Premier Japonii chce postępów w sprawie traktatu pokojowego z Rosją

Abe spotka się z Putinem, aby rozmawiać o zakończeniu sporu między Tokio a Moskwą dotyczącego Wysp Kurylskich, opanowanych przez wojska radzieckie w ostatnich dniach wojny. Szef japońskiego rządu zastrzegł na konferencji prasowej w piątek, że chociaż osiągnięcie porozumienia będzie trudne, to on będzie chciał poczynić jak największy postęp w tej sprawie. Abe dodał, że od ponad 70 lat w sprawie sporu o Wyspy Kurylskie nie osiągnięto "absolutnie żadnego postępu".

Wskazał jednocześnie, że chociaż nie ma gwarancji na osiągnięcie porozumienia, to Japonia i Rosja współpracowały w ciągu ostatnich dwóch lat, "jak nigdy wcześniej", zarówno w kwestiach związanych z wyspami, jak i na polu gospodarczym. Agencja Reutera przypomina, że we wrześniu Putin zaskoczył Abego, kiedy na konferencji we Władywostoku zasugerował podpisanie traktatu pokojowego do końca roku "bez żadnych warunków wstępnych". Abe później odrzucił propozycję, powtarzając stanowisko Japonii, że w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć kwestię suwerenności wysp.

Po kolejnym spotkaniu obu przywódców w listopadzie w Singapurze premier Japonii powiedział, że wraz z rosyjskim prezydentem zgodził się przyspieszyć negocjacje w oparciu o oświadczenie z 1956 roku, na mocy którego Moskwa zgodziła się przekazać Japonii dwie mniejsze wyspy po zawarciu traktatu pokojowego.

"Nie chcemy, aby sprawa przeciągnęła się na kolejne pokolenie"

Według niektórych ekspertów Putin może być teraz otwarty na zawarcie porozumienia z Tokio, oczekując, że lepsze relacje z Japonią będą stanowić przeciwwagę dla Chin i przyciągną więcej japońskich inwestycji i technologii - podaje Reuters. Z kolei inni eksperci wątpią, czy Putin faktycznie chce porozumienia, po części dlatego, że większość rosyjskiej opinii publicznej jest przeciwna zwróceniu jakichkolwiek wysp Japonii.

Rosja i Japonia formalnie od czasów II wojny światowej są w stanie wojny. Do tej pory nie doszło do podpisania traktatu pokojowego z powodu sporu terytorialnego o Wyspy Kurylskie. Rosyjska obecność na tych wyspach, gdzie mieszka ok. 19 tys. ludzi, to sprawa drażliwa dla Japonii, która w dalszym ciągu rości sobie pretensje do archipelagu. Rosja nazywa sporne wyspy Kurylami Południowymi, a Japonia - Terytoriami Północnymi. ZSRR zajął je w 1945 roku, przyłączywszy się do wojny z Japonią. W latach 1947-1949 japońska ludność czterech wysp, licząca przed wojną 17 tysięcy, została wysiedlona do Japonii.

Pod koniec grudnia Rosja poinformowała o wybudowaniu nowych koszar na Kurylach. Zapowiedziała też zbudowanie tam baz dla pojazdów opancerzonych oraz przeniesienie żołnierzy i ich rodzin do dwóch nowych osiedli na wyspie Iturup (jap. Etorofu) i do dwóch kolejnych na wyspie Kunaszyr (Kunashiri). W odpowiedzi na te działania szef japońskiego MSZ zapowiedział protest. Podkreślił, że "założeniem nadchodzących negocjacji (z Rosją) jest rozwiązanie kwestii wysp i zawarcie traktatu pokojowego". Według Tokio na Kurylach przebywa już 3,5 tys. rosyjskich żołnierzy