Ukraińskie nadbrzeżne kły [ANALIZA]

Wojna na Ukrainie

Przed lutym 2022 roku ukraińska obrona wybrzeża bazowała na wielu typach uzbrojenia, z których najbardziej obiecującym był lokalnie opracowany system rakietowy RK-360 Neptun. Zestaw ten może zwalczać nie tylko okręty nawodne takie jak desantowce, krążowniki czy niszczyciele rakietowe, ale w razie potrzeby także cele naziemne, np. stanowiska dowodzenia lub punkty ześrodkowania wojsk. Zasięg rażenia ważącej 870 kg rakiety (z czego 150 kg stanowi głowica bojowa) określono na 7-280 km.

W 2020 r. ukraińska marynarka wojenna zakupiła pierwszy dywizjon systemu Neptun. Składa się nań sześć wyrzutni USPU-360, sześć pojazdów transportowo-załadowczych TZM-360, sześć pojazdów transportowych TM-360 oraz jedno mobilne stanowisko dowodzenia dywizjonem RKP-360. Tym samym dywizjon powinien posiadać 24 gotowe do wystrzału pociski przeciwokrętowe oraz 48 zapasowych na wozach amunicyjnych. Nie wiadomo, jak przedstawiało się faktyczne ukompletowanie dywizjonu do czasu rozpoczęcia rosyjskiej inwazji.

Neptun miał się okazać jednym z pierwszych systemów, istotnie wpłynął na obraz wojny na Ukrainie, zwłaszcza wizerunkowo, gdy za jego pomocą zatopiono rosyjski krążownik rakietowy Moskwa (okręt projektu 1164 Atlant, typu Sława). Jednostka otrzymała trafienia dwoma pociskami, które spowodowały zatopienie okrętu. Neptun był więc kluczowym elementem jednego z największych ukraińskich sukcesów propagandowych tej wojny. Niestety Ukraińcy nie posiadają wystarczającej liczby wyrzutni, by za pomocą samych Neptunów móc ochronić własne wybrzeże przez rosyjskim atakiem. Zapewne mówimy tutaj dosłownie o paru pojazdach, do których amunicji jest równie niewiele. Z racji na zdolność Neptuna do rażenia celów naziemnych, można przypuszczać, że Ukraińcy chcieliby wykonać próbę (a może już to zrobili?) wykorzystania R-360 do ataku na dystansie przekraczającym donośność Toczki-U czy Wilchy-M.

W obliczu zagrożenia rosyjskim desantem (zwłaszcza na kierunku odeskim) i niedostatecznej liczby systemów mogących razić wrogie jednostki nawodne Ukraina poprosiła partnerów zagranicznych o dostarczenie im rakietowych zestawów przeciwokrętowych. O ich przekazanie zabiegał również prezydent Wołodymyr Zełeński. Prośby przekuto w dostawy pocisków RGM-84 Harpoon, które przez dekady były jednym z najpopularniejszych i najlepszych zachodnich rozwiązań tej klasy. W czerwcu 2022 r., około półtora miesiąca od upublicznienia ukraińskiego wniosku, Dania dostarczyła im pociski w wariancie RGM-84L4, w których wyrzutnia znajduje się na podwoziu samochodu ciężarowego.

Kolejne dwie takie lądowe wyrzutnie wraz z efektorami przekazały Stany Zjednoczone. Z czasem pociski do nich dostarczyły także Wielka Brytania, Hiszpania i Holandia. Pozwoliło to na rażenie celów oddalonych o 220 km, zatem trochę bliżej niż posiadane Neptuny. Dzięki ich dostawie później udało się trafić dwiema rakietami rosyjski holownik Wasilij Biech, co doprowadziło do zniszczenia jednostki oraz systemu przeciwlotniczego Tor, który miał znajdować się na pokładzie. Nie wiadomo, ile Harpoonów dotychczas wystrzelili Ukraińcy, jednak można podejrzewać, że liczba rakiet w zapasie jest niewystarczająca.

Kolejnym systemem do zwalczania okrętów nawodnych, który otrzymali Ukraińcy, są pociski Rb 17, czyli morskie odpowiedniki dobrze znanych przeciwpancernych pocisków kierowanych AGM-114 Hellfire. Ukraińcy otrzymali je od Szwecji w czerwcu ubiegłego roku, otrzymując zdolność rażenia lżejszych, słabiej chronionych jednostek nawodnych bez konieczności korzystania z droższych efektorów. Donośność morskiej odmiany amerykańskiego ppk to 8 km. Jest to adekwatny zasięg do rażenia np. małych jednostek desantowych lub pływających transporterów opancerzonych. Chociaż dotychczas Ukraińcy zwykle uderzali nimi w cele lądowe, to istnieje możliwość, że część przekazanych rakiet znajduje się w jednostkach mających strzec ukraińskiego wybrzeża.

Jak widać, Ukraińska obrona wybrzeża bazuje na systemach, których liczba, zarówno pod względem wyrzutni, jak i zapasów rakiet nie jest duża. Przekazanie lub sprzedaż przez Polskę części posiadanych wyrzutni i pocisków NSM (wraz z zapleczem) może zdecydowanie podnieść zdolności Zbrojnych Sił Ukrainy do odstraszania i rażenia rosyjskich jednostek nawodnych. Co więcej, otworzyłoby to kolejną furtkę na dostawy amunicji z innych krajów sojuszniczych.