"Polish Special Forces and Special Operations. Historical outline and present days" [RECENZJA]

Obaj autorzy zawodowo zajmują się tematyką poruszaną w opracowaniu. Pułkownik Dariusz Dachowicz przez 22 lata służył w polskich siłach specjalnych, przez trzy lata był dowódcą 1. Pułku Specjalnego Komandosów, pełnił również funkcje dowódcze w strukturach sztabowych Dowództwa Wojsk Specjalnych. Prof. Hubert Królikowski to specjalista od konfliktów międzynarodowych, historyk wojskowości, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor kilkunastu pozycji książkowych poświęconych w dużej mierze działaniom polskich sił specjalnych. Jest również autorem książki "Geneza i rozwój polskich operacji oraz sił specjalnych".

Pozycja podzielona jest na pięć zasadniczych części, zawierających opisy formacji specjalnych i ich działań w ramach okresów historycznych, poprzedzonych krótkim wstępem, zawierającym definicję i pochodzenie sił i operacji specjalnych.

Pierwsza, najkrótsza część, przedstawia działania "sił specjalnych" od czasów średniowiecza do okresu przed wybuchem II wojny światowej, siłą rzeczy jest to rozdział najbardziej ogólny, omawiający zarówno sposoby walki podjazdowej i partyzanckiej (walki w ramach potopu szwedzkiego, powstań narodowych, powstań śląskich), jak i szkolenia spadochronowe i pomysły na działania specjalne (ludzie-torpedy), pojawiające się w końcowych miesiącach pokoju, w atmosferze narastającego zagrożenia ze strony Niemiec.

Kolejny rozdział to omówienie powstania i operacji prowadzonych przez jednostki polskich sił specjalnych w czasie II wojny. Stosunkowo obszernie, biorąc pod uwagę ogólną objętość książki, omówiono jednostki i akcje sił specjalnych, działających w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, podobne formacje operujące w kraju, w ramach Armii Krajowej i jednostkę spadochronową sformowaną w ZSRR.

Trzecia część poświęcona jest tego rodzaju siłom i ich działaniom w okresie do 1989 r. To chyba stosunkowo najmniej znany okres istnienia polskich jednostek specjalnych. Autorzy rozpoczynają od krótkiego omówienia działań przeciwko podziemiu antykomunistycznemu w początkowych latach powojennych, po czym przechodzą do opisu jednostek rozpoznawczych i dalekiego zwiadu LWP w latach 50. i 60. XX wieku. Następnie podobnie omówione zostają specjalne jednostki wojsk lądowych i marynarki od lat 60. do końca lat 80. Autorzy skupiają się nie tylko na przedstawieniu krótkiej historii opisywanych jednostek, charakteryzują cele ich działania, zmiany w strukturze i organizacji, omawiane są charakterystyczne elementy zadań przeznaczonych do realizacji przez konkretne jednostki.

Czwarty rozdział zawiera omówienie działań sił specjalnych w okresie od 1989 r. do wstąpienia Polski do NATO, szczególnie dużo uwagi poświęcono tu operacji "Little Flower" na terenie byłej Jugosławii oraz powstaniu jednostki GROM.

Piąta - i zarazem ostatnia - część książki, to opis akcji polskich jednostek specjalnych, działających już w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego. Opisane są dalsze działania polskich specjalsów na terenie byłej Jugosławii, operacje w Afganistanie i Iraku, sporo miejsca poświęcono utworzeniu Dowództwa Wojsk Specjalnych i współdziałaniu polskich jednostek specjalnych z podobnymi im oddziałami natowskimi, a także współpracy Wojsk Specjalnych ze sztabowymi strukturami wojsk specjalnych NATO.

Pozycję kończy kilka stron przypisów, częstokroć zawierających dodatkowe wiadomości.

Książka autorstwa Dariusza Dachowicza i Huberta Królikowskiego to przystępne kompendium podstawowej wiedzy dotyczącej historii, organizacji i działań polskich jednostek specjalnych, pierwsze tego rodzaju na rynku dostępne w wersji anglojęzycznej, będące, dodatkowo, efektem pracy osoby z "wewnątrz", dysponującej bardzo bogatym doświadczeniem z opisywanej dziedziny. Mocną stroną książki są zebrane w jednym miejscu historie działań poszczególnych jednostek, dające unikatową możliwość zapoznania się z dorobkiem wszystkich polskich formacji, zaliczanych do sił specjalnych.

Publikacja może przyczynić się do poszerzenia wiedzy na temat działań polskich komandosów za granicami kraju, z pewnością zaś książka będzie cennym nabytkiem dla wszystkich pasjonatów tematu z zagranicy, którym bariera językowa utrudnia korzystanie z polskich źródeł. 

Książka wydana jest w oprawie miękkiej, liczy 96 stron, ilustrowana jest czarno-białymi zdjęciami.