Warszawa bliżej Kijowa. MON o "nowym impulsie" współpracy przemysłowej z Ukrainą

Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało o szczegółach działań podejmowanych w celu rozszerzenia współpracy z Ukrainą, w kontekście podpisanego w czasie lipcowego szczytu NATO Protokołu między Rządem RP a Gabinetem Ministrów Ukrainy w sprawie wprowadzenia zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczpospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy o wzajemnych dostawach uzbrojenia, techniki wojskowej i świadczenia usług o charakterze wojskowo-technicznym. W październiku 2015 roku powołano grupy robocze, które mają służyć zintensyfikowaniu współpracy w pięciu kluczowych obszarach: techniki pancernej, rakietowej, lotniczej, artyleryjskiej i amunicji. Wymienione obszary wpisują się w kompetencje zbrojeniówki obydwu krajów, jak i potrzeby modernizacyjne Sił Zbrojnych RP.

Wspólne deklaracje

Zgodnie z założeniami porozumienia, będącego podstawą dla podpisanego w trakcie szczytu NATO protokołu, współpraca polsko-ukraińska może polegać na dokonywaniu dostaw uzbrojenia, techniki wojskowej oraz innej produkcji wojskowej, a także zapewnieniu eksploatacji, remontu i modernizacji uzbrojenia i techniki wojskowej wraz z świadczeniem innych usług o charakterze wojskowo-technicznym. Kolejną płaszczyzną współpracy będą świadczenia usług w modernizacji, remoncie oraz eksploatacji uzbrojenia produkowanych w krajach trzecich. 

MON deklaruje również realizację prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie opracowywania i modernizacji zarówno uzbrojenia, jak i techniki wojskowej oraz ich badań na poligonach doświadczalnych w Polsce i na Ukrainie. Zgodnie z zapisem porozumienia, oba państwa będą "sprzyjały" współpracy również na poziomie wymiany zarówno specjalistów w celu świadczenia pomocy w realizacji wspólnych programów w dziedzinie usług wojsko-technicznych, jak i wymiany doświadczeń oraz informacji w zakresie opracowań, produkcji i badań uzbrojenia oraz techniki wojskowej. Państwa nie wykluczają również sprzedaży licencji na produkcję uzbrojenia, techniki wojskowej, wraz z świadczeniem pomocy technicznej w organizowaniu ich produkcji.

Rzecznik prasowy MON Bartłomiej Misiewicz potwierdził również za zapisami porozumienia, że wspólna współpraca z Kijowem może polegać na wspólnym prowadzeniu badań rynkowych w celu sprzedaży wspólnie wytworzonych typów uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Polska i Ukraina mogą także prowadzić szkolenia personelu - stosownie do potrzeb i możliwości obu stron. W porozumieniu zapisano, że oba państwa będą "sprzyjać" współpracy wojskowej we wszystkich wymienionych obszarach, natomiast w ostatnim czasie podjęto szereg działań, które mają zintensyfikować tę współpracę.

Realizacja współpracy

Współpraca wojskowo-przemysłowa rozwijana była jeszcze przed podpisaniem w lipcu dodatkowego protokołu do porozumienia pomiędzy Polską a Ukrainą. Jej podstawą prawną był traktat o współpracy pomiędzy obydwoma krajami z 1996 roku. Jednakże w ciągu ostatnich dwóch lat proces współdziałania wojskowo-przemysłowego nabiera większego znaczenia. Pion sekretarza stanu Ministerstwa Obrony Narodowej był dwukrotnie organizatorem Polsko-Ukraińskiego Forum Przemysłów Obronnych, których celem było stworzenie możliwości do zapoznania się z ofertą oraz pracami realizowanymi przez instytucje badawczo-rozwojowe oraz podmioty przemysłu obronnego obu państw.

W ramach rozwijania współpracy polsko-ukraińskiej, na I posiedzeniu Polsko-Ukraińskiej Podkomisji ds. Współpracy Przemysłów Obronnych, które odbyło się w dniach 6-7 października 2015 roku, utworzonych zostało pięć grup roboczych ds. techniki pancernej, lotniczej, rakietowej, artyleryjskiej i amunicji. Jak informuje MON, do chwili obecnej odbyły się spotkania grupy ds. techniki pancernej i lotniczej. 

W skład zarówno Podkomisji, jak i grup roboczych wchodzą przedstawiciele Ministerstw Obrony i przemysłów obu krajów. Jak zaznacza rzecznik MON Bartłomiej Misiewicz, współpraca wojskowo-techniczna ze stroną ukraińską w pięciu konkretnych, wspólnie zdefiniowanych obszarach, ma stanowić  „nowy Impuls” dotychczasowej kooperacji pomiędzy Polską a Ukrainą. 

Ponadto, resort obrony organizuje spotkania na szczeblu rządowym z udziałem przedstawicieli polskiego przemysłu obronnego, co niewątpliwie wzmacnia ofertę i wiarygodność naszego przemysłu. Ostatnie takie spotkanie odbyło się 25 lipca bieżącego roku, zaś kolejne odbędzie się w Kielcach podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego.

Pion sekretarza stanu w resorcie obrony we wrześniu 2014 roku był współorganizatorem konferencji „Ukraine’s Defence Industry”. Składała się z dwóch paneli: „Defence Industry in Ukraine Challenges and New Perspectives”, w którym udział wzięli przedstawiciele krajów członkowskich NATO, oraz „The Current Status and Potential of the Defence Industry in Ukraine”, gdzie przedstawiono zasady funkcjonowania i ofertę podmiotów przemysłu obronnego Ukrainy.

Czytaj także: Nowa polityka Polski wobec Ukrainy?

Nie tylko deklaracje a realna współpraca

Projekty w celu rozwijania współpracy przemysłu obronnego Polski i Ukrainy zostały podejmowane już wcześniej, na razie jednak na ogół nie doczekały się realizacji. Należy jednak zauważyć, że zdefiniowanie konkretnych obszarów współpracy, dotyczących techniki pancernej, lotniczej, artyleryjskiej, rakietowej i amunicji wpisuje się w tematykę prac, które realizowano już wcześniej. Daje to podstawę do wykorzystania synergii pomiędzy krajowym i ukraińskim przemysłem zbrojeniowym, gdyż Kijów dysponuje szerokimi kompetencjami właśnie w zakresie systemów rakietowych czy amunicji, a Polska - środków łączności czy systemów kierowania ogniem.

W maju 2013 roku spółka Mesko rozpoczęła współpracę z kijowskim Biurem Konstruktorskim „Łucz” w zakresie wspólnego opracowania kierowanego pocisku rakietowego „Pirat”. Ukraińskie przedsiębiorstwo miało w projekcie odpowiadać za opracowanie laserowego systemu naprowadzania. Zgodnie z założeniami pocisk rakietowy Pirat ma razić różnego typu cele za pomocą głowic termobarycznych, odłamkowo-burzących i kumulacyjnych na dystansie 2,5 km z możliwością dwukrotnego zwiększenia tego zasięgu w cięższych wariantach, np. przeznaczonych dla śmigłowców i pojazdów.

W marcu 2015 roku ukraiński koncern państwowy Ukroboronprom wyraził gotowość do przeprowadzenia modernizacji czołgów T-72 zmagazynowanych na Ukrainie do wersji PT-91 Twardy, w celu „spełnienia standardów NATO” i podniesienia potencjału pancernego Ukrainy. W projekcie tym oczywiście uczestniczyłaby Polska, która posiada odpowiednią wiedzę w tym zakresie. Pod uwagę brano również instalację na ukraińskich czołgach polskich przyrządów obserwacji optoelektronicznej.

W listopadzie 2015 roku opublikowana została informacja o propozycji współpracy zakładów lotniczych Antonow z wieloma polskimi kontrahentami, wśród których znajduje się m. in. PZL-Mielec. Ukraiński koncern zaproponował wspólne prace nad nowym projektem morskiego samolotu patrolowego An-148-300MP. Ma być on wyposażony w nowoczesny kompleks identyfikacji i przetwarzania informacji o celach nawodnych oraz radary i inne istotne systemy pochodzące od polskich producentów, takich jak PIT-RADWAR czy PCO. Dwa takie samoloty mają powstać na potrzeby Ukrainy, a dwa zostałyby zaoferowane Polsce.

Na przełomie 2015.2016 roku zostały przedstawione informacje o gotowości ukraińskiego koncernu Motor Sicz do remotoryzacji i modernizacji polskich śmigłowców W-3 Sokół/Głuszec.

Należy zauważyć, że aneksja Krymu wymusiła na Ukrainie uzależnienie od Rosji w przemyśle zbrojeniowym. Zarówno Polska, jak i Ukraina zwiększyły w ostatnim czasie wydatki na obronę i prowadzą programy modernizacji sił zbrojnych. Dla krajowego przemysłu współpraca z Kijowem może być okazją do podniesienia poziomu technologicznego w obszarach, gdzie Ukraina dysponuje rozwijanymi od lat kompetencjami. Programy rozwojowe, dotyczące amunicji precyzyjnej czy pocisków rakietowych jak najbardziej wpisują się w potrzeby modernizacyjne Sił Zbrojnych RP. Konieczna jest jednak determinacja - zarówno na poziomie politycznym, jak i organizacyjnym, aby prowadzone na różnych etapach projekty rozwojowe mogły wreszcie doczekać się realizacji.