Realizacja projektów licencyjnych wymaga zmiany prawa autorskiego

Obecna regulacja ustawy z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie gwarantuje trwałości typowych umów licencyjnych zawieranych na czas oznaczony dłuższy niż 5 lat. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami umowy licencyjne zawarte na czas oznaczony dłuższy niż 5 (pięć) lat mogą zostać wypowiedziane przez licencjodawcę bez przyczyny. Zgodnie z art. 68 ust. 2 Prawa autorskiego Licencję udzieloną na okres dłuższy niż pięć lat uważa się, po upływie tego terminu, za udzieloną na czas nieoznaczony. Natomiast w myśl art. 68 ust. 1 Prawa autorskiego  oraz w myśl art. 365¹ kodeksu cywilnego  umowa zawarta na czas nieoznaczony może zostać wypowiedziana z zachowaniem umownego terminu wypowiedzenia, a w razie jego braku – w terminach określonych w tych przepisach.

Omawiana powyżej regulacja ma szczególne znaczenie w przypadku umów zawieranych w związku z pozyskiwaniem przez Siły Zbrojne RP uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Wielokrotnie zawieranym umowom zakupu sprzętu towarzyszą umowy licencyjne dotyczące korzystania z przedmiotów prawa autorskiego przez Siły Zbrojne RP lub polskie przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu gospodarczo obronnym w rozumieniu ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności  państwa realizowanych przez przedsiębiorców. Mowa tu o korzystaniu z dokumentacji serwisowej, naprawczej lub produkcyjnej, która umożliwia prawidłowe użytkowanie sprzętu w czasie jego eksploatacji lub produkcję części zamiennych, amunicji, a niekiedy także produkowanie w polskich zakładach kolejnych sztuk sprzętu i uzbrojenia wojskowego. Horyzont czasowy takich umów z reguły przekracza 5 lat, a często sięga 30-50 lat. Są one zawierane zarówno na podstawie ustawy z 26 czerwca 2014r. o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa czyli w skrócie Ustawy offsetowej jak i w sytuacjach gdy w związku z zamówieniem nie jest zawierana umowa offsetowa.

Prawidłowa eksploatacja sprzętu wojskowego i uzbrojenia oraz zabezpieczenie dalszych dostaw wymaga zawierania umów licencyjnych, które będą trwałe i nie będzie możliwe ich  wypowiedzenie. Obecnie przepisy prawa polskiego nie dają wprost takiej możliwości i jest to regulacja odosobniona wśród wszystkich systemów prawnych. Stosowanie w takich przypadkach prawa obcego z reguły stawia polskie podmioty w wysoce niekomfortowej sytuacji zarówno na etapie zawierania umowy jak i na etapie egzekwowania jej postanowień.

W przypadku typowych umów licencyjnych dotyczących technologii militarnych możliwość ich wypowiedzenia, powinna być ograniczona do ściśle określonych przypadków i nie powinno być dopuszczalne tzw. wypowiedzenie bez przyczyny. Obecnie z takich licencji korzystają głownie Siły Zbrojne i polskie przedsiębiorstwa przemysłu obronnego w relacjach z dostawcami zagranicznymi. Ustawowe umożliwienie zagranicznym dostawcom wypowiedzenia licencji bez przyczyn, stanowi zagrożenie dla ciągłości eksploatacji sprzętu wojskowego, jak również stawia licencjobiorców w bardzo niekorzystnej i niepewnej sytuacji.

Dodatkowo w przypadku umów offsetowych tzw. przyznanie kredytów offsetowych (zatwierdzenie wykonania zobowiązania offsetowego) będące faktyczna zapłatą za udzieloną licencję może nastąpić najpóźniej w ciągu 10 lat. Po tym okresie władza offsetowa praktycznie traci możliwość wpływania na działania offsetodawcy-licencjodawcy.

Z tych względów trwałość i stabilność umów licencyjnych dotyczących uzbrojenia i sprzętu wojskowego, zawieranych zwykle na 30-50 lat, powinna zostać zagwarantowana w sposób szczególny. Mówimy tutaj o ustawowych rozwiązaniach stosowanych w bezpośredni sposób, a nie o różnych rozwiązaniach pojawiających się w zawieranych obecnie umowach. Dlatego konieczna jest nowelizacja prawa autorskiego poprzez wprowadzenie typowych umów licencyjnych umożliwiających korzystanie z technologii militarnych w perspektywie dłuższej niż 5 lat. Nowa regulacja może odnosić się do wszystkich licencji lub wyłącznie umów licencyjnych dotyczących technologii militarnych, w tym zawieranych w wykonaniu umowy offsetowej.