Wojska Obrony Cyberprzestrzeni na cywilnych numerach?

23 sierpnia w serwisie legislacja.gov.pl opublikowano projekt rozporządzenia  Ministra Obrony Narodowej, zmieniający rozporządzenie w sprawie rejestracji pojazdów Sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz pojazdów należących do obcych sił zbrojnych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów międzynarodowych.

Dokument został już skierowany do uzgodnień międzyresortowych, a do przedstawienia stanowisk w terminie 10 dni zaproszenie zostali ministrowie konstytucyjni, członkowie Rady Ministrów, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, prezes Rządowego Centrum Legislacji, szefowie Agencji Wywiadu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego. 

Obowiązujące aktualnie przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie rejestracji pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz pojazdów należących do obcych sił zbrojnych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów międzynarodowych pozwalają na rejestrowanie pod numerem rejestracyjnym z wyróżnikiem służby lub wyróżnikiem województwa i powiatu (czyli cywilne numery rejestracyjne) pojazdów obcych sił zbrojnych lub Żandarmerii Wojskowej – używanych do realizacji czynności ochronnych lub operacyjno-rozpoznawczych, pojazdów Wojsk Specjalnych – używanych w operacjach specjalnych oraz pojazdów używanych do ochrony obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu.

Projekt rozporządzenia zakłada, że podobne możliwości związane z rejestracją pojazdów na numerach cywilnych zyskają Wojska Obrony Cyberprzestrzeni w przypadku pojazdów wykorzystywanych do wykonywania operacji obrony cyberprzestrzeni.

Wojska Oborny Cyberprzestrzeni 11 marca 2022 roku zostały na mocy ustawy o obronie ojczyzny powołane jako specjalistyczny komponent sił zbrojnych do realizacji pełnego spektrum działań w cyberprzestrzeni, w tym prowadzenia proaktywnej ochrony oraz aktywnej obrony elementów i zasobów cyberprzestrzeni kluczowych dla sił zbrojnych. 

Dlaczego WOC na cywilnych "blachach"?

Aby móc wykonywać swoje zadania, jak wskazano w uzasadnieniu projektu rozporządzenia specjalistyczny komponent Wojsk Oborny Cyberprzestrzeni będzie podejmował działania w świecie realnym – poza strefą cyber. Wskazano tu na działania o charakterze wsparcia technicznego oraz logistycznego działań cybernetycznych. Resort obrony narodowej dodaje w uzasadnieniu, że „dla zapewnienia poufność, bezpieczeństwa i skuteczności tych działań niezbędnie będzie korzystania przez WOC z samochodów, których tablice rejestracyjne uniemożliwią ich szybką identyfikację jako pojazdów Sił Zbrojnych RP, a w szczególności pojazdów WOC". Zapewnić ma to m.in. rejestracja pod cywilnymi numerami pojazdów używanych do prowadzenia operacji obrony cyberprzestrzeni. 

Dodatkowym uzasadnieniem w ocenie autorów projektu jest konieczność podejmowania przez WOC współpracy z Żandarmerią Wojskową, Służbą Kontrwywiadu Wojskowego, Służbą Wywiadu Wojskowego, Wojskami Specjalnymi, Policją oraz innymi służbami ochrony, odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i porządek publiczny państwa. Zachowanie wymaganego poziomu poufności takiej współpracy realizowana jest między innymi poprzez ukrycie przynależność pojazdów, czyli ich zarejestrowanie na cywilnych numerach. W świetle dzisiejszych przepisów WOC nie mają takich możliwości, zatem zadania mogą być realizowane w sposób "cichy" np. z wykorzystaniem pojazdów uprawnionych do używania "cywilnych" rejestracji (np. ŻW, WS lub SKW) lub mniej skryty - z wykorzystaniem pojazdów własnych - oznakowanych wojskowymi tablicami specjalnymi - klasyczne rejestracje wojskowe.

Należy podkreślić, że przepisy projektu wprowadzają konieczność składania oświadczenia, że rejestrowany na cywilnych numerach pojazd będzie używany do wykonywania operacji obrony cyberprzestrzeni. Dodatkowo, gdy przeznaczenie pojazdu ulegnie zmianie wymagana będzie jego ponowna rejestracja – tym razem pod numerem rejestracyjnym z wyróżnikiem określonym dla sił zbrojnych lub innej służby. 

Wojskowe numery rejestracyjne

Jaki klucz obowiązuje przy rejestracji pojazdów wykorzystywanych przez siły zbrojne? Za wyjątkiem opisanych powyżej sytuacji szczególnych, dotyczących pojazdów wykorzystywanych przez Żandarmerię Wojskową, Wojska Specjalne, wojskowy wywiad i kontrwywiad oraz w przyszłości Wojska Obrony Cyberprzestrzeni pojazdy wojskowe oznaczane są tablicami rejestracyjnymi z wykorzystaniem wyróżników: 

• UA - samochody osobowe, osobowo-terenowe oraz specjalne na podwoziu osobowym lub osobowo-terenowym;
• UB - transportery opancerzone;
• UC - samochody osobowo-ciężarowe (dostawcze);
• UD – autobusy;
• UE - samochody ciężarowe i ciężarowo-terenowe o przeznaczeniu transportowym;
• UG - pojazdy specjalne na podwoziu ciężarowym (ciężarowo-terenowym);
• UI - przyczepy transportowe;
• UJ - przyczepy specjalne;
• UK – motocykle.

Służby mundurowe i ich numery rejstracyjne

Specjalne tablice wykorzystywane są po zarejstrowaniu pojazdów, będących na wyposażeniu służb mundurowych takich jak Policja, Straż Grniczna, Służba Celno-Skarbowa, Służba Ochrony Państwa. W przypadku Policji pojzdy wykorzystywane do prowadzenia działań regularnych mogą być rejestrowane z wykorzystaniem poniższych wyróżników literowych:

• HPA – Komenda Główna Policji;
• HPB – woj. dolnośląskie;
• HPC – woj. kujawsko-pomorskie;
• HPD – woj. lubelskie;
• HPE – woj. lubuskie;
• HPF – woj. łódzkie;
• HPG – woj. małopolskie;
• HPH – woj. mazowieckie;
• HPJ – woj. opolskie;
• HPK – woj. podkarpackie;
• HPL – Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie (w planach zmiana nazwy uczelni na Akademia Policji), Szkoły Policji: w Katowicach, Pile i Słubsku oraz Centrum Szkolenia Policji w Legionowie;
• HPM – woj. podlaskie;
• HPN – woj. pomorskie;
• HPP – woj. śląskie;
• HPS – woj. świętokrzyskie;
• HPT – woj. warmińsko-mazurskie;
• HPU – woj. wielkopolskie;
• HPW – woj. zachodniopomorskie;
• HPZ – Komenda Stołeczna Policji.

Służba Celno-Skarbowa korzysta na następujących wyróżników:

• HCA – urząd w Olsztynie;
• HCB – urząd w Białymstoku;
• HCC – urząd w Białej Podlaskiej;
• HCD – urząd w Przemyślu;
• HCE – urząd w Krakowie;
• HCF – urząd w Katowicach;
• HCG – urząd we Wrocławiu;
• HCH – urząd w Gorzowie Wielkopolskim;
• HCJ – urząd w Szczecinie;
• HCK – urząd w Gdyni;
• HCL – urząd w Warszawie;
• HCM – urząd w Toruniu;
• HCN – urząd w Łodzi;
• HCO – urząd w Poznaniu;
• HCP – urząd w Opolu;
• HCR – urząd w Kielcach.

Służba Ochrony Państwa stosunkowo rzadko korzysta z tablic specjalnych. Większość pojazdów SOP posiada "cywilne" tablice. Jeśli jednak występują z tablicami specjalnymi, to są to następujące wyróżniki: HBA, HBB, HBE, HBF oraz HBG.

Straż Graniczna korzysta z dwóch specjalnych wyróżników, wykorzystywanych na tablicach rejestracyjnych pojazdów tej formacji. A są to wyróżniki: HWA – samochody i przyczepy oraz HWK – motocykle, quady, skutery śnieżne i traktory.