Reklama

Geopolityka

Konflikt o Falklandy a radzieckie systemy obserwacji

HMS Broadsword i HMS Hermes, fot. Royal Navy official photographer, licencja OGL v1.0, wikipedia
HMS Broadsword i HMS Hermes, fot. Royal Navy official photographer, licencja OGL v1.0, wikipedia

Wojna pomiędzy Argentyną i Wielką Brytania o Falklandy, stoczona w 1982 r., była finałem długoletniego sporu terytorialnego obu tych państw. Co więcej, trwa on w zasadzie do dnia dzisiejszego. Oficjalnie wsparcie dla Brytyjczyków udzieliły wówczas Stany Zjednoczone i Francja, ale dopiero po latach dowiadujemy się, że zmagania „pilnie śledził” jeszcze jeden, dopiero niedawno ujawniony gracz w postaci Związku Radzieckiego.

Falklandy czyli istota sporu brytyjsko-argentyńskiego

Falklandy to archipelag dwóch większych wysp (Falkland Wschodni i Zachodni – 98% powierzchni archipelagu) oraz ok. 778 małych wysepek (o łącznej powierzchni 12 173 km2), oddzielonych od siebie Cieśniną Falklandzką a zlokalizowanych na Południowym Atlantyku. Sama przyczyna konfliktu ma nie tylko charakter czysto historyczny i polityczny w zakresie symboliczności zajmowania danego terytorium. Chodzi tu także, a może przede wszystkim o odkryte pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. bogate złoża ropy naftowej (szacowane nawet na około 60 mld baryłek) czy też strategiczne położenie sam Wysp Falklandzkich.

Pod względem politycznym, w 1982 roku Falklandy pozostawały nadal formalnie kolonią brytyjską. Rządząca Argentyną junta wojskowa, m.in. pod wpływem wewnętrznego kryzysu polityczno-gospodarczego, zdecydowała o opanowaniu spornych wysp na drodze militarnej. Miało to podbudować jej wsparcie społeczne, gdyż czynnikiem jednoczącym miała zostać kwestia brytyjska. Operacje bojowe rozpoczęto w dniach 28-30 marca 1982 roku, 1-2 kwietnia zajmując Falklandy a następnie  już z nieco większym trudem 3 kwietnia Georgię Południową.

Brytyjczycy rozpoznali zamiary strony przeciwnej już kilka dni przed wykonaniem samych działań wojskowych. 2 kwietnia władze w Londynie, na czele których stała premier Margaret Thatcher, zdecydowały o wysłaniu floty z zadaniem odbicia archipelagu. Koncentrację sił  (Task Force 317) przeprowadzono na Wyspie Wniebowzięcia, gdzie na lotnisku Widewake umieszczono dodatkowe siły lotnicze dalekiego zasięgu.

image
Fot. autor nieznany, malvinas.telam.com.ar/galeria-fotos/, domena publiczna, commons.wikimedia.org

W chwili przybycia w rejon Falklandów, Wielka Brytania ogłosiła utworzenie wokół archipelagu 200 milowej Militarnej Strefy Zamkniętej. Zaś już 7 kwietnia Argentyna notyfikowała Południowoatlantycki Teatr Operacyjny na tym samym obszarze. Siły brytyjskie miały rozkaz atakowania każdego obiektu przeciwnika, który znajdzie się w wyznaczonej strefie, co z punktu widzenia prawa międzynarodowego nie było formalne aktem wypowiedzenia wojny.

Wsparcie ze strony sojuszników to podstawa

Argentyńczycy nie w pełni posiadali wiedzę o szybkich ruchach brytyjskich sił, o  czym m.in. świadczy fakt, z jaką łatwością  wykryto i zmuszono do kapitulacji okręt podwodny Santa Fe. Natomiast Royal Navy znała dokładne położenie okrętów przeciwnika dzięki wsparciu ze strony Stanów Zjednoczonych. Waszyngton przekazywał Anglikom zdjęcia z rozpoznania satelitarnego bazujących na własnych zasobach wywiadowczych i wojskowych. Umożliwiło to szybkie namierzenie argentyńskich okrętów i ataki na nie. Ponadto, Stany Zjednoczone udostępniły bazę na Wyspie Wniebowstąpienia, zabezpieczyły logistycznie część działań oraz dostarczały aktualne i dokładne dane wywiadowcze.

Z kolei Francja przekazała Brytyjczykom dokładne dane taktyczno-techniczne pocisków rakietowych AM 39 Exocet, samolotów Mirage III i Super Etandard oraz systemów przeciwlotniczych Roland.

A jednak to nie wszyscy gracze

Według Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (SZ FR) również ZSRR w owym czasie miała pełny obraz wykonywanych operacji obu stron. Jednocześnie, prowadzone analizy pozyskanych danych pozwalały na identyfikację systemu dowodzenia i przewidywanie zamiarów Royal Navy czy innych Rodzajów Sił Zbrojnych Zjednoczonego Królestwa. 

Systemem, który w dużej mierze to zapewniał była: Legenda. Służyła ona do prowadzenia rozpoznania i oznaczania/wykrywania celów morskich. Ponadto pozwalała w pełni monitorować sytuację operacyjną i taktyczną, w tym konkretnym wypadku na Południowym Atlantyku. Głównym elementem pozyskiwania danych były satelity wywiadowcze oraz inne, wchodzące w skład radzieckiego systemu rozpoznania kosmicznego. Ponadto aktywną rolę odgrywały okręty rozpoznawcze i morskie samoloty patrolowe dalekiego zasięgu.

Rosjanie jakoby na podstawie zebranych danych z dużą dokładnością przewidzieli  np. początek rozpoczęcia operacji desantowej. Wspomniane rewelacje opublikowano w streszczeniach raportu Akademii Wojskowej Sztabu Generalnego SZ FR. Wynika również z niego, że w tym samym czasie wszystkie radzieckie okręty wojenne i samoloty operujące na obszarach oceanicznych otrzymywały dokładne informacje o poczynaniach Royal Navy (m.in. pozycji poszczególnych okrętów i przewidywanych manewrów).

image
Fot. Dmgerrard, praca własna, domena publiczna, Wikipedia

Znaczenie pozyskiwanych informacji zostało docenione przez ówczesnego dowódcę Floty Wojennej ZSRR admirała Siergieja Gorszkowa i ministra obrony ZSRR marszałka Dmitrija Ustinowa.

"Legendarna" Legenda

Legenda to radziecki, a następnie rosyjski, system globalnego rozpoznania kosmicznego przestrzeni morskiej/oceanicznej i oznaczania potencjalnych celów ataku. Był on eksploatowany w latach 1978–2006. Ponadto, za jego pomocą można było śledzić i prognozować rozwój sytuacji taktyczno-operacyjnej na oceanach oraz przesyłać zgromadzane dane w czasie rzeczywistym.

Dziś w SZ FR funkcjonuje już nowy system rozpoznania kosmicznego – Liana. Jak na razie w jego skład wchodzą dwa satelity rozpoznania sygnałów radiowych i dwa radiolokacyjne (Lotos-S do zbierania danych z powierzchni lądowych i Pion-NKS z mórz i oceanów).

Finał zmagań

Wojna o Falklandy trwała 75 dni i zakończyła się stanem takim, jaki panował przed jej rozpoczęciem. Wielka Brytania w wyniku zmagań militarnych straciła dwa niszczyciele, dwie fregaty, transportowiec desantowy i wyczarterowany kontenerowiec, a sześć innych jednostek zostało poważnie uszkodzonych. Ponadto utracono ogółem 10 samolotów i 24 śmigłowce, 265 zabitych, 1 zaginionego i 384 rannych. Koszt całej kampanii wyniósł ok. 1,7-1,9 mld USD.

Argentyna straciła  cztery okręty - krążownik, okręt podwodny i dwie mniejsze jednostki, a jej Siły Powietrzne od 80 do 94 samolotów (zestrzelenie 14 statków powietrznych nie jest udowodnione). W walkach zginęło 1200 żołnierzy, a 3500 odniosło rany. Szacowane koszty strony argentyńskiej zamykają się w kwocie 3 mld USD. Straty mieszkańców wysp wyceniono na od 200 do 250 mln funtów szterlingów.

Wojna miała również znaczący wpływ na rozwój taktyki prowadzenia operacji na morzu, konstrukcje przyszłych okrętów wojennych i wsparcia działań, opracowanie nowych systemów uzbrojenia, jak np. kierowanej broni przeciwokrętowej i precyzyjnej. Ponadto armia zawodowa udowodniła swoją wyższość nad żołnierzami z poboru. Co więcej, media odgrywały coraz większą rolę w informowaniu światowej opinii publicznej o posunięciach obu stron konfliktu. Stanowiąc niejako przedsmak efektu CNN w toku działań bojowych w wojnie o Kuwejt.

Po latach okazało się, że gospodarka Wielkiej Brytanii wytrzymała poniesione koszty prowadzonej wojny, ale dla Argentyny to był początek serii gospodarczych i politycznych katastrof a kryzys trwa tak naprawdę do dnia dzisiejszego. Stosunki dyplomatyczne pomiędzy stronami sporu zostały odnowione dopiero w 1990 roku, ale Argentyna nadal rości sobie prawa do tych obszarów,

Reklama

Komentarze (16)

  1. szczekun

    Kolejna próba wprowadzenia w błąd zachodnich analityków, jakie to Rosjanie mają możliwości obserwacji i analizy sytuacji w skali globalnej.( mieli - a co za tym idzie posiadają w dalszym ciągu)

    1. Leon z Meklemburgia

      Stara legenda chodzila na 2 sprawne satelity z 12 wysłanych

    2. Kuba

      Film taki był o emerytach w kosmosie "Kosmiczni Kowboje". Odzwierciedla on stan rosyjskiej techniki kosmicznej.

  2. ja

    No i sporo samobojstw wsrod veteranow brytyjskich.

    1. Macorr

      A wiesz że w polsce pisze się wetereanów?

  3. mat Eusz

    @ Autorze! Po co piszesz "Wojna o Falklandy trwała 75 dni i zakończyła się stanem takim, jaki panował przed jej rozpoczęciem." skoro dwa zdanie potem (dość częsciowo) wymieniasz straty agrentyńskie na poziomie całkowitego uwalenia się wtedy Argentyny (klęska armii, regres gospodarki, zachwianie się systemu władzy / zmiana rządu, kompromitacja państwa i jego osłabienie wobec sąsiadów - gł. Chile [vide wynik konfliktu ws kanału Beagle])? Na dodatek twierdzisz że o wielkim zaangażowaniu ZSRS wokól Falklandów "dowiedzieliśmy się niedawno", skoro dla zainteresowanych niemal wszystko w tej sprawie jest juz jasne od lat 80... Ja np. pamietam chociażby audycje gł. BBC (ale i VOA, RFE) dla Polski, z czasów walk na Falklandach, i już - WTEDY!!! - podawane tam wiele informacji o militarnym wsadzaniu się doń Sowietów.

    1. Davien

      Choziło raczej z tym stanem o sytuacje geopolityczna że nie doszło do zmian w terytorium.

  4. AWU

    Sowieci byli tak zajęci śledzeniem Brytyjczyków że przeoczyli fakt że Izrael w tym samym czasie szykował sowieckim "najlepszym na świecie nie mającym analogów" systemom opl i lotnictwu kolejną nie mającą analogów masakrę w Libanie ("Mole Cricket" 9 VI 1982). Raport marsz Kutakowa którego wysłano do Syrii w celu dochodzenia przyczyn klęski wywołał na Kremlu panikę gdyż do Rosjan dotarło że NATO jest w stanie dokonać tego samego w Europie.

    1. płacz funboja rani serce

      Ale konfabulacje i popiskiwanie nawet tak żałośnie bolesne faktów nie zmieni.

    2. jęczenie onuc to norma

      Prawda boli, ale to miło się czyta jak onuce jęczą i się wiją :) A faktów się jak najbardziej nie zmieni :)

    3. ppp

      Warto zapoznać się trochę z historią uzbrojenia i czym posiadał ZSRR w 1982 , czym Syria a czym Izrael . Zresztą w natłoku tej całej propagandy medialnej nie do końca do dzisiaj wiadomo np. jakie straty poniosło np. lotnictwo obu stron . Cytując dane tylko jednej strony ( a obie strony znane są z stosowania wymyślonych danych w celach propagandy ) można bardzo się pomylić w ocenie stanu rzeczywistego strat obu stron . Wiadomo tylko jedno , że Izrael odniósł zwycięstwo dzięki przemyślanej taktyce i użyciu sprzętu najnowszych amerykańskich generacji . Na pewno wiadomo , że Syria przegrała starcie powietrzne tracąc znacznie większą ilość samolotów niż Izrael ( piszą o 67 utraconych płatowcach ) . Z tego najnowsze generacyjnie utracone samoloty to 26 Mig-21bis i 4 Mig-23MF ( te typy mają odniesienie do sprzętu używanego przez lotnictwo polskie ) , reszta to ubogie wersje , starsze generacje lub samoloty myśliwsko-bombowe raczej nie przeznaczone do walk powietrznych i uzyskania przewagi powietrznej ( np. ok 14 Mig-23BN i 7 Su-22M) . Na pewno wiadomo , że Związek Sowiecki od drugiej połowy 1982 dostarczył 50 nowocześniejszych Mig-23ML dla uzupełnienia strat , a więc wersję płatowca produkowanego w latach 1976-1981 z radarem o zasięgu wykrywania 85 km i przechwytywania 55 km i o zwiększonych możliwościach manewrowych w porównaniu do wcześniejszych wersji . Sami już na stanie posiadali ( początki dostaw) Migi-29 i Migi-31 a na ukończeniu były już prace nad ostateczną wersją Su-27 . I te uzupełnienia sprzętowe ( przyśpieszone) pokazują rzeczywistą sytuację tamtego konfliktu . Reszta to prawdopodobnie propaganda i działania marketingowe koncernów zbrojeniowych .

  5. Roman

    Brytyjczykom informacji o ruchach wojsk (floty) argentyńskich udzielały nie tylko USA. Prasa latynoamerykańska twierdziła, że również Chile miało przekazywać informacje o ruchach wojsk argentyńskich, a szczególnie floty i lotnictwa argentyńskiego korzystającej z bazy Ushuaia na Ziemi Ognistej. Mimo, że w tamtym czasie w obydwu krajach rządziły junty wojskowe, to jednak Chile i Argentyna wiodły zawzięte spory m.in. o tereny i wody przybrzeżne na Ziemi Ognistej, a te w pewnym okresie czasu omal nie doprowadziły do wybuchu wojny między obydwoma krajami. Dopiero mediacja ówczesnego papieża Jana Pawła II zapobiegła konfliktowi zbrojnemu. Wydaje się więc, że twierdzenia prasy latynoamerykańskiej nie były bez podstaw. Chile było skonfliktowane od wielu lat z Argentyną i przekazywanie Brytyjczykom danych nt argentyńskich sił zbrojnych było w interesie chilijskiej junty wojskowej gen. Pinocheta.

    1. Fak sejk

      Oczywiście pomagali Brytyjczykom, za co Pinochet mógł liczyć na nich "na emeryturze".

  6. Kuba Ptrilcka z Pardubic

    Jak działały te systemy rozpoznania w jedynej wojnie morskiej w której sowieckie okręty wzięły udział po 1945r? Nieco śmieszne jest czytanie o przechwałek, gdy Rosjanom 10 lat później przyszło uciekać przed Murzynami na RIB-ach. Przypominam - w tej klęsce Sowietów na morzu Czerwonym poszkodowanymi byli również Polacy, załoga m/s Bolesław Krzywousty.

  7. Państwowiec

    Ponadto armia zawodowa udowodniła swoją wyższość nad żołnierzami z poboru. ---------------- Tak, ale wylacznie jako armia ekspedycyjna, wsparta wlasnym potencjalem nuklearnym. Kraje takie jak Polska powinny miec dobrze wyszkolona i uzbrojona armie z poboru, wsparta pospolitym ruszeniem oraz nadrzednosci celow wojskowych w calej domenie dzialalnosci panstwa(militaryzacja panstwa).

    1. Leon Amator

      Bzdura. Trzon armii powinni stanowić zawodowi żołnierze. Dzisiejszy sprzęt i taktyka jest zbyt skomplikowana żeby powierzyć ją poborowym.

    2. Pim

      Argentyna miała na Falklandach wojsko z poboru, świadome nadzrzędności celów wojskowych. Patriotycznie wzmożone z powodu odzyskania "wiecznie argentyńskich wysp". Po za tym wojsko miało duże doświadczenie w pacyfikowaniu wrogów wewnętrznych. Okazało się to za mało w starciu z wojskiem zawodowym, świadomym nadrzędności celów wojskowych. Fachowo wykonującym swoją robotę. Po za tym to wojsko miało doświadczenie w walkach nieregularnych w Irlandii Północnej, gdzie w najlepsze trwał krawy konflikt. To przyczynek do dyskusji o wartości WOT.

    3. fdsfadsafds

      WOT nie służy do ataku (tym bardziej w nieznanym mu środowisku morskim), ale do obrony znanego terenu, więc niema tu żadnej analogii.

  8. Jan

    USA zdradziły argentyńskiego sojusznika bezwzględnie popierając Brytyjczyków, ważna lekcja dla krajów ślepo wierzących w sojusze amerykańskie.

    1. Alternatywny Fun fana fanów fana Daviena

      No wiesz dziecko zawsze będzie za rodzicem.

    2. A to co za bzdura?

    3. GB

      WB i USA były w NATO, Argentyna NIE.

  9. Fanklub Daviena

    Ta wojna obnażyła słabość Wielkiej Brytanii. Okazało się, że samodzielnie, bez pomocy USA i Francji, nie jest w stanie pokonać takich "mocarstw" jak Argentyna. A i z pomocą USA i Francji Brytyjczycy mieli po prostu ogromne szczęście typu np. niewybuchające po trafieniu ich okrętów argentyńskie bomby czy brytyjskie bombowce "strategiczne" którym udało się cudem na oparach paliwa wylądować, bo były o włos od rozbicia. Teraz Wielka (tylko z nazwy) Brytania jest militarnie jeszcze słabsza niż wtedy. I jeszcze okazało się, że najnowocześniejsza w owym czasie okrętowa opl była nieskuteczna przeciw Exocetom, które przecież były bez porównania gorsze od sowieckich rakiet a nawet ta opl zawiodła w przypadku poddźwiękowych A-4, którym umożliwiono celny zrzut zwykłych bomb metodą "a'la IIWŚ" czyli z bezpośredniego przelotu nad okrętem i użyciem zwykłych optycznych celowników... Wielka Brytania się cudem obroniła, ale przy okazji pokazała, że na tytuł mocarstwa nie zasługują. Gdyby Argentyna miała więcej rakiet przeciwokrętowych i lepsze niż te 7 szt. Exocetów, to losy wojny byłyby pewnie inne.

    1. Adr

      Gdyby, gdyby, gdyby.... Skoro było tak źle to czemu wygrali.... Siła państwa toteż silla pozycji miedzynarodowej i sojuszy. Argentyna miała prawicowe rządy wrogie ZSRR A mimo to USA I Francja postawiły na WB.

    2. Adr

      .... WB ma kłopoty, programy maja opóźnienia i problemy ale okręty Typ26, 31,45 i dwa lotniskowe z F35 są lub wchodzą do służby tak jak i Asute z Tomahawkami, Ef2000 czy lądowe zestawy CAMM. A Argentyna od kilkudziesięciu Lat jest w pernamentnym kryzysie gospodarczym, stracili w tedy 80/90 maszyn nie wiem czy teraz mają z 8/9 sprawnych, co oni tam używają Kfir, super entatrand, a4skyhawk......Pampa:). Chiny odmówiły sprzedaży pocisków przeciwokretowych do FC-1, Gripeny z Brazylijskiej,, serii" maja podzespoły z WB, ARA San Juan skończył smutne..... Totalna degrengolada..... Więcej sensu maja trwające od lat 80 pohukiwania Teheranu o odbiciu Jerozolimy niż Argentyny o Falklandach....niech się lepiej piłka nożna zajmą reszta im słabo wychodzi

    3. Pim

      Czyli zasadniczo to UK przegrały z Argentyną?

  10. jaszczomb

    Nasza cała flota rybacka operowała na tym akwenie morskim.Nocne zaciemnienia statku..to był standard. Firmy...Transocean ,Gryf,Odra,Dalmor Wszyscy odławiali kalmary ...

  11. Grzegorz Brzęczyszczykiewicz

    Pięknie jest napisane" Francja przekazała Brytyjczykom dokładne dane taktyczno-techniczne pocisków rakietowych AM 39 Exocet, samolotów Mirage III i Super Etandard oraz systemów przeciwlotniczych Roland" Morał z tego taki że Francja ale i pewnie nie tylko Francja nie jest wiarygodnym partnerem w handlu uzbrojeniem skoro w czasie wojny przekazuje takie dane stronie przeciwnej do tej której to uzbrojenie sprzedała, Dlatego Każdy kraj rządzony przez Myślących polityków dywersyfikuje dostawców uzbrojenia i kupuje takowe z różnych "bloków" co choćby zrobiła Turcja, albo opiera się na broni swojej produkcji!!!! My natomiast nie tylko w większość zaawansowanego uzbrojenia opieramy się o dostawy z jednego kraju czyli USA, ale co gorsze od jednej korporacji LM.

    1. Zbigniew

      Nie "co gorsza", tylko sensownie jest opierać dostawy o jednego zaufanego dyspozytora - tu USA>

    2. Adr

      Ale z kim Francja była w sojuszach wojskowym i gospodarczym? Z WB czy Argentyną? Argentynie tylko sprzedawała broń na komercyjnych zasadach, przekazała te info sojusznikowi mimo że mogło to podkopac jej pozycje jako ekspirtera do państw z poza EWG i NATO

    3. Prawy Człek

      Do czasu aż miłość pryśnie a zostanie proza geopolityki. W 39 też mieliśmy zaufanych sojuszników, w 43 Jałcie też

  12. Bolo

    "Francja przekazała Brytyjczykom dokładne dane taktyczno-techniczne pocisków rakietowych AM 39 Exocet, samolotów Mirage III i Super Etandard oraz systemów przeciwlotniczych Roland." - to tak jak by ktoś planował kupować cokolwiek od Francuzów. Rosji tez chętnie przekażą jak będzie potrzeba.....

    1. Adr

      Przekazali sojusznikowi z NATO. I takiemu który dbał o własne możliwości obronne i był faworytem starcia.....

    2. King

      Francja wystąpiła z NATO w 1966, a powróciła całkowicie w 2006. Wojna była w 1982. Więc nietrafiona ocena Francuzów. Poza tym, jacy są i tak wszyscy wiedzą....

    3. gneion

      na dodatek sojusznikowi, który został napadnięty

  13. ja

    W 1971, w czasie wojny India ,-Pakistan, amerykanie wspierali rezim w Pakistanie przeciwko najwiekszej demokracji swiata. Wyslano Task force 74, z lotniskowcem Enterprice na czelele. Amerykanska flota zagrozila atakiem na Indie. ZSRR wyslal jako przeciwwage zespol atomowych okretow podwodnych i niszczycieli. Hindusi do dzis dziekuja Rosjanom za obrone przed tymi krzewicielami wolnosci. Potem NIxon chyba nawet przeraszal

  14. Adr

    Wojny obecnie najczęściej się nie wypowiada tylko się je toczy. Rosja/Ukraina, Armenia/Azerbejdz, USA/Iran szukając formy samograniczenia. Sygnały rozpoznawcze plus ich prawidłową weryfikacja nie oznacza że politycy zgodzą się na podjęcie działań patrz Falklandy, wojna Yom Kipur (brak pierwotnej zgody na częściowa mobilizacja i wyprzedzając naloty), Donbas brak zgody na ewakuację zgrupowania atakujacego Ilowajsk, aż po odwolowywana mobilizacja w 1939. Jakość informacji nie zmienia inercji czynników decyzyjnych we wstępnej fazie konfliktu. Co nie zmienia faktu że C4ISR obok Narwii to podstawa dla przejścia do innych programów moder.

  15. zyg

    Wyobraznia Rosjan w pisaniu bajek na potrzeby ciemnego luda jest doprawdy głęboka ... " w tym samym czasie wszystkie radzieckie okręty wojenne i samoloty operujące na obszarach oceanicznych otrzymywały dokładne informacje o poczynaniach Royal Navy (m.in. pozycji poszczególnych okrętów i przewidywanych manewrów)"...

  16. AmerGold

    Żadna satelita zwiazku zdradzieckiego w 82-r nie rozpoznawala bandery statku Ruskie statki szpiegowskie próbowały zakłócać radiolokacke ale bez powodzenia, jedna atomowka byla,wyslana ale poza 200mil Ruscy nie mogli dojść do siebie po dokładności lokalizacji floty argentyńskiej przez amerykanów

Reklama