które były konkurentami F-16 Block 70. Warto w tym miejscu przypomnieć, że to szwedzkie myśliwce Saab JAS39 Gripen (ze wsparciem rządu w Sztokholmie) zwyciężyły w pierwszym, unieważnionym przetargu. Przeciwnicy amerykańskiej oferty podkreślają, że w cenie 8 F-16 Block 70 rząd Szwecji zaoferował 10 maszyn i to ze znacznie krótszym terminem dostawy.

Choć wcześniejsze wersje Gripena miały ograniczone możliwości zwalczania celów naziemnych, to obecnie, jak deklarują przedstawiciele Saab, maszyny te mogą wykonywać szeroki zakres misji powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. W tym kierunku idą też prowadzone modernizacje istniejących maszyn, m.in. w siłach powietrznych w Szwecji, ale też w Czechach.

Ostatecznie wybór padł jednak na amerykańskie maszyny F-16 Block 70 (w grudniu 2018 roku). Znaczny wpływ na wybór Sofii miała z pewnością decyzja Słowacji i innych krajów, które zdecydowały się na myśliwce Lockheed Martin.

Kwestie liczby, ceny i terminu dostaw od początku jednak stanowiły problem w negocjacjach z Amerykanami. Deklarowany termin dostaw to bowiem dwa lata od podpisania umowy, co może być trudne dla producenta. Drugi problem stanowi cena, która w przypadku F-16 Block 70 przekracza wyasygnowaną przez rząd w Sofii sumę 1,8 mld lewa, czyli nieco ponad miliarda dolarów. W maju br. minister obrony Bułgarii wprost stwierdził, że "niektóre parametry umowy nie są opłacalne i jest to kwestia do negocjacji". "Nie chcemy obniżać ceny kosztem możliwości samolotu: obsługę, uzbrojenie, nawigację i tak dalej. Mówimy o zestawie możliwości, które musi posiadać myśliwiec. Są jednak pewne elementy, których koszty naszym zdaniem mogą być niższe. […] Są wyższe niż oczekiwano i nieuzasadnione. Wszystko jest kwestią negocjacji, a jeśli cena nas nie satysfakcjonuje, mamy prawo powiedzieć – nie" - deklarował szef resortu.

Podczas wywiadu radiowego minister Karakaczanow podkreślił także, że równie istotne jak cena, jest odroczenie płatności. Jeśli nie uda się jej rozbić w czasie lub opóźnić, to może ona zagrozić innym istotnym programom modernizacyjnym, a nawet podwyżkom uposażeń dla żołnierzy. 

Jak podkreślał Defence24.pl w maju br., Bułgaria dysponuje bardzo ograniczonymi środkami, dlatego planuje zakup ośmiu maszyn w pierwszej fazie, aby zaspokoić potrzeby ochrony własnej przestrzeni i wymaganego przez NATO udziału w misjach sojuszniczych. Docelowo jednak planowane jest utworzenie co najmniej dwóch eskadr myśliwskich.