Eks-chorwackie czołgi już walczą na froncie

Chorwacja w październiku zeszłego roku zapowiedziała wysłanie na Ukrainę 30 bojowych wozów piechoty BVP M-80A i 30 czołgów podstawowych M-84A/A4 wraz z amunicją i częściami zamiennymi w zamian za włączenie ich do rozliczenia przy zakupie niemieckich Leopardów 2A8 w liczbie 50 egzemplarzy. Pomysł wysłania do Kijowa wspomnianej jugosłowiańskiej odmiany T-72 pojawiał się już od lutego 2023 roku, kiedy to także mówiono o zastąpieniu ich wspomnianą niemiecką konstrukcją.

W grudniu 2024 roku pojawiło się nagranie przedstawiające ich transport do Niemiec. Nie było wiadome, czy pojazdy zostały wcześniej wyremontowane przez Chorwatów (wcześniej deklarowali oni możliwość przeprowadzania takich prac także na ukraińskich T-72 oraz jaki dokładnie one standard przedstawiają. Na filmie mogły to być zarówno niezmodernizowane M-84/84A, jak i unowocześnione M-84A4.

We wrześniu tego roku zaczęły pokazywać się zdjęcia oraz nagrania eks-chorwackich czołgów, ale już na wyposażeniu ukraińskiej 141. Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej. Otrzymały one frontowe modyfikacje, jak dodatkowy pancerz (w tym dodatkowe kostki reaktywnego Kontakt-1 lub jego ukraińskiego odpowiednika). Dostawy czołgów miano według części źródeł zrealizować do końca zeszłego roku.

Eks-chorwackie M-84A/A4 trafiły dotychczas na wyposażenie 141. oraz 143. Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej, odróżniając się między sobą modyfikacjami frontowymi. W przypadku czołgów z pierwszej jednostki są one widoczne z klasycznymi daszkami/klatkami. Dostawa łącznie 30 pojazdów nie zmieni za wiele, jednak pozwoli na uzupełnienie części strat.

Warto wspomnieć, że podczas sierpniowej parady wojskowej w Zagrzebiu obok M-84A4 pojawiły się także czołgi Leopard 2A4, które na ten moment pozwalają na przygotowanie żołnierzy do przyjęcia na stan Leopardów 2A8 (ale najpierw trzeba je kupić). Te potencjalnie pozwolą na całkowite wycofanie czołgów rodziny M-84 w chorwackiej armii.

M-84 to jugosłowiańska modyfikacja czołgu T-72, zaprezentowana po raz pierwszy w 1982 roku jako owoc współpracy kilku przedsiębiorstw lokalnych kierowanych przez Wojskowy Instytut Techniczny z Belgradu. Celem prac było (przy minimalnej ingerencji w samą konstrukcję) dokonanie zasadniczych zmian w wyposażeniu, tak by czołg spełniał wymagania stawiane przez ówczesne pole walki. Elementy, jak uzbrojenie główne w postaci gładkolufowej armaty kal. 125 mm, układ napędowy czy zawieszenie pozostały tożsame z T-72M. W M-84 wprowadzono krajowy system kierowania ogniem SUV M-84 (LMS), w skład którego weszły celownik dzienno-nocny działonowego DNNS-2 oraz dalmierz laserowy. Obecnie czołgi tej rodziny w różnych wersjach są dalej używane przez takie kraje, jak Chorwacja, Serbia, Słowenia, Kuwejt oraz Bośnia i Hercegowina.