Opancerzone karetki z Polski na ukraińskim froncie

Artykuł sponsorowany, partner publikacji: Zeszuta Sp. z o.o.

Poza wspomnianą radomską spółką w projekcie uczestniczą także izraelskie firmy: Plasan Re'em (spółka zależna Plasan Sasa) specjalizująca się w rozwiązaniach w zakresie opancerzenia pojazdów cywilnych/komercyjnych oraz Colmobil dealer marki Mercedes-Benz.

Nie jest to pierwszy projekt realizowany przez te trzy podmioty, gdyż dostarczają one również opancerzone ambulanse sanitarne bazujące na Sprinterze dla Megan David Adom (narodowa służba ratownicza Izraela). Pojazdy te trafiają do ratowników działających na Zachodnim Brzegu. Opancerzony sanitarny Sprinter był również prezentowany podczas zeszłorocznego salonu Eurosatory w Paryżu.

Aktualnie firma Zeszuta realizuje wraz ze swoimi parterami dostawy kolejnych partii opancerzonych ambulansów dla Ministerstwa Obrony Izraela, co jest dowodem uznania dla całego projektu i zastosowanych w nim rozwiązań opracowanych w polskiej spółce.

Warto zauważyć, że w obecnych czasach służby medyczne często są zmuszone do działania na pierwszej linii, nierzadko będąc także celem ataków. Ekstremalnym przykładem takich zagrożeń jest oczywiście wojna na Ukrainie, jednak sytuacje takie miały miejsce wcześniej w państwach, w których dochodziło do ataków ze strony różnych grup ekstremistycznych czy terrorystycznych, w tym także europejskich (warto tu przypomnieć choćby zamachy w Paryżu i Saint-Denis w listopadzie 2015 r.).

W przypadku takich aktów terroru, gdzie liczba poszkodowanych jest znaczna, konieczne jest działanie ratowników w obszarze realnego zagrożenia życia. Stąd m.in. koncepcja tworzenia specjalnych zespołów szybkiego ratowania RTF (rescue task force), które szkolą się wraz z operatorami jednostek kontrterrorystycznych. Jej uzupełnieniem jest właśnie specjalistyczny, odpowiednio wyposażony w aparaturę i środki medyczne ratujące życie, jak i zapewniający ochronę ratownikom oraz pacjentom, opancerzony ambulans sanitarny.

Jest to też konstrukcja, która powinna się znaleźć we flocie służby/służb odpowiedzialnych za realizację zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej. Oczywiście także siły zbrojne wydają się być użytkownikiem, który tego typem pojazdu ewakuacji medycznej powinien być zainteresowany, zważywszy m.in. na doświadczenia płynące w konfliktu na Ukrainie. Także zważywszy na polskie doświadczenia, choćby związane z akcją policyjnych kontrterrorystów przeprowadzoną w nocy z 5 na 6 marca 2003 roku w podwarszawskiej Magdalence, w wyniku której zginęło dwóch funkcjonariuszy Policji, a siedemnastu mundurowych odniosło obrażenia. Intensywna wymiana ognia uniemożliwiała wtedy udzielenie pomocy przez zespoły medyczne czy nawet podjechanie nieopancerzonych ambulansów sanitarnych.

Efektem tych wydarzeń był zakup pierwszych opancerzonych pojazdów taktycznych dla centralnej jednostki kontrterrorystycznej policji, jednak do tej pory służby w Polsce nie posiadają na wyposażeniu opancerzonych ambulansów.

Co ważne, opisywany ambulans sanitarny nie wyróżnia się na tle innych, cywilnych karetek, gdyż jego opancerzenie jest schowane (tzw. skryte opancerzenie) pod blachą fabrycznego nadwozia. Całość jest tak wykonana, że jedynie osoba posiadająca odpowiednią wiedzę w tym zakresie i oglądająca samochód z bliska może stwierdzić, iż ma do czynienia z opancerzonym lub nieopancerzonym ambulansem.

Opancerzony ambulans z Radomia

Firma Zeszuta od wielu lat specjalizuje się m.in. w produkcji ambulansów sanitarnych dla służb medycznych w kraju oraz zagranicą. Karetki z logo Zeszuta bazujące na furgonach marki Mercedes możemy także spotkać w Siłach Zbrojnych RP. Radomska spółka wykonała też zabudowę medyczną pojazdu SandCat w wersji wozu ewakuacji medycznej dostarczonego Żandarmerii Wojskowej. Zapoczątkowana przy realizacji kontraktu na opancerzone wozy dla Żandarmerii współpraca z Plasanem zaowocowała m.in. powstaniem projektu skrycie opancerzonego ambulansu sanitarnego. Sama koncepcja tego typu pojazdu zaczęła kiełkować kilka lat temu w biurze konstrukcyjnym firmy Zeszuta, aby ostatecznie we współpracy z izraelskimi partnerami zostać zrealizowana w postaci opisanego poniżej projektu.

Bazą dla zamówionych przez izraelski resort obrony opancerzonych ambulansów jest podwozie Mercedes-Benz Sprinter 519 CDI furgon z wysokim dachem i rozstawem osi 3665 mm i dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) wynoszącej 5500 kg. W układzie napędowym samochodu zastosowano trzylitrowy, sześciocylindrowy (V6) silnik wysokoprężny OM654 o mocy 140 kW/190 KM, spełniający normę EURO VI i połączony z automatyczną, 9-biegową przekładnią 9G-TRONIC. Napędzana jest tylna oś, wyposażona w bliźniacze koła, na których założono opony o rozmiarze 205/75 R16. Te same opony montowane są na przedniej, wzmocnionej osi. W pojeździe zamontowany jest zbiornik paliwa o pojemności 71 l.

Co ciekawe Sprintery już fabrycznie są przystosowane do roli, jaką mają pełnić. M.in. poprzez wzmocnienie podłużnicy, brak prawego fotel pasażera z przodu, rezygnację z drzwi przesuwnych z boku, rezygnację z uchwytów do mocowania ładunku oraz podłogi drewnianej w przestrzeni ładunkowej, montaż dogrzewacza elektrycznego PTC, doposażenie w wyłącznik główny instalacji elektrycznej i podłączenia elektryczne dla dodatkowych odbiorników czy ograniczenie prędkości maksymalnej do 90 km/h. Samochody są również pozbawione funkcji ECO Start-Stop.

Oczywiście najważniejsze elementy całej zabudowy stanowi opancerzenie oraz wyposażenie przedziału medycznego. Całe nadwozie, łącznie z dachem, ale bez podłogi, jest opancerzone na poziomie zapewniającym skuteczną, adekwatną do zagrożeń (ostrzał z broni strzeleckiej itp.) ochronę. Dostarczany przez firmę Plasan Re'em system osłon balistycznych, montowanych od wewnątrz nadwozia (skrycie), jest wykonany w opracowanej przez izraelskiego producenta technologii kitted hull. Jej wyróżnikiem jest zastosowanie połączeń blach pancernych za pomocą śrub i specjalnego spoiwa/kleju zamiast połączeń spawanych. Warto przypomnieć, że to rozwiązanie zastosowano w takich konstrukcjach, jak SandCat, Oshkosh M-ATV i JLTV, czy Hawkei firmy Thales Australia.

System osłon dedykowanych do opancerzonego skrycie ambulansu, budowanego na bazie konkretnej wersji nadwoziowej Sprintera to wspólne dzieło inżynierów Plasana i Zeszuty. Izraelska firma wniosła do niego swoje doświadczenie w zakresie opancerzenia pojazdów i technologię kitted hull. Z kolei wkładem Zeszuty była znajomość konstrukcji samochodu, dostęp do dokumentacji fabrycznej i doświadczenie związane z wykonywanymi na bazie samochodów marki Mercedes-Benz zabudowami specjalistycznymi.

Dzięki temu udało się stworzyć dedykowane rozwiązanie, w którym stalowe elementy opancerzenia zostały tak zaprojektowane i wykonane, aby do ich montażu można było wykorzystać punkty mocowania przewidziane przez producenta bazowego pojazdu. Dodatkowo w osłonach umieszczono punkty mocowania dla zabudowy medycznej wnętrza ambulansu sanitarnego.

Nadwozie Sprintera wyposażone jest w troje drzwi - przednie prowadzące do kabiny kierowcy oraz tylne dwuskrzydłowe. Wszystkie są opancerzone, podobnie jak szczeliny pomiędzy nimi a nadwoziem. Zastosowano również wzmocnione zawiasy dostosowane do większej masy drzwi z zamontowanymi osłonami balistycznymi.

Oczywiście w pojeździe zostały też zamontowane kuloodporne szyby, zapewniające ochronę na tym samym poziomie co pancerne blachy chroniące wnętrze nadwozia. Szyby w przednich drzwiach są uchylane/opuszczane elektrycznie, aby umożliwić np. podanie dokumentów do kontroli, bez konieczności otwierania drzwi.

Komunikację pomiędzy kabiną kierowcy a przedziałem medycznym zapewniają wewnętrzne drzwi w przegrodzie oddzielającej obie części nadwozia. Aby ułatwić przechodzenie, prawy przedni fotel ma składane siedzisko. Jest on również wyposażony 3-punktowe pasy bezpieczeństwa.

Oczywiście równie ważnym elementem pojazdu, co opancerzenie, jest zabudowa i wyposażenie przedziału medycznego. Co ciekawe wszystkie szafki, półki czy panele sufitowe wykonano z aluminium, co stanowi również dodatkowy element ochrony przed odłamkami, czy odpryskami powstającymi wskutek trafień w elementy opancerzenia ambulansu.

Personel medyczny ma do dyspozycji kilka szafek w tym jedną zamykaną zamkiem szyfrowym a przeznaczoną do bezpiecznego przechowywania leków. Wśród innych elementów wyposażenia można wymienić m.in.:

• uchwyt do mocowania deski ortopedycznej Tri-Flod Ferno;
• miejsce do montażu dużej butli tlenowej rozmiar M wraz z przyłączem oraz reduktorem;
• instalacja tlenowa z dwoma portami z przyłączami typu AGA;
• miejsca przewidziane do mocowania małych butli tlenowych rozmiar D (w tym jedno obok fotela lekarza);
• schowek pełniący jednocześnie funkcję dwumiejscowej ławki z 4-punktowymi pasami naramiennymi. W sumie ambulansem może poruszać się trzy osobowy zespół medyczny (kierowca-ratownik, ratownik, lekarz) plus trzy osoby poszkodowane, w tym jedna na noszach;
• składany fotel lekarza Ambis Intap wyposażony w podłokietniki i pasy 4-punktowe;
• uchwyt obrotowy do zamocowania urządzenia dokującego dla defibrylatora Corplus 3 (lub innego o zbliżonej konstrukcji i wymiarach);
• miejsce na podłodze przeznaczone do montażu noszy Contero M126 Medirol;
• dodatkowe gniazda 12v typu zapalniczka samochodowa oraz gniazdo ładowania USB;
• uchwyty do płynów infuzyjnych.

Do dezynfekcji wnętrza przedziału medycznego służy zamontowana w nim lampa UV Airsteril włączana z kabiny kierowcy. Przedział medyczny posiada również niezależny układ klimatyzacji AutoCool oraz system ogrzewania z agregatem grzewczym firmy Webasto, który jest zasilany olejem napędowym ze zbiornika pojazdu.

Ambulans zgodnie z wymogami dotyczącymi pojazdów uprzywilejowanych wyposażony jest w generator sygnałów dźwiękowych (wraz dwoma głośnikami o mocy 100 W każdy) oraz belki sygnalizacyjne (z przodu i z tyłu) z niebieskimi światłami. Na bokach oraz z tyłu pojazdu zamontowane zostało oświetlenie robocze wykonane w technologii LED.

W kabinie kierowcy przewidziano także miejsce do montażu radiotelefonu oraz tabletu. Jak każdy ambulans, także opancerzony Sprinter sanitarny wyposażony został w gniazdo ładowania zewnętrznego 230V służące do ładowania akumulatorów podczas postoju.

Warto podkreślić, że całość montażu, zarówno elementów opancerzenia, jak i zabudowy medycznej odbywa się w Radomiu i gotowy pojazd opuszcza bramy firmy Zeszuta. To ma duże znaczenie z punktu widzenia użytkownika, który obsługę posprzedażową i opiekę gwarancyjną ma zapewnioną przez jeden podmiot.

Należy też zaznaczyć, że opancerzony Sprinter 519 może stanowić bazę także dla innych specjalistycznych pojazdów przeznaczonych zarówno dla służb jak i wojska. Poczynając od 7-osobowego "pancernego busa" a na wozach z systemami rozpoznania/obserwacji czy łączności kończąc.

Od koncepcji do projektu

Firma Zeszuta Sp. z o.o. została założona w 1997 roku i od początku istnienia jest związana z marką Mercedes-Benz, najpierw jako jej dealer, a później także wykonawca zabudów specjalnych na podwoziach niemieckiego producenta.

W trakcie swojej działalności radomska spółka zrealizowała wiele zróżnicowanych projektów zarówno pod względem przeznaczenia, jak i specjalistycznych, zaawansowanych technicznie rozwiązań. Opracowywane we własnym biurze konstrukcyjnym zabudowy specjalne niejednokrotnie stały się początkiem kontynuowanych do dziś serii pojazdów, jak np. autobusy/mobilne centra do poboru krwi czy różnej kategorii ambulanse sanitarne.

Firma Zeszuta od 2009 r. dostarczyła kilkadziesiąt mobilnych centrów poboru krwi zabudowywanych na bazie autokarów marek Mercedes -Benz i Setra do Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, w tym 21 pojazdów w ramach programu „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie krwi, jej składników i produktów krwiopochodnych". Takie ambulanse do poboru krwi dostarczone zostały też Wojskowemu Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, a najnowszy na bazie autokaru Setra został odebrany pod koniec 2022 r.

Biuro konstrukcyjne Zeszuty tworzy zespół wysoko wykwalifikowanych inżynierów. Z kolei wykorzystywane do projektowania oraz wspomagania procesów produkcji specjalistyczne oprogramowanie komputerowe umożliwia wszechstronną, elastyczną oraz kompleksową współpracę z kontrahentami, a także realizację złożonych, wysokospecjalistycznych projektów.

Co istotne przy projektowaniu zabudów/modyfikacji zespół firmy Zeszuta wykorzystuje oryginalną dokumentację producenta pojazdu. To pozwala w najlepszy sposób zintegrować montowane elementy zabudowy z konstrukcją pojazdu i jego instalacjami. Cechą charakterystyczną projektów powstających w firmie Zeszuta jest indywidualne podejście do każdego z nich i poszukiwanie rozwiązań w najbardziej efektywny sposób spełniających wymagania odbiorcy.  

Warto również podkreślić, że prace nad daną konstrukcją nie kończą się w momencie jej dostarczenia do klienta, tylko są one cały czas modyfikowane, udoskonalane. Służy temu nie tylko dialog z użytkownikiem, ale również analizy rynkowe, obserwowanie trendów i pojawiających się na rynku nowych technologii czy rozwiązań. Stąd konstrukcje opracowane przez Zeszutę są cały czas rozwijane i pojawiają się w nich innowacyjne rozwiązania. Przykładem może być wprowadzanie do projektów pakietów baterii zastępujących stosowane dotąd spalinowe agregaty prądotwórcze np. w wozach transmisyjnych, czy mobilnych centrach krwiodawstwa, jak również wprowadzenie do oferty instalacji separatorów osocza w autobusach do poboru krwi.

Firma prowadzi także stały monitoring rynku oraz poszukiwanie nowych nisz, czy możliwych do zaspokojenia potrzeb. Tak właśnie zrodziła się koncepcja budowy skrycie opancerzonego ambulansu.

Realizowane przez radomską spółkę zabudowy specjalne, muszą także dorównywać jakością oraz estetyką do oryginalnego wyposażenia pojazdów. Wymóg ten jest szczególnie ważny, gdy zabudowy wykonuje się na samochodach marki Mercedes-Benz należącej do klasy premium i słynącej z jakości oraz estetyki.

Potwierdzeniem kwalifikacji firmy są wdrożone systemy zarządzania jakością ISO PN-EN 9001-2001 oraz AQAP 2110:2006. Ponadto posiada ona Natowski Kod Podmiotu Gospodarki Narodowej NCAGE 1360H, a także Koncesję nr B-009/2008 na wytwarzanie i obrót wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

Firma ściśle współpracuje z ośrodkami naukowo-badawczymi, zarówno cywilnymi, jak i wojskowymi:

• Przemysłowy Instytut Motoryzacji,
• Instytut Transportu Samochodowego,
• Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia,
• Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej.

Współpraca z ośrodkami naukowo-badawczymi obejmuje zarówno rozwój nowych konstrukcji, projekty celowe dofinansowywane przez KBN, badania prototypów (w tym: próby balistyczne i zniszczeniowe, testy drogowe, klimatyczne) oraz homologacje nowych typów pojazdów (w tym: certyfikacje zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa).

Od wielu lat Zeszuta kooperuje także z Politechniką Radomską im. Kazimierza Pułaskiego, której działalność jest ściśle powiązana z potrzebami regionu i ukierunkowana na szkolenie kadr dla lokalnej gospodarki, a także rozwoju szerokiej współpracy naukowo-badawczą w zakresie rozwoju lokalnego przemysłu.

Nie tylko karetki

Firma Zeszuta to nie tylko producent ambulansów sanitarnych, gdyż w swojej ofercie posiada 35 grup produktowych, wśród których znajdują się pojazdy dla służby zdrowia, pojazdy dla służb mundurowych, mobilne skanery RTG, mobilne punkty nadzoru/kontroli, a także opancerzone pojazdy, zarówno skrycie (fabrycznie opancerzone samochody marki Mercedes-Benz serii Guard) jak i taktyczne oraz rozwiązania dedykowane rynkowi cywilnemu (np. wozy transmisyjne).

Wśród odbiorców znajdują się zarówno służby mundurowe podległe Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwu Zdrowia, jak i jednostki wojskowe (np. JW GROM) oraz organizacyjne podległe Ministerstwu Obrony Narodowej. Wśród zrealizowanych projektów dla odbiorców w mundurach można wymienić m.in.:

• dostawę 14 szt. Samochodów Interwencyjnych Lekko Opancerzonych (SILO) na bazie wozu SandCat/Szop dla Żandarmerii Wojskowej. SILO zakupione zostały w pięciu różnych wersjach: bojowej (7 szt.), koordynacji policji (3 szt.), ewakuacji medycznej (1 szt.), ewakuacji VIP (1 szt.) oraz bojowej wyposażonej w rampę szturmową (2 szt.). Wszystkie SandCaty/Szopy trafiły do Oddziału Specjalnego Żandarmerii Wojskowej (OSŻW) w Warszawie;
• dostawa 23 pojazdów obserwacyjnych PJN (Przewoźne Jednostki Nadzoru) oraz symulatora – trenażera operatorów dla Straży Granicznej. Firma Zeszuta brała również udział w realizacji dostawy drugiej partii wozów PJN zakupionych przez SG w 2020 r. w liczbie 13 szt.

Te przykłady oczywiście nie wyczerpują wszystkich zrealizowanych projektów firmy Zeszuta dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, zarówno w kraju, jak i za granicą.

Co równie ważne, szczególnie z punktu widzenia kilenta/odbiorcy, to usługi jakie radomska spółka oferuje swoim klientom, które stanowią istotne uzupełnienie dostarczanych pojazdów. To nie tylko ich serwis, ale również szkolenia produktowe oraz stała współpraca z użytkownikiem pozwalająca na bieżące modyfikacje pojazdów np. podczas ich okresowych przeglądów. Moment dostawy gotowego produktu to początek kolejnego etapu współpracy z klientem a nie jej koniec.

Artykuł sponsorowany, partner publikacji: Zeszuta Sp. z o.o.