Milex 2019: Rakietowa Białoruś

Artyleryjskie systemy rakietowe

Chińsko-białoruski program ciężkiego systemu rakietowego Polonez, to przede wszystkim hybryda białoruskiego podwozia 8x8 MZKT-7930 oraz chińskich pocisków rakietowych rodziny A200 kalibru 301 mm, o zasięgu maksymalnym do 200 km. Jest to flagowy projekt białoruskiego sektora przemysłu obronnego mający świadczyć o możliwościach białoruskiej zbrojeniówki, z niejako przemilczanym początkowo wkładem chińskim. 1 marca 2019 r. Łukaszenko przyznał oficjalnie, że system Polonez powstał dzięki chińskim technologiom i wsparciu finansowemu, a współpraca dzięki specjalistom z obu krajów pozwoliła później na pewną samodzielność białoruskich firm. „Razem z chińskimi specjalistami zaczęliśmy produkcję „Polonezów”. Teraz nasi specjaliści pracują nad rakietą nowego pokolenia. Jednak baza była chińska” – przyznał Łukaszenko.

Programy artylerii rakietowej prowadzone są w założonym w 2009 r. przedsiębiorstwie „Zakład Elektromechaniki Precyzyjnej” (ZTEM) z Mińska, gdzie, w zasadzie od zera, rozwinięto bazę naukową – centrum naukowe, eksperymentalne oraz produkcyjne, zdolne do modernizacji, obsługi technicznej i utylizacji pocisków rakietowych.

System W-200 Polonez wykorzystuje osiem pocisków A200 (długość 7,264 m, masa 750 kg) w kontenerowych wyrzutniach. Realizowana obecnie modernizacja systemu Polonez opiera się przede wszystkim na opracowaniu nowych efektorów o zasięgu ok. 300 km. Próbne strzelania nowych pocisków, z zakładanym zasięgiem 300 km, miały mieć miejsce jeszcze w 2017 r. Ponieważ pociski A200 w oryginale mają zasięg od 50 do 200 km, oznacza to, że białoruscy inżynierowie musieli znacząco zwiększyć ich zasięg. Część źródeł informuje, za agencją TASS, że na salonie Milex-2019 ogłoszono oficjalnie przyjęcie do służby systemu Polonez-M, który jakoby jest już przetestowany i gotowy operacyjnie.

System określany jest prawdopodobnie jako W-300 Polonez (zasięg pocisków 300 km), ewentualnie Polonez-M, z dużym udziałem białoruskich komponentów (wcześniej lokalizację produktu określano na ok. 80%). Spotykane czasami w mediach sygnatury W-200 i W-300 są czysto umowne, bowiem możliwe jest używanie (zamiennie) obydwu typów rakiet, stąd teoretyczny zasięg maksymalny Poloneza wynosi 200 lub 300 km, w zależności od użytych pocisków.

Równie dobrze jednakże Polonez-M może mieć specyfikę systemu taktyczno-operacyjnego, bowiem w czasie Milex-2017 prezentowano chiński pocisk balistyczny M20. Jak się wydaje system z tymi rakietami kierowany jest do odbiorcy zagranicznego, przy czym prezentowana na Milex-2019 balistyczna rakieta – zbliżona zewnętrznie do wspomnianej M20 pokazywanej dwa lata wcześniej - to makieta pocisku, jakoby białoruskiej produkcji. Cały program operacyjno-taktyczny na bazie Poloneza (Polonez-M), jako produkt białoruski z chińskim wsparciem, z pociskami balistycznymi o zasięgu 300 km, ma wyglądać, jak „chiński system balistyczny M20”, ale pozostaje, póki co, w sferze koncepcyjnej.

Jak wiadomo, system rakietowy Polonez w 2016 r. wszedł na wyposażenie dywizjonu białoruskiej 336. Brygady Artylerii Rakietowej i wziął udział w strzelaniach w ramach dwustronnych, rosyjsko-białoruskich, ćwiczeń „Zapad-2017”. W 2018 r. Polonezy znalazły się na wyposażeniu armii Azerbejdżanu.

W bieżącym roku 77. Samodzielny Dywizjon 336. Brygady prowadził strzelania na kazachskim poligonie Sary-Szagan. Na poligonie obecny był także dywizjon 465. Brygady Rakietowej z systemami Toczka, których SZ RB nie zamierzają wcale wycofywać.

Doktryna białoruska zakłada uderzenia pocisków rakietowych oraz taktycznych na wybrane cele, w tym także obszary koncentracji sił przeciwnika. Jak pokazał przykład Donbasu, gdzie siły rządowe odpalały pociski Toczka-U, w sprzyjających warunkach skutecznie porazić można także kolumny przeciwnika (szczególnie przy odpaleniu więcej niż jednego pocisku). Na poligonie Sary-Szagan wozy bojowe systemu Polonez odpaliły m.in. dwa pociski w dwa różne cele na odległość 85 km, a Toczki dwa kolejne na inne cele, na odległość 60 i 90 km. Strzelania korygowane były przez bezzałogowce. Zarówno Polonez jak i Toczka mogą odpalać pociski pojedynczo do różnych celów, jak i salwami (Polonez odpala 8 pocisków do 8 różnych celów w czasie ok. 50 s.), zakłada się więc możliwość współdziałania komponentów obu dywizjonów, np. wozu bojowego Polonez i 1-2 wozów bojowych z balistyczną Toczką.

Na salonie Milex-2019 przedstawiono modernizację systemu 220 mm Uragan sygnowaną jako Uragan-M. Białoruski Uragan-M to, przede wszystkim, nowy białoruski nośnik MAZ-6317 z lepszymi charakterystykami niż stary ZIŁ-135. Moduł bojowy 9P140MB osadzono na podwoziu MAZ-631705 w formule 6x6 z dwuczęściową kabiną (zabezpieczoną przed strugą gazów przy odpalaniu salwy), wymienionymi systemami łączności oraz, „starą” wyrzutnią z poprzednich wozów 9P140 z podwoziem ZIŁ-135ŁM 8x8.

W oparciu o możliwości 2566. Zakładów Remontu Wyposażenia Radioelektronicznego (ZR REB) z Borysowa realizuje się także projekt zwiększania efektywności systemów 122 mm Grad. Nowy wóz bojowy oznaczany jako BM-21A różni się od wyjściowego nowym nośnikiem oraz odejściem od maszyn transportowo-załadowczych w baterii na rzecz montażu drugiego kompletu rakiet na nośniku. Nowy nośnik – wspomniany MAZ-6317 w formule 6x6 - ma lepsze parametry techniczne niż poprzedni Urał-375, zmodernizowano również radiostację R-108M. Dzięki instalacji za kabiną specjalnych stelaży transportowych 9F37 (9F37M) komplet przewożonych rakiet wzrósł z 40 (pełny pakiet) do 80 (w formule 40+40/60). Warto wspomnieć, że w ostatnich latach przyjęto na uzbrojenie SZ RB trzy typy nowych pocisków rakietowych, przewyższających parametrami typowe 9M22U. Są to pociski 9M521MB1 i 9M521MB2 o zasięgu 40 km oraz 9M522MB o zasięgu 34 km.

Przeciwlotnicze systemy rakietowe

Rozwijane są także zdolności w sferze obrony przeciwlotniczej. Modernizacje dotyczą głównie implementacji białoruskich nośników, czy pocisków nowego pokolenia, ale także innych podzespołów zwiększających efektywność wyjściowego sprzętu.

Na Milex-2019 debiutował system przeciwlotniczy średniego zasięgu Buk-MB3K, osadzony na nośniku kołowym MZKT-69225, z pociskiem białoruskiej produkcji. Jak podkreślają przedstawiciele białoruskiej zbrojeniówki, po rosyjskim systemie miała zostać jakoby jedynie nazwa „Buk”, wobec głębokiej modernizacji podjętej w stosunku do Buk-M3. Jak się wydaje nowa rakieta określona jest jako 9M319MB, chociaż nie jest pewne, czy to oznaczenie oficjalne. Według oficjalnych informacji Buk-MB3K zdolny jest do porażenia celów na dystansie 70 km i wysokości 25 km i pracy w reżimie aktywnych zakłóceń i przeciwdziałania.

Na Milex-2019 przedstawiono ponownie modernizację systemu 9K33M3 Osa-AKM, tym razem w postaci bojowego wozu 9A33-2B osadzonego na białoruskim podwoziu kołowym MAZ-6317. Nie jest to pierwsza próba modernizacji systemu Osa, bowiem na Milex-2017 zaprezentowano wóz bojowy 9A33-1B, który przeszedł próby poligonowe, wraz z odpalaniem rakiet, z końcem marca br.

Modernizacja prowadzona siłami wspomnianych 2566. Zakładów (ZR REB) z Borysowa zwiększa efektywność systemu m.in. poprzez modernizację stacji radiolokacyjnej wstępnego wyszukiwania (SOC) oraz stacji radiolokacyjnej śledzenia celów, przejścia na systemy cyfrowe itd. W efekcie 9A33-2B to nie tylko nowy nośnik, ale także zwieszenie efektywności w stosunku do wyjściowego 9A33-1B.

W trakcie Milex-2019 zaprezentowano system przeciwlotniczy Trio, przeznaczony do obrony ważnych obiektów i własnych wojsk oraz zwalczaniu głównie celów powietrznych, w tym bezzałogowców niewielkich rozmiarów. System Trio składa się z kilku elementów składowych osadzonych na nośnikach gąsienicowych – mobilnego punktu rozpoznania i dowodzenia (PPRU), zmodernizowanego wozu bojowego systemu 9K35 Strieła-10 (z rakietą typu R-60BM do zwalczania celów małogabarytowych), zmodernizowanego ZSU-23-4 Szyłka z pasywnym reżimem pracy, oraz zmodernizowanego zrobotyzowanego modułu Berserk z szybkostrzelnymi czterolufowymi kaemami GSzG-7,62 mm. System Trio może działać w trybie automatycznym, przy wzajemnie się uzupełniających efektorach, zdolnych porażać różne cele, w tym niewielkie mini-BSP (wielkość rzędu 30x30 cm). Zaletą systemu ma być jego prostota, a zatem niewysoka cena.

Modernizacja systemów rakietowych – zarówno artyleryjskich, jak i przeciwlotniczych – jest jednym z priorytetowych celów białoruskiego kompleksu obronno-przemysłowego. Sprowadza się on przede wszystkim do unowocześnienia sprzętu (np. stacji radiolokacyjnych), zamiany nośników na rodzime (MAZ, MZKT), o lepszych charakterystykach taktyczno-technicznych i eksploatacyjnych niż stare podwozia, produkcji własnych pocisków (rakietowych, przeciwlotniczych), modernizacji systemów łączności etc. W ramach modernizacji armii kluczowymi kierunkami rozwoju, jako programy przyszłościowe, wyznaczono m.in. zrobotyzowane autonomiczne systemy lądowe i powietrzne.

Wiodącym partnerem współpracy nadal są firmy rosyjskie i chińskie. Jak się podkreśla, produkty białoruskiego przemysłu zbrojeniowego kierowane są do odbiorców, którzy chcą otrzymać zmodernizowany produkt o lepszych charakterystykach od wyjściowego, za relatywnie niską cenę. Część nowinek technicznych może zostać przyjęta na wyposażenie SZ RB, część natomiast prezentowana jest z myślą o zamówieniach zagranicznych.