Czeski F-35 dopięte. Będzie współpraca z Niemcami

Do ostatecznego zatwierdzenia umowy (Letter of Acceptance – LoA) i podpisania porozumienia doszło 29 stycznia 2024. Stało się to więc równo cztery lata po zakupie F-35A przez Polskę, która swoje samoloty zakupiła pod koniec stycznia 2020 roku.

W przeciwieństwie do Polski, która nie zdecydowała się na offset towarzyszący jej zakupowi, Czesi uzgodnili umowy kompensacyjne o łącznej wartości 15,3 mld CZK, co jest równowartością 670 milionów USD i stanowi kilkanaście procent wartości zakupu. Czesi wydadzą bowiem na swoje samoloty z uzbrojeniem 5 mld USD, nie licząc inwestycji towarzyszących obliczanych na kolejne 1,5 mld USD.

W ramach offsetu w program F-35 ma zostać włączonych 13 czeskich firm i uczelni. Będą one zaangażowane w czterech obszarach: produkcji komponentów, badań i rozwoju, szkolenia pilotów i obsługi technicznej oraz serwisu i napraw F-35.

Pierwszy czeski F-35A Block 4 pojawi się u naszych południowych sąsiadów w 2031 roku a ostatni w 2035. Do tego czasu rolę maszyn bojowych mają pełnić nadal JAS 39C/D Gripen. Ich leasing ma zostać przedłużony w tym celu i obecnie trwają na ten temat negocjacje ze szwedzkim kontrahentem.

Jednocześnie trwają w Czechach prace nad opracowaniem i wdrożeniem harmonogramu planowego pozyskania i wdrożenia do służby nowych samolotów. Obejmuje on wyszkolenie na czas personelu, budowę infrastruktury, przygotowanie wsparcia serwisowego i szkoleniowego oraz rozwój innych usług wsparcia.

Współpraca z Niemcami

Zaledwie kilka dni przed finalizacją ustaleń ze stroną amerykańską doszło do spotkania dowódców sił powietrznych Czech i Niemiec. Głównym tematem także był F-35, który ma stać się przedmiotem wzajemnej współpracy między tymi państwami. Niemcy, którzy zamówili 35 sztuk F-35 mają zacząć przyjmować je do służby od 2026 roku. Obecnie planuje się, że czeski i niemiecki personel pracujący na tych samolotach prowadzić będzie wspólne szkolenia i operacje lotnicze. Ma to się przyczynić do obustronnego obniżenia kosztów, ale także stać się kamieniem węgielnym do współpracy europejskich sił powietrznych (dodajmy: paradoksalnie opartej o samolot produkcji amerykańskiej). Współpraca ma wzmocnić strategiczną więź pomiędzy Niemcami a Czechami. Przy okazji omówiono też możliwość kooperacji w ramach europejskiego projektu obrony powietrznej European Sky Shield Initiative (ESSI).