Więcej SCALP-ów - mniej rosyjskich okrętów [KOMENTARZ]

Prezydent Emmanuel Macron poinformował 16 stycznia 2024 roku, że Francja dostarczy na Ukrainę nową partię około czterdziestu rakiet manewrujących dalekiego zasięgu SCALP EG oraz kilkaset bomb lotniczych. Po raz kolejny potwierdził w ten sposób, że Francuzi całkowicie zmienili swoje podejście do działania władz na Kremlu. Prezydent Macron bardzo konkretnie to wyraził stwierdzając w czasie konferencji prasowej, że Europa nie może pozwolić Rosji wygrać, ponieważ: „oznaczałoby to zaakceptowanie faktu, że prawo międzynarodowe nie jest przestrzegane”.

I właśnie rakiety manewrujące SCAL EG/Storm Shadow są niewątpliwie środkiem, które może utrudnić działanie Rosjanom na Ukrainie. I nie ma tu znaczenia, że prace nad nimi rozpoczęły się już w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. W wyniku współdziałania brytyjskich i francuskich firm obronnych w ramach koncernu MBDA powstał bowiem pocisk, z którymi nadal nie radzą sobie najnowsze, rosyjskie systemy obrony przeciwlotniczej.

Udowodniono to dosadnie w 2023 r., gdy najpierw Brytyjczycy przekazali Ukraińcom rakiety Storm Shadow, a później to samo zrobili Francuzi wysyłając na Ukrainę pociski SCALP EG. Te dwa źródła dostaw powodują, że obecnie bardzo trudno jest określić, co konkretnie trafiło dany rosyjski cel: czy taki pocisk pochodził od Brytyjczyków, czy też od Francuzów? Z punktu widzenia Ukraińców i producenta, koncernu MBDA, nie ma to jednak żadnego znaczenia.

Najważniejsza jest bowiem skuteczność tych rakiet, a ta okazała się bardzo duża. Tak duża, że zaskoczeni nią byli również zachodni specjaliści. Trzeba bowiem pamiętać, że rakiety manewrujące SCAL EG/Storm Shadow latają z prędkością poddźwiękową (około 0,8 Mach), a więc powinny być stosunkowo łatwym celem dla rozbudowanej ilościowo rosyjskiej obrony przeciwlotniczej. I podobno nie mającej „analogów” na świecie. Dodatkowo rakiety SCAL EG/Storm Shadow były wielokrotnie wykorzystywane bojowo już od 2003 roku (w Iraku, Libii, Syrii i Jemenie), a więc ich budowa jest najprawdopodobniej znana Rosjanom, co jak się okazało nie pomogło im wcale w ich skutecznym zwalczaniu.

Pociski SCAL EG/Storm Shadow są więc nadal skutecznie wykorzystywane do atakowania strategicznych celów rosyjskich, które przecież z założenia powinny być silnie bronione. Wiadomo, że trafione nimi zostały m.in. w lipcu 2023 roku zamieniony w koszary hotel w Berdiańsku (gdzie miał zginąć jeden z rosyjskich generałów), budynek dowództwa Floty Czarnomorskiej w Sewastopolu, okręt podwodny „Rostw-na Donu” i okręt desantowy „Mińsk” w Sewastopolu, most Czonharski łączący Krym z południową Ukrainą (który wyłączono na około 20 dni), korweta „Askold” w Kerczu, okręt desantowy „Nowoczerkask” w Teodozji oraz lotnisko Saki na Krymie.

To wszystko było możliwe nie tylko dlatego, że Brytyjczycy, a później Francuzi zdecydowali się przekazać rakiety, ale również dlatego, że bardzo szybko przystosowano do ich użycia ex radzieckie samoloty Su-24M i Su-24MR wykorzystywane przez Ukraińców. To co według niektórych specjalistów miało zająć około sześciu miesięcy w rzeczywistości trwało o wiele krócej. Przypuszcza się, że pomogło w tym wykorzystanie pylonów zdjętych wcześniej z samolotów RAF Tornado GR4.

I w osiąganej skuteczności nie przeszkadza nawet to, że ukraińskie siły powietrzne działają najprawdopodobniej w trybie awaryjnym, wprowadzając współrzędne celów bezpośrednio do rakiety przed startem, a nie z kokpitu pilota (tak jak można zrobić np. na samolotach Rafale). Jednak nawet przy tych „ograniczeniach” pociski SCAL EG/Storm Shadow stały się postrachem dla Rosjan, którzy jedynie mogą oczekiwać na moment, gdy coś w nich uderzy. Sygnał o pojawieniu się na Ukrainie czterdziestu kolejnych tego typu rakiet może więc bardzo mocno wpłynąć na sposób działania rosyjskich wojsk i przede wszystkim, rosyjskiej Floty Czarnomorskiej.

Problemem Rosjan jest np. nieznajomość rzeczywistego zasięgu przekazanych Ukrainie rakiet. Oficjalnie jest to ponad 250 km jednak w rzeczywistości jest to na pewno więcej. I Flota Czarnomorska musi ten zapas niepewności uwzględnić rozmieszczając swoje okręty o wiele dalej niż by to było rzeczywiście konieczne. Jeżeli jednak popełnią błąd to z ich okrętami może się stać to, co z korwetą „Askold”, trafioną przy nabrzeżu stoczni „Zaliw” w Kerczu.

Nie pomagają Rosjanom również same możliwości pocisków SCAL EG/Storm Shadow. Przede wszystkim są one zbudowane w technologii stealth, a więc są trudnowykrywalne dla, w większości technologicznie przestarzałych, rosyjskich radarów. Jeżeli więc już nawet wykrycie nastąpi, to jest ono o wiele bliżej niż przy standardowych celach powietrznych. A to zmniejsza czas reakcji dla systemów obrony przeciwrakietowej.

Nieskuteczne okazują się również rosyjskie systemy przeciwdziałania radioelektronicznego, pomimo że na pociskach SCAL EG/Storm Shadow wykorzystuje się teoretycznie łatwy do zakłócenia system GPS. Rosjanie dobitnie się przekonali, że rakiety te mają bowiem poczwórny system naprowadzania, który poza nawigacją satelitarną, korzysta również z systemu nawigacji inercyjnej, systemu sterowania w oparciu o rzeźbę terenu TERCOM (terrain-contour-matching) oraz głowicy namierzającą ciepło - aktywowaną w końcowej fazie lotu.

Rosyjscy dowódcy muszą więc być: albo przygotowani na straty, albo przesuwać swoje najważniejsze stanowiska dowodzenia kilkaset kilometrów za linię frontu (co bardzo często jest po prostu niemożliwe). Dzięki nowym rakietom z Francji, Ukraińcy nie będą musieli przez jakiś czas je rygorystycznie wydzielać, ale uderzać na każdy ważny i zidentyfikowany cel.

I nie jest wcale ograniczeniem, że pociski SCAL EG/Storm Shadow mogą atakować przede wszystkim cele stacjonarne. Z zasady nie jest to bowiem uzbrojenie służące do bezpośredniego wsparcia własnych sił i zwalczanie zbliżających się kolumn pancernych. Francusko-brytyjskie rakiety są natomiast skuteczne w odniesieniu do: stanowisk dowodzenia (nawet jeżeli są w bunkrach), skupisk statków powietrznych na lotniskach, obiektów infrastruktury krytycznej (takie jak np. Most Kerczeński) czy również okrętów stojące w portach i zakładach stoczniowych.

Tą skuteczność zwiększa również fakt, że istnieje możliwość programowania głowicy, tak by wybuchała: nad celem (airburst), w momencie uderzenia lub w chwilę po przebiciu się przez osłony. Efekt jest duży ponieważ rakieta SCAL EG/Storm Shadow ważąca sama około 1300 kg przenosi głowicę bojową o wadze 450 kg.

Jedyną wadą tych pocisków jest ich zbyt mała ilość. Przypuszcza się, że w samej Francji ich zapas nie przekracza 400 sztuk. Decyzją prezydenta Macrona ograniczono tą liczbę o jedną dziesiątą, ale po wszczęciu przez Rosję wojny na Ukrainie produkcja tych pocisków na pewno wzrośnie. I to jest również efekt kompletnie przeciwny od tego, jaki zakładał sobie Putin atakując swojego sąsiada.