Gen. Skrzypczak: byli żołnierze WOT specjalistami w rezerwie

Rząd deklaruje szybkie wdrożenie rozwiązań mających na celu przygotowanie społeczeństwa do funkcjonowania w czasie kryzysu i wojny. Zamierza sięgnąć po różne wzorce, które mają umożliwić wypracowanie optymalnych modeli dla Polski. Różnorodność przykładów powinna zapewnić przygotowanie nas wszystkich do działania w różnych scenariuszach, wynikających z charakteru zagrożenia, jego skali i prognozowanych konsekwencji.

Dla Sił Zbrojnych zasadniczym zadaniem jest gromadzenie wyszkolonych rezerw osobowych. W jednym z poprzednich materiałów opisałem sposób pozyskiwania podoficerów i oficerów rezerwy poprzez system edukacji w szkołach średnich i na uczelniach wyższych.

Wyzwaniem, przed którym stoi nasze wojsko, są żołnierze rezerwy, którzy mają zastąpić tych, co jeszcze pamiętają zasadniczą służbę wojskową, a dziś jako rezerwiści zbliżają się do 40. roku życia. Od zawieszenia poboru w 2009 r. praktycznie nie wypracowano modelu szkolenia żołnierzy rezerwy, a ci, co je stanowili, zestarzeli się. Dziś stoimy wobec faktu braku rezerwistów, choć wojskowe sztaby zgodnie z oczekiwaniami polityków przedstawiają statystyki, które świadczyć mają, że jednak jest z tym bardzo dobrze. To poświadczanie nieprawdy.

W poszukiwaniu rozwiązań wydaje się, że warto pochylić nad zasobami, jakimi dysponują Wojska Obrony Terytorialnej. Zawsze podkreślałem, że WOT jest uzupełnieniem dla potencjału wojsk operacyjnych. Od lat podnoszę konieczność dowartościowania tego Rodzaju Sił Zbrojnych nowoczesnym sprzętem bojowym, chociażby artylerią ciągnioną kalibru 155 mm.

Od lat szkolimy z wielkim wysiłkiem finansowym żołnierzy na potrzeby WOT. Z różnych powodów fluktuacja w ich szeregach jest duża. Wielu lepiej lub gorzej wyszkolonych żołnierzy ubyło z armii, w większości nie przechodząc do rezerwy.

Wojskowe Centra Rekrutacji mają pełną wiedzę (lub mieć ją powinny), gdzie aktualnie przebywają byli żołnierze WOT. Moim zdaniem celowym jest podjęcie prób pozyskania tego zasobu dla wojsk operacyjnych przy założeniu, że przejdą określony cykl szkolenia podstawowego, można ich zakwalifikować (w przypadku wyrażenia przez nich takiej woli) do szkolenia specjalistycznego, którego charakter sami mogliby określić. Innymi słowy, żołnierze mogliby wybrać, czy chcą zostać czołgistami, artylerzystami itd.

Po rocznym szkoleniu w wybranej specjalności wojskowej mogliby zostać żołnierzami zawodowymi lub przejść do rezerwy w wybranej jednostce. Za udział w szkoleniu specjalistycznym powinni otrzymać gratyfikację finansową większą aniżeli chętni do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Wszak zostaliby specjalistami, tak poszukiwanymi w wojsku. Podobnie można kwalifikować aktualnie pełniących służbę w WOT po zaliczeniu im co najmniej dwóch lat służby i odbycia określonej w wymogach liczby ćwiczeń. Uważam też, że w procesie wyżej wymienionego szkolenia powinno się wykorzystać terytorialną dyspozycyjność potencjalnych szkolonych w jednostkach operacyjnych blisko im dyslokowanych w czasie pokoju.

Oczywiście kwestią wymagającą regulacji jest utrzymanie w rezerwie wyszkolonych specjalistów, nieporównywalnie bardziej potrzebnych aniżeli odchodzący po szkoleniu dobrowolnym. Dlatego też każdy żołnierz WOT, który zgłosiłby akces do wojsk operacyjnych po zakończeniu szkolenia specjalistycznego i podjęciu przydziału mobilizacyjnego, powinien być zwolniony z podatków przy założeniu, że będzie podejmował pracę w cywilu. Czas zwolnienia z podatku zostałby określony na czas przebywania w rezerwie. Ponadto, MON powinien ze swoich środków zagwarantować rezerwiście szkolenie doskonalące w ramach jego kwalifikacji zawodowych. Warto rozważyć kwestię bonusu na tzw. zagospodarowanie (wzór z U.S. Army) w ramach różnych funduszy.

WCR powinny we współdziałaniu z samorządami lokalnymi objąć wsparciem żołnierzy rezerwy i angażować ich w swoje przedsięwzięcia popularyzujące służbę wojskową. Taki żołnierzy należy wspierać w przypadku trudnych sytuacji rodzinnych itp.

Wydaje się, że trzeba zbadać możliwość przyjęcia do szkolenia specjalistycznego w wymiarze 12 miesięcy dla żołnierzy, którzy odbyli dobrowolną służbę wojskową. Po tym szkoleniu należy wcielić ich do stanu żołnierzy zawodowych albo przenieść do rezerwy, a tym samym objąć wsparciem, które opisano powyżej.

Moim zdaniem celowym jest sprecyzowanie, czym jest tzw. uregulowany stosunek do służby wojskowej. Czy jest to wymóg nadal obowiązujący, czy trzeba do niego powrócić? Nie ma to nic wspólnego z powszechnym poborem. Natomiast być może pozwoli to na określenie nowych norm prawnych, które w sposób preferencyjny traktować będą tych z uregulowanym stosunkiem do służby. Można wprowadzić różne formy wywiązywania się z obowiązku wobec Ojczyzny, chociażby w obliczu wdrażanej nowej Ustawy o obronie cywilnej. Zatem wachlarz możliwości jest bardzo duży. Rozstrzygnięć w tym zakresie można poszukiwać również w obszarze militaryzacji.

Autor: gen. broni w st. spocz. Waldemar Skrzypczak