Szturmowce z wojny w Wietnamie wracają do akcji

OV-10 Bronco to amerykański, turbośmigłowy lekki samolot szturmowy i obserwacyjny opracowany przez firmę North American (przejętą w 1963 roku przez Rockwella). Maszynę oblatano w 1965 roku, a do służby weszła w 1969 roku. Samolot był intensywnie wykorzystywany w okresie wojny w Wietnamie przez US Navy, US Marines i US Air Force do ataków na wojska Wietnamu Północnego, partyzantów Vietkongu oraz do wskazywania celów innym samolotom takim jak F-4. OV-10 ostatecznie wycofano ze służby w amerykańskich siłach zbrojnych w 1994 roku. Maszyny były też sukcesywnie wycofywane przez kolejne kraje, do których trafiły eksportowe wersje OV-10, a więc przez Niemcy, Indonezje, Maroko, Kolumbię i Wenezuelę. Ich ostatnim użytkownikiem pozostały siły powietrzne Filipin ale obecnie ta wydawałoby się, że przestarzała maszyna przechodzi swoisty renesans. 

Najpierw o jej wykorzystaniu operacyjnym zdecydowały amerykańskie siły zbrojne w ramach operacji przeciwko Państwu Islamskiemu w Iraku i Syrii. Dwie maszyny pilotowane przez załogi US Navy wykonały w sumie 120 misji bojowych począwszy od maja 2015 roku. W ramach programu Combat Dragon II do testów użyto dwa samoloty OV-10G+ Bronco wykorzystywane wcześniej przez NASA. US Navy zmodyfikowała znacznie samoloty, dodając optoelektryczną głowicę obserwacyjną, awionikę ze szklanym kokpitem, nowe silniki i cichsze, nowocześniejsze śmigła. Uzbrojenia samolotów składało się z szerokiej gamy zasobników artyleryjskich i rakiet. Istotnym elementem programu było użycie inteligentnej amunicji, takiej jak zmodyfikowane, kierowane laserem rakiety 70 mm APKWS II. 

Najświeższe informację o użyciu bojowym OV-10 Bronco pojawiły się na Filipinach, gdzie armia tego kraju wykorzystuje je wraz z odrzutowymi FA-50PH do bombardowań islamistów z Grupy Abu Sajjafa, która w 2014 roku ogłosiła wierność Daesh.  

Najnowszy przykład wykorzystania w działaniach przeciwko grupom nieregularnym pochodzących z okresu wojny w Wietnamie samolotów turbośmigłowych zbiega się z planami pozyskania przez US Air Force nowych maszyn tej klasy w ramach programu OA-X. Poszukiwanie następcy wycofanych ponad 20 lat temu OV-10 wiąże się z koniecznością znalezienia adekwatnych środków do walki z grupami nieregularnymi. Wyznacznikiem dla prób pozyskania bardziej elastycznych rozwiązań są też niższe koszty walki oraz możliwość odciążenia trzonu sił uderzeniowych w zakresie operacji bliskiego wsparcia wojsk lądowych. Wśród potencjalnych kandydatów wymienia się samolot A-29 Super Tucano oferowany przez Embraer-Sierra Nevada Corp oraz firmę Textron, która do procedury zgłosiła dwa modele: turbośmigłowy Beechcraft AT-6 Wolverine i odrzutowy Scorpion. Samoloty A-29 pozyskuje już Afganistan, w ramach zamówienia finansowanego przez USA.

Czytaj też: US Air Force przetestują lekkie samoloty szturmowe

Lekkie turbośmigłowe maszyny przeciwpartyzanckie kupują i wykorzystują w warunkach bojowych także inne kraje. Przykładem może być AT-802U, który kupiły Zjednoczone Emiraty Arabskie, a następnie część maszyn przekazały do Jordanii i dla jemeńskich wojsk rządowych. Samoloty były już najprawdopodobniej używane przez Jemeńczyków w wojnie domowej, a także podczas konfliktu w Libii przez załogi z ZEA. Obecnie samoloty tego typu kupuje też Kenia z myślą o zwalczaniu terrorystów z grupy Asz-Szabab.