Agencja Uzbrojenia czy zacieśnienie współpracy w UE? Partie o offsecie i przemyśle obronnym

Defence24.pl i NCSS zwróciły się do partii politycznych z ankietą zawierającą 18 pytań z obszaru obronności i bezpieczeństwa, między innymi o wizję przyszłości przemysłu zbrojeniowego, stanowiącego istotną część systemu bezpieczeństwa państwa jak i gospodarki. W kreowaniu roli przemysłu zbrojeniowego potrzebny jest balans zapewniający obywatelom bezpieczeństwo oraz konkurencyjność rodzimych przedsiębiorstw na rynku międzynarodowym - pisze Weronika Myck z Narodowego Centrum Studiów Strategicznych.

Rola przemysłu zbrojeniowego w systemie bezpieczeństwa kraju

Komitet Wyborczy KORWiN, zarówno w kwestii roli przemysłu zbrojeniowego w systemie bezpieczeństwa kraju jak i proponowanych zmian w przemyśle obronnym, proponuje otwartość na przedsiębiorców prywatnych oraz dążenie do sprywatyzowania przemysłu zbrojeniowego w Polsce. Ponadto proponuje oddanie finalnych decyzji co do wyboru sprzętu i uzbrojenia w ręce dowódców poszczególnych jednostek wojskowych, Ministerstwo Obrony Narodowej odpowiedzialne byłoby jedynie za określanie poszczególnych budżetów.

Według komitetu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości, przemysł zbrojeniowy w systemie bezpieczeństwa Polski powinien odgrywać absolutnie podstawowe znaczenie. Podobnego zdania jest także Grzegorz Braun, jednakże nie podaje on szczegółów co do np. zakresu regulacji rynku obronnego. PiS natomiast deklaruje traktowanie rozwoju przemysłu zbrojeniowego jako jednego z priorytetów przyszłego rządu. Komitet ten podkreśla, iż w tym celu potrzebna jest spójna wizja i strategia oraz determinacja do wykorzystywania pojawiających się możliwości rozwoju, naprawy rodzimych przedsiębiorstw oraz poszerzenia działalności handlowej za granicą. Co więcej, polski przemysł powinien być chroniony by mógł zostać skutecznie skonsolidowany i przygotowany do bycia konkurencyjnym na rynku europejskim. 

Przedstawiciele Platformy Obywatelskiej są zdania, że przemysł zbrojeniowy odgrywa ważną rolę zarówno w procesie modernizacji technicznej armii jak i całym systemie obronnym państwa. Ponadto Platforma Obywatelska kładzie nacisk na współpracę w ramach międzynarodowych konsorcjów oraz partnerstw z podmiotami zewnętrznymi. Podobnego zdania jest także komitet wyborczy Nowoczesna Ryszarda Petru, który opowiada się za rozwojem rodzimego przemysłu zbrojeniowego przy zachowaniu transferu najnowszych technologii z zagranicy. Przedstawiciele Razem oraz Zjednoczonej Lewicy również opowiadają się, za zapewnieniem przemysłowi zbrojeniowemu istotnej roli w gospodarce krajowej. Zjednoczona Lewica ponadto uważa, że zamówienia powinny być kierowane głównie do polskich przedsiębiorstw i instytutów naukowo-badawczych, a przemysł obronny powinien być silniej związany z MON.

Rola offsetu w systemie i procesie zakupów sprzętu i uzbrojenia dla sił zbrojnych 

Prawo i Sprawiedliwość uważa, że w celu osiągnięcia korzyści z offsetu potrzebny jest odpowiednio przygotowany plan oparty na dobrze zdefiniowanych potrzeb. Według PiS, obecne struktury MON, zajmujące się offsetem są niewystarczająco przygotowane by realizować priorytety interesu bezpieczeństwa państwa czy dbać o  jego interesy ekonomiczne. Proponowane jest także rozpoczęcie debaty nad powrotem do oddania offsetu w ręce Ministerstwa Gospodarki lub ciała międzyresortowego takiego jak Agencja ds. Uzbrojenia.

Dla PO kwestia kto winien być odpowiedzialny za negocjowanie warunków offsetowych jest rzeczą drugorzędną. Według tej partii kluczowe są tu potencjalne korzyści dla gospodarki krajowej. Komitet ten uważa, iż offset jest dużą szansą dla sektora zbrojeniowego.

Zarówno Nowoczesna, Razem oraz Zjednoczona Lewica zakładają pozostawienie offsetu w gestii MON przy wsparciu pozostałych resortów.

Grzegorz Braun natomiast podkreśla potrzebę rozwoju współpracy polskiego przemysłu zbrojeniowego ze Szwecją oraz Turcją.

Strukturalne zmiany w przemyśle obronnym i w systemie zakupów sprzętu wojskowego i uzbrojenia dla Sił Zbrojnych RP

Wśród pytanych komitetów wyborczych przede wszystkim Prawo i Sprawiedliwość uważa za konieczne wprowadzenie zmian w systemie zakupów sprzętu wojskowego. Według tej partii, wysoce pożądane jest wydzielenie ze struktur MON Inspektoratu Uzbrojenia, co pozwoliłoby na przyspieszenie przetargów zbrojeniowych. Proponowane jest by w oparciu o niezależne od rodzajów sił zbrojnych mieszane ciało – tj. Agencję ds. Uzbrojenia – złożoną z analityków cywilnych i wojskowych, formułowało rekomendacje na podstawie czytelnych kryteriów ekonomicznych i militarnych oraz zajmowało się przeprowadzaniem postępowań pozyskania uzbrojenia i sprzętu, uwzględniając czynnik krajowej bazy przemysłowej. W podobnym tonie wypowiada się Grzegorz Braun, który neguje istnienie i działania Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

Zarówno PO jak i Zjednoczona Lewica uważają za słuszną koncentrację przemysłu w Polskiej Grupie Zbrojeniowej oraz przewidują brak zmian strukturalnych w przemyśle. Podobnie myśli także Partia Razem, która chce by to czas pokazał czy i jakie modyfikacje obecnej struktury powinny być wprowadzone. Nowoczesna natomiast proponuje przeprowadzenie audytu funkcjonowania państwowych podmiotów przemysłu obronnego i systemu zakupów dla SZ RP, na którym bazować będzie wizja zmian. 

Weronika Myck, Narodowe Centrum Studiów Strategicznych