Francja pokazuje siłę i strategię. Defilada w Paryżu

W 2023 roku centralna parada wojskowa w Paryżu odbywała się pod hasłem „Nasza siła moralna" („Nos forces morales"). Francuzi uznali bowiem, że w momencie, gdy do Europy powrócił konflikt o wysokiej intensywności „spójność Narodu nabiera wymiaru strategicznego". Ta spójność ma być wzmacniana „wartościami moralnymi", jakie można zaczerpnąć z francuskich sił zbrojnych. Uroczystości w Paryżu połączono z osiemdziesiątą rocznicą ustanowienia medalu francuskiego ruchu oporu (médaille de la Résistance française) i śmierci przywódcy tego ruchu Jeana Moulin.

Centralna parada wojskowa miała być także pokazem solidarności z sojusznikami Francji. Na Polach Elizejskich przedefilowali bowiem przedstawiciele sił zbrojnych prawie piętnastu krajów. Gościem honorowym były Indie z premierem tego kraju, co oficjalnie ma wynikać z obchodzonego w tym roku 25-lecia „uprzywilejowanego partnerstwa z Paryżem". W rzeczywistości duże znaczenie mają również kontrakty, które w tej chwili są negocjowane z rządem indyjskim (w tym na samoloty myśliwskie Rafale oraz na kolejne okręty podwodne typu Scorpène).

Z kolei obecność uczniów z partnerskich, afrykańskich szkół wojskowych (z Beninu, Kongo-Brazzaville, Gabonu, Madagaskaru, Wybrzeża Kości Słoniowej i Senegalu) w defilujących kolumnach słuchaczy francuskich szkół wojskowych ma być dowodem na wysoką wartości francuskiego systemu nauczania wojskowego

Francuzi starali się również podkreślić obecność nowego sprzętu, pokazywanego po raz pierwszy w czasie uroczystości 14 lipca w Paryżu. Pośród nich był lekki, wielozadaniowy pojazd opancerzony Serval, nowa wersja samolotu Rafale F4 i śmigłowiec Airbus Helicopters H160. Ale równie ważny wydźwięk miał mieć prezentowany na Polach Elizejskich sprzęt, który został przekazany jako pomoc dla walczącej Ukrainy. Pokazano zostanie więc m.in. armatohaubice 155 m Caesar na podwoziu kołowym, kołowy pojazd opancerzony AMX 10RC z armatą kalibru 105 mm i elementy francuskiej baterii przeciwlotniczej średniego zasięgu SAMP/T.

Zgodnie ze scenariuszem o godzinie 9.30 dowódcy pododdziałów dokonali przeglądu defilujących jednostek, a piętnaście minut później na miejsce uroczystości przybyły pododdziały honorowe Gwardii Republikańskiej. Oficjalna uroczystość rozpoczęła się dokładnie o godzinie 10.00, kiedy na ulicy de Frideland graniczącej z Polami Elizejskimi przybył w limuzynie prezydent Francji Emanuel Macron.

Przesiadł się on jednak do otwartego pojazdu rozpoznawczego VLRA (véhicule léger de reconnaissance et d'appui) i w otoczeniu eskadry motocyklowej, drugiego pojazdu VLRA z generalicją oraz w asyście pododdziałów konnych pułku kawalerii Gwardii Republikańskiej (największej „formacji konnej" na świecie) przejechał Polami Elizejskimi wzdłuż rozstawionych pojazdów wojskowych i pododdziałów pieszych.

Największą uwagę zwracały oczywiście pododdziały konne. Zgodnie z tradycją jeźdźcy byli ubrani w mundury wzorowane na uniformach dziewiętnastowiecznych kirasjerów z charakterystycznymi kaskami. Po przybyciu na plac de la Concorde nastąpiło oficjalne powitanie z przedstawicielami rządu. Następnie prezydent wysłuchał Marsylianki o odebrał honory od żołnierzy 1. i 2. pułku piechoty Gwardii Republikańskiej.

Tą fazę uroczystości zakończyła dziesięciominutowa część muzyczna wykonana przez międzynarodową orkiestrę, złożoną z 80 muzyków z Francji i 13 krajów partnerskich, w tym z Kanady i Niemiec.

Parada lotnicza

Właściwą paradę wojskową rozpoczęło około 10.40 francuskie lotnictwo (w sumie 61 samolotów). Zgodnie z tradycją jako pierwsza nad Polami Elizejskimi przeleciała formacja dziewięciu trójkolorowych samolotów Alpha Jet z zespołu akrobacyjnego Patrouille de France w szyku „Big Nine" ciągnąc za sobą smugi w barwach flagi francuskiej. Samoloty te pochodziły z bazy lotniczej 701. Salon-de-Provence.

Kolejna grupa została poświęcona współpracy indyjsko-francuskiej w dziedzinie lotnictwa. Zgodnie z oficjalnym komunikatem „zainicjowane w 1953 r. i oficjalnie podpisane w 1998 r. strategiczne partnerstwo między Indiami a Francją opiera się w szczególności na filarze „obrona", który kształtuje się wokół stosunków dwustronnych między tymi dwoma państwami". W rzeczywistości chodzi również o pieniądze, ponieważ Indie chcą podpisać kontrakt na zakup 26 myśliwców Rafale M (Marine) dla swojego lotniskowca INS „Vikrant".

I to m.in. właśnie dlatego Francja wysłała w listopadzie 2022 roku pięć takich samolotów, jeden tankowiec powietrzny MRTT oraz grupę 130 lotników do bazy lotniczej Jodhpur w Indiach, gdzie wzięli udział we wspólnych manewrach GARUDA 22. Z kolei indyjskie samoloty Rafale przyleciały w kwietniu 2023 roku do francuskiej bazy lotniczej Mont-de-Marsan i uczestniczyły w ćwiczeniu VOLFA. To właśnie z tych powodów pierwszymi, bojowymi samolotami nad Paryżem były: jeden francuski Rafale z 30. Eskadry myśliwskiej i trzy Rafale z indyjskiego lotnictwa.

Trzecią grupę samolotów tworzyły trzy myśliwce: jeden Rafale B i dwa Mirage 2000D z eskadry ECE 1/30 „Côte d'Argent" z bazy lotniczej 118. Mont-de-Marsan w Landes. Zespół ten został pokazany by uczcić dziewięćdziesięciolecie istnienia Wojskowego Centrum Ekspertyz Lotniczych CEAM (Centre d'Expertise Aérienne Militaire), wchodzącego w skład Sił Powietrznych i Kosmicznych (AAE). To właśnie w tym centrum realizowane są prace nad nowymi zdolnościami operacyjnymi lotnictwa wojskowego, definiuje się jego przyszłe potrzeby, pracuje nad opracowywaniu nowych doktryn w obszarach operacyjnych i taktycznych, a także przygotowuje ekspertyzy. CEAM jest między innymi odpowiedzialne za analizę rosyjskich i ukraińskich sposobów działania w działaniach wojennych rozpoczętych przez Rosję 24 lutego 2022 roku.

Kolejne, defilujące statki powietrzne podzielono na grupy reprezentujące różne zadania realizowane przez francuskie lotnictwo. W pierwszej kolejności pojawił się zespół w składzie: jeden samolot wczesnego ostrzegania E-3F AWACS z 36. powietrznej eskadry wykrywania i kontroli „Berry" w asyście czerech myśliwców: dwóch Mirage 2000-5 oraz pojedynczych Rafale C i Rafale B. Był to pokaz zdolności do ochrony przestrzeni powietrznej, co jest stałą misją francuskich sił powietrzno-kosmicznych.

Dzięki systemowi obserwacji i sił alarmowych (składającego się z radarów, centrów wykrywania i kontroli, samolotów i załóg gotowych do startu) Francuzi są przygotowani, by w ciągu kilku minut przechwycić każdy statek powietrzny naruszający przepisy lub potrzebujący pomocy. Całość działa w sposób ciągły i jest gwarancją suwerenności francuskiej przestrzeni powietrznej. 

W czasie defilady w Paryżu Francuzi zaprezentowali także swoją zdolność do „obrony przestrzeni europejskiej" wspólnie z siłami NATO, przede wszystkim w ramach operacji eAP (Enhanced Air Policing) i BAP (Baltic Air Policing). Nad Polami Elizejskimi przeleciały więc w jednej grupie samoloty: Rafale C, Rafale B, dwa brytyjskie myśliwce Typhoon i dwa belgijskie samoloty F-16.

Cztery następne samoloty: tankowiec powietrzny A330 Phénix (ze 1/31. eskadry tankowania i transportu lotniczego „Bretagne" z bazy lotniczej 125. Istres) oraz trzy myśliwce Rafale B (z 4. eskadry myśliwskiej z bazy lotniczej 113. Saint -Dizier) symbolizowały francuską zdolność do „obrony żywotnych i strategicznych interesów", a więc do odstraszania.

Samoloty te reprezentowały Strategiczne Siły Powietrzne FAS (Forces aériennes stratégiques) utworzone w 1962 r. i od 1964 r. zapewniające „nieprzerwaną trwałość francuskiego odstraszania nuklearnego". Są one jednym z trzech komponentów francuskiego systemu odstraszania: uzupełniane przez komponent powietrzny marynarki wojennej FANu (Force aéronavale nucléaire) działający od 1978 r. oraz komponent oceaniczny - Strategiczne Siły Oceaniczne FOST (Force océanique stratégique) utworzony w 1974 r.

Francuzi podkreślają, że wchodzące w skład FAS samoloty, działają również „w całym spektrum konwencjonalnych misji sił powietrznych". Jednak kilka razy w roku FAS przeprowadzają operację POKER, w której nad terytorium Francji ćwiczy się nalot nuklearny stałego, powietrznego komponentu jądrowego.

W dalszej części defilady zaprezentowano zdolności do:

-       projekcji siły (zespołem w składzie jeden samolot transportowy A330-200, jeden A400M Atlas, jeden C-130J z eskadry BATS/Binational Air Transport Squadron i dwa samoloty CASA);

-       reagowania (zespołem w składzie tankowiec powietrzny C-135, jeden samolot Rafale C i cztery myśliwce Mirage 2000D);

-       działania z lotniskowców (grupą składającą się z jednego samolotu dozoru radarowego E-2C Hawkeye z lotniskowca „Charles de Gaulle" w otoczeniu siedmiu samolotów pokładowych Rafale M);

-       patrolowania morskiego (grupą składającą się z dwóch samolotów patrolowych ATL2 i jednego samolot nadzoru morskiego Falcon 50M);

-       rozpoznania i przewidywania (jeden samolot rozpoznawczy ALSR/ Avion léger de surveillance et de reconnaissance);

-       szkolenia pilotów lotnictwa myśliwskiego (trzy jednosilnikowe samoloty szkolne PC-21);

-       szkolenia pilotów lotnictwa transportowego (cztery samoloty szkolne Xingu);

-       walki z pożarami (jeden samolot Dash 8 Q400 z cywilnych służb bezpieczeństwa).

-       doskonalenia pilotów (dwa samoloty Extra 330 z zespołu akrobacyjnego sił powietrzno-kosmicznych EVAAE).

Defilada wojsk lądowych

Po przelocie samolotów na Polach Elizejskich rozpoczęła się defilada naziemna. Według oficjalnych danych przemaszerowało tam ponad 5100 kobiet i mężczyzn. Francuzi zwracali tu uwagę na trzy nowości w tej części uroczystości. Po pierwsze postanowiono uhonorować kilka krajów partnerskich Francji w regionie Sahelu zapraszając do udziału w defiladzie żołnierzy z państw afrykańskich.

Po drugie swój pododdział składający się z 78 osób miała po raz pierwszy Generalna Dyrekcja ds. Uzbrojenia DGA (Direction générale de l'armement). Trzecią nowością był batalion Joinville, składający się z 200 wysokiej klasy sportowców tworzących Armię Mistrzów (akcent przygotowujący do igrzysk olimpijskich i paraolimpijskich w Paryżu w 2024 roku).

Defiladę pieszą poprowadziły cztery ugrupowania z indyjskich sił zbrojnych (razem 240 żołnierzy). Były to trzy pododdziały z trzech rodzajów sił zbrojnych (wojsk lądowych, marynarki wojennej i lotnictwa) wraz z własną orkiestrą.

Kolejną grupę utworzyli uczniowie średnich szkół wojskowych z Afryki i Francji (co ma symbolizować dobre relacje między Francją a krajami afrykańskimi w zakresie obronnością, a także „zaangażowaniu młodszych pokoleń w ochronę i bezpieczeństwo państwa). W tej części parady przemaszerowały siedmioosobowe delegacje z Senegalu, Madagaskaru, Wybrzeża Kości Słoniowej, Konga, Beninu i Gabonu. Dopiero po tej grupie na Polach Elizejskich pojawiły się pododdziały z dziesięciu francuskich, średnich szkół wojskowych.

Kolejną część w defiladzie utworzyły pododdziały z siedemnastu francuskich szkół oficerskich i podoficerskich. Swoje czworoboki mieli m.in.: podchorążowie wojskowej akademii technicznej (l'École polytechnique), oficerskiej szkoły Żandarmerii narodowej, specjalnej szkoły wojsk lądowych Saint-Cyr (z charakterystycznymi błękitnymi kepi z białymi piórami na głowach i czerwonymi spodniami), szkoły wojskowej sił połączonych, szkoły wojskowej Coëtquidan, akademii morskiej oraz szkoły wojsk powietrzno-kosmicznych.

Po uczelniach wojskowych na Polach Elizejskich pojawiły się pododdziały piesze wybranych  jednostek wojskowych. Swoje czworoboki miały m.in.:

-       1 i 2. pułk piechoty Gwardii Republikańskiej;

-       Narodowe Centrum Szkolenia Komandosów;

-       132. pułk piechoty (wyspecjalizowany w szkleniu i wykorzystaniu psów), którzy maszerowali z psami przy lewej nodze;

-       Pułk Spadochronowy Piechoty Morskiej;

-       19. pułk inżynieryjny;

-       Dowództwo Wywiadu i Rozpoznania Wojsk Lądowych;

-       2. Pułk Huzarów

-       44. Pułk łączności;

-       9. Brygada Piechoty Morskiej (rezerwiści);

-       Brygada strażaków z Paryża;

-       Flotylla amfibijna;

-       Grupa wsparcia sił amfibijnych;

-       Lotniskowiec „Charles de Gaulle";

-       Baza lotnicza marynarki wojennej Landivisiau;

-       Okręty podwodne;

-       Siły ochrony podejść morskich kanału La Manche i Morza Północnego;

-       Baza lotnicza 113. Saint-Dizier i 709 Cognac-Chateaubernard;

-       Generalna Dyrekcja ds. Uzbrojenia DGA;

-       Grupa wsparcia bazy Mourmelon Mailly.

Zgodnie z tradycją paradę pieszą zakończył przemarsz pododdziałów Legii Cudzoziemskiej. Na czele kolumny kroczył jak zawsze pododdział składający się z 37 pionierów z brodami, toporami i w charakterystycznych fartuchach. Później szła orkiestra, nadająca własny rytm legionistom (88 kroków/min), wolniejszy od innych jednostek i w końcu pododdział składający się ze 126 żołnierzy Legii Cudzoziemskiej.

Przelot śmigłowców

Po przemarszu pododdziałów pieszych na osi Pól Elizejskich pojawiły się w powietrzu śmigłowce (ogółem 28 maszyn) lecąc na wysokości 120 m z prędkością około 170 km/h. Jako pierwsze zaprezentowało się sześć helikopterów Żandarmerii narodowej: dwa typu AS 350 (Écureuil), dwa typu  EC135 i dwa typu EC145.

Później defilowały:

-       dwa śmigłowce H120 Calliope i dwa Fennec ze szkoły lotnictwa wojskowego wojsk lądowych;

-       jeden śmigłowiec Gazelle, trzy Tigre, jeden Puma, jeden Cougar i trzy Caïman z sił operacyjnych;

-       jeden śmigłowiec H160 M Guépard (modułowy i wielozadaniowy) reprezentujący lekkie lotnictwo wojsk lądowych 2030;

-       jeden Puma, jeden Fennec z działkiem, jeden Fennec interwencyjny i jeden H160 - symbolizujące zadania interwencyjne na terenie Francji;

-       jeden NH90 Caïman Marine, jeden Dauphin i jeden Dauphin Pedro z lotnictwa morskiego.

Przejazd kolumny zmechanizowane

Po przelocie śmigłowców rozpoczęła się parada pododdziałów zmotoryzowanych. Uczestniczyło w niej 157 pojazdów i 200 koni Gwardii Republikańskiej. Wśród defilujących były m.in.:

-       62 motocyklistów z francuskiej Zandarmerii Narodowej (Gendarmerie nationale) asystujących prezydentowi Macronowi;

-       6 czterokołowych pojazdów taktycznych VBLL (véhicules blindés légers long), 2 lekkie pojazdy PVP (Petit Véhicule Protégé) i 4 transportery awangardy VAB (Véhicule de l'Avant Blindé) z 3. Dywizji zmechanizowanej

-       2 lekkie pojazdy czterokołowe A3F Overland i 3 lekkie pojazdy taktyczne Fardier z 11. Brygady spadochronowej;

-       4 pojazdy VBLL, 1 VBL, 3 Grizzly (wyróżniające się kolorem piaskowym) i trzy „kołowe czołgi" AMX 10RC z 1. Pułku huzarów spadochronowych;

-       11 lekkich pojazdów wielozadaniowych Serval z 3. Pułku Spadochronowego Piechoty Morskiej;

-       5 pojazdów z 6. Lekkiej Brygady Pancernej (2 VBLL i 3 VBL);

-       11 pojazdów sześciokołowych Jaguar z 1. Pułku Kawalerii z nowym kamuflażem;

-       2 pojazdy VBLL i 3 pojazdy dowodzenia VPC (Véhicules poste de commandement) z 2. Brygady Pancernej;

-       7 ośmiokołowych transporterów opancerzonych VBCI (Véhicules blindés de combat de l'infanterie) z działkiem kalibru 25 mm i 2 VPC z 16\. Batalionu piechoty;

-       2 pojazdy VPC i 6 czołgów Leclerc z 501. Pułku Czołgów Bojowych ;

-       10 pojazdów (2 lekkie pojazdy PVP, 2 armatohaubice Caesar, 3 pojazdy opancerzone VAB holujące moździerze kalibru 120 mm oraz trzy pojazdy PVP, z których dwa holowały system rozpoznawczy oparty o drony SMDR (Systèmes de mini drones de reconnaissance) z 40. Pułku artylerii;

-       6 pojazdów (2 typu PVP, 2 VAB oraz 2 systemy rozminowania pirotechnicznego SDPMAC/Système de déminage pyrotechnique pour mines antichars) z 13. Pułku inżynieryjnego;

-       14 pojazdów (2 VAB, 3 PVP, 9 pojazdów PEB/Porte-engine blindes transportujących pojazdy Jaguar, Griffon, Serval, AMX-10RC, Caesar, EBG, Leclerc, VAB i VPC) z 516. pułku kolejowego;

-       14 pojazdów (2 VAB, 4 PVP, 4 pojazdy taktyczne 4x4 VT4, 2 pojazdy GBC ATS15, 2 pojazdy wsparcia logistycznego PPLOG/porteur polyvalent logistique i 2 pojazdy wsparcia PPLD/porteur polyvalent lourd de dépannage) z 7. pułku logistycznego;

-       8 pojazdów (1 P4 Vipair, 1 VT4, 1 moduł dowodzenia i kierowania, 1 moduł radaru, 2 wyrzutnie rakietowe – każda z 8 rakietami Aster-30 oraz 1 pojazd załadowczy systemu przeciwlotniczego średniego zasięgu SAMP/T Mamba) z Brygada obrony przeciwlotniczej;

-       13 pojazdów z paryskiej straży pożarnej.

Defiladę pojazdów zamknęła kolumna kawalerii Gwardii Republikańskiej licząca 200 koni.

Ostatnim etapem parady był pokaz muzyczny przed trybuną honorową przy Placu Concorde. Tym razem był on poświęcony 80-rocznicą ustanowienia medalu francuskiego ruchu oporu, śmierci Jeana Moulin (odczytano m.in. fragment jednego z jego listów) i powstania pieśni „Hymn partyzantów" (Chant des partisans), który został ośpiewany przed trybuną honorową.

Zaszczyt rozwinięcia wielkiej flagi państwowej tego finałowego wydarzenia miało po raz pierwszy czterdziestu rezerwistów Gwardii Narodowej. Uroczystość zakończyło odśpiewanie francuskiego hymnu - „Marsylianki".