Spłonęła rosyjska „korweta AEGIS”. Zabójcza technologia stealth?

Filmy i zdjęcia publikowane przez rosyjskich internautów pokazywały, że pożar korwety „Prowornyj", który wybuchł 17 grudnia 2021 roku około godziny 19:00 w stoczni Siewiernaja Wierf w Sankt Petersburgu był bardzo gwałtowny i duży. Strażacy stoczni gasili go zresztą z zewnątrz i z dużej odległości, co może oznaczać, że sytuacja w środku nadbudówek wymknęła się spod kontroli. Obawiano się dodatkowo możliwości eksplozji, ponieważ wewnątrz korwety prowadzono wcześniej prace spawalnicze i z tego powodu w pomieszczeniach okrętu znajdowało się dużo butli z gazem. Nie było natomiast załogi (okrętem opiekowała się nadal stocznia) oraz amunicji (w tym przede wszystkim rakiet).

Płomienie ognia były tak wysokie, że nie było spoza nich widać wysokiego masztu okrętu, który został zresztą prawdopodobnie całkowicie zniszczony, podobnie jak nadbudówki. Znacząco zwiększy to straty, ponieważ w maszcie tym zintegrowane wszystkie anteny radarowe i systemów walki radioelektronicznej (w tym zamontowane na stałe płaskie szyki antenowe). Sytuacja musiała się wymknąć spod kontroli, jeżeli relacjonująca zdarzenie agencja Interfax poinformowała 17 grudnia 2021 roku o 21:05, że powierzchnia objęta ogniem wzrosła dziesięciokrotnie (początkowo było to 80 m²). Oficjalnie informowano, że „pożar rozprzestrzenił się na ponad 800 metrów kwadratowych i objął prawie cały okręt". Ostatecznie pożar opanowano po godzinie 23:00 17 grudnia 2021 roku.

Jest możliwe, że zostało zniszczone wszystko to, co znajdowało się nad głównym pokładem. Spłonęło też najprawdopodobniej bojowe centrum informacyjne (gdzie opracowywana jest informacja z radarów okrętowych), które zostało umieszczone pod podstawą masztu oraz znajdująca się poniżej serwerownia z urządzeniami zasilania awaryjnego. Główne stanowisko dowodzenia okrętu zlokalizowane jest najprawdopodobniej w samym kadłubie i być może z tego powodu ocalało.

Sytuację pogorszył fakt, że korwety projektu 20385 były zaprojektowane i wykonane w technologii stealth, co miało zapewnić przede wszystkim zmniejszenie skutecznej powierzchni odbicia radiolokacyjnego. Osiągnięto to m.in. poprzez odpowiedni kształt okrętu oraz wykonanie jego nadbudówek i masztu głównie z wykorzystaniem wielowarstwowych materiałów kompozytowych. Być może w stoczni Siewiernaja Wierf ostatecznie okazało się, że zastosowany przez Rosjan kompozyt jest po prostu łatwopalny. Według obserwatorów nie ma natomiast większych uszkodzeń ze strony ognia wewnątrz kadłuba wykonanego ze stali.

Nie są znane przyczyny pożaru. Sprawa jest o tyle dziwna, że w momencie pojawienia się ognia nie prowadzono wewnątrz okrętu żadnych, poważniejszych prac stoczniowych. W akcji gaszenia było zaangażowanych 168 osób i 42 pojazdy. Czterech strażaków i stoczniowców zostało rannych, w tym jeden jest w ciężkim stanie. #PHOTO[ id: 1539110 ]

Co utraciła rosyjska marynarka wojenna?

Dla rosyjskiej marynarki wojennej strata jest ogromna ponieważ „Prowornyj" miał być drugą korwetą typu Griemjaszczyj wprowadzoną do Floty Oceany Spokojnego. Część załogi, wydzielona ze 114. Brygady ochrony morskiego rejonu była już zresztą w Sankt Petersburgu  i przygotowywała się do obsługi jego systemów. Szkolenie było o tyle ułatwione, że 29 grudnia 2020 roku do Floty Oceanu Spokojnego została przekazana pierwsza korweta projektu 20385 - „Girmiaszczyj". Marynarze i oficerowie mogli więc bez problemu odbywać staże na sprzęcie, który mieli w przyszłości wykorzystywać.

Plany Minoborony zakładały wprowadzenie na Dalekim Wschodzie sześciu takich okrętów, jednak prace nad pozostałymi czterema korwetami, realizowanymi z Amurskich zakładach stoczniowych przebiegają z dużymi trudnościami. Dlatego zamiast kolejnych okrętów Griemiaszczyj do Floty Oceanu Spokojnego są przekazywane również korwety starszego, ale i tańszego projektu 20380 typu Strieguszczyj. Trzecią taką jednostkę „Bohater Federacji Rosyjskiej Ałdar Cydenżapow" przekazano do służby we Władywostoku w grudniu 2020 roku.

Jest to spowodowane przede wszystkim sankcjami nałożonymi na Rosję za aneksję Krymu, przez co nie było już dostępu do sprzętu zachodniego - w tym niemieckich elementów siłowni. Chodzi jednak również o koszty budowy, które drastycznie wzrosły po decyzji o zabudowaniu mini systemu AEGIS na tych stosunkowo małych jednostkach pływających (o wyporności 2500 ton, długości 104 m i szerokości 13 m ). Za ochronę korwet typu Griemiaszczyj przed atakiem z powietrza ma odpowiadać system przeciwlotniczy „Riedut". Jego wstępnym źródłem informacji jest stacja radiolokacyjna „Poliment" z obrotową anteną ścianową umieszczoną w górnej części masztu pod kulistą osłoną z kompozytów. System ten ma według Rosjan pozwalać na zwalczanie nawet 16 celów jednocześnie, przy zasięgu wykrycia do 400 km. #PHOTO[ id: 1539108 ]

Okręt został dodatkowo wyposażony w kompleks radiolokacyjny „Zasłon" wykorzystujący kilka nieruchomych anten ścianowych rozmieszczonych w strukturze podstawy masztu. Zapewnia to obserwację dookólną i możliwość częstszego odnawiania informacji sytuacyjnej w porównaniu do anten obrotowych. System daje możliwość wykrywania standardowych statków powietrznych do odległości 300 km i samolotów wykonanych w technologii stealth w zasięgu 75 km.

Korwety projektu 20385 miały zresztą nie tylko być przygotowane do zwalczania celów powietrznych i nawodnych, ale również do atakowania celów lądowych (dlatego wyposażono je w wyrzutnie pionowego startu dla rakiet manewrujących systemu „Kalibr-NK" i hiperdźwiękowych pocisków „Cirkon" oraz armatę kalibru 100 mm) i zwalczania okrętów podwodnych (dzięki kompleksowi „Pakiet" i miejscu na pokładzie dla jednego śmigłowca).

Korwety projektu 20385 mogą poruszać się z prędkością maksymalną 27 w i mają zasięg pływania większy niż 4000 Mm.