Rosja wysyła „pokazowe" uzbrojenie do Afryki

Rosjanie stopniowo wycofują swoje jednostki wraz ze sprzętem znajdującym się na terenie Syrii, wysyłając go w kilku kierunkach. Jednym z nich może być Mali, które staje się jednym z bastionów rosyjskiej obecności w regionie. W połowie stycznia m mediach udostępniono materiał wideo oraz zdjęcia z transportu na zestawach niskopodwoziowych rosyjskiego sprzętu wojskowego właśnie na terenie wspomnianego kraju. Większość pojazdów jest ukryta pod plandekami, jednak część jest odkryta, co ułatwia identyfikację.

Wśród przewożonego sprzętu możemy wyróżnić m.in. czołgi podstawowe T-72B3M z dodatkową osłoną podobną do tej stosowanej w walkach na Ukrainie (daszek), bojowe wozy piechoty BMP-3, kołowe BTR-82A, pojazdy opancerzone rodziny Spartac (AMN-590951), Tigr oraz różnego typu samochody ciężarowe rodziny Ural, oraz KamAZ (w tym te z opancerzoną kabiną, niedawno wdrożoną do produkcji). Wspomnianych Spartiatów jest tutaj najwięcej, co może wskazywać na przejęcie przez te pojazdy roli „woła roboczego” rosyjskich jednostek w Afryce wobec niewystarczającej produkcji pojazdów rodziny Tajfun.

Konstrukcją zasługującą na krótkie omówienie jest pojazd opancerzony Spartac z zamontowaną w przedziale transportowym armatą przeciwlotniczą S-60 kal. 57 mm. Tego typu zestaw został pokazany podczas targów/wystawy Armia 2023 i od tego czasu pojawiał się on wyłącznie na tego typu wydarzeniach. Nie było dotychczas dowodów, że został on wdrożony do Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Nie jest wiadome, czy jest on elementem wchodzącym w skład wyposażenia Korpusu Afrykańskiego, czy też będzie podarowany wojsku malijskiemu. Z racji na swoje uniwersalne uzbrojenie może on być skutecznym środkiem do zwalczania zarówno piechoty, pojazdów jak i celów powietrznych.

Według pojawiających się informacji w rosyjskiej infosferze opisywane pojazdy mają pochodzić z samej Federacji Rosyjskiej oraz jednostek wycofanych ze Syrii. Czy tak rzeczywiście jest? W przypadku drugiego źródła brak na to mocnych dowodówo. Sam sprzęt miał być zaś wcześniej transportowany przez terytorium Libii. O komentarz w tej sprawie poprosiłem dr Aleksandra Olecha specjalizującego się w tematyce rosyjskich działań na kontynencie afrykańskim.

Widzimy rozwijający się proces przerzutu wojsk i sprzętu z Rosji, w tym sił Grupy Wagnera oraz formacji Africa Corps. Libia pełni obecnie rolę kluczowego centrum logistycznego tych operacji, jednak wkrótce funkcję tę przejmie Mali, które stanie się głównym hubem dla działań wojskowych w regionie. Planowane jest także przejęcie przez Rosję byłych baz wojskowych Stanów Zjednoczonych i Francji w Sahelu (Niger, Mali i Burkina Faso) co znacząco zwiększy jej wpływy militarne oraz operacyjne w tej strategicznej części Afryki.
dr Aleksander Olech

T-72B3M to najnowsza modernizacja czołgów T-72 znajdujących się w rosyjskiej armii, opracowana jako wariant rozwojowy modelu T-72B3. Uzbrojenie główne pozostało to samo i stanowi je gładkolufowa armata 2A46M-5 kal. 125 mm mogąca strzelać w tej wersji zmodernizowanymi przeciwpancernymi pociskami kierowanymi 9K119M Refleks-M. Sprzężony z armatą pozostaje uniwersalny karabin maszynowy PKT kal. 7,62 mm. Na stropie wieży umieszczony został wielkokalibrowy karabin maszynowy NSWT kal. 12,7 mm.

Lepszą ochronę załodze mają zapewniać dodatkowe moduły pancerza reaktywnego Relikt, umieszczone na bokach kadłuba oraz wieży. Początkowo stosowano ich montaż w „miękkich” modułach wykonanych z zasobników materiałowych, ale po doświadczeniach na Ukrainie zrezygnowano z tego pomysłu. Oprócz tego przedział silnikowy został osłonięty pancerzem prętowym. Jednostka napędowa pozostała identyczna z wersją T-72B3 i jest nią silnik wysokoprężny W-92S2F o mocy 1130 KM.

BMP-3 to gąsienicowy bojowy wóz piechoty, który miał całkowicie zastąpić starsze BMP-1 i BMP-2. Pojazd wprowadzono na uzbrojenie armii radzieckiej w 1990 r., lecz upadek ZSRR sprawił, że nie wszedł do służby w tak dużych liczbach jak poprzednicy. Uzbrojenie główne stanowi gwintowana armatowyrzutnia 2A70 kal. 100 mm. W karuzeli automatu ładowania znajdują się 22 naboje, zaś łączny zapas amunicji wynosi 40 sztuk. Z armaty można prowadzić ogień zarówno klasycznymi pociskami odłamkowo-burzącymi (ZUOF-17/19), jak i przeciwpancernymi pociskami kierowanymi rodziny 9M117 Bastion, 9M117M Kan i 9M117M1 Arkan. Te drugie są zdolne do przebicia ekwiwalentu 550-750 mm jednorodnej stali pancernej osłoniętej pancerzem reaktywnym. Umożliwia to eliminację starszego typu czołgów podstawowych w przypadku trafienia w przednią część wozu.

Szybkostrzelność praktyczna przy strzelaniu amunicją konwencjonalną wynosi 10 strzałów na minutę. Armatowyrzutnia 2A70 jest sprzężona z armatą automatyczną 2A72 kal. 30 mm i uniwersalnym karabinem maszynowym PKT kal. 7,62 mm. Kolejne dwa kaemy umieszczono z przodu kadłuba. Załogę stanowią trzy osoby, zaś desant wynosi do siedmiu żołnierzy. Są chronieni przez pancerz o grubości do 35 mm (przód kadłuba). Jednostkę napędową stanowi silnik UTD-29M o mocy 500 KM, który umożliwia rozpędzenie ważącego 18,7 tony pojazdu do 72 km/h na lądzie oraz do 10 km/h podczas pokonywania przeszkód wodnych metodą pływania.

BTR-82A to rosyjski kołowy bojowy wóz piechoty powstały w oparciu o transporter opancerzony BTR-80. Najbardziej widoczną zmianą w BTR-82A jest moduł wieżowy BPPU-1 wyposażony w armatę 2A72 kalibru 30 mm i 7,62 mm karabin maszynowy PKTM. Armata jest stabilizowana w dwóch płaszczyznach, posiada dzienno-nocny system celowniczy TKN-4GA-01 (z noktowizorem i dalmierzem laserowym), pozwalający na zwalczanie pojazdów i siły żywej przeciwnika, jak też celów powietrznych, na odległościach do 2,5 km, a nie jak armata 2A28, na dystansie kilkuset metrów. Masa tego bezzałogowego systemu wieżowego wynosi około 1700 kg.

Transporter wyposażono w zmodernizowany system ochrony, zwiększający jego zdolność przetrwania. Zwiększono odporność na miny i ładunki improwizowane. Zastosowano absorbujące energię siedzenia, wykładziny przeciwodłamkowe oraz nowy system gaśniczy. W celu zwiększenia komfortu załogi BTR-82A został wyposażony w system klimatyzacji, który służy także do optymalizacji warunków pracy urządzeń elektronicznych pojazdu. Pojazd posiada także grubsze opancerzenie. Wszystkie te zmiany spowodowały wzrost masy całkowitej pojazdu do 15,4 tony (BTR-80A ma masę 14,5 tony). Za napęd pojazdu odpowiada silnik o mocy 300 KM.

AMN-590951 to zmodernizowany wariant VPK-Ural, zaprezentowany po raz pierwszy na tegorocznych targach Armia-2022, gdzie ogłoszono zakup kilkunastu pojazdów na potrzeby rosyjskiej armii. Masa całkowita pojazdu to 14,5 tony, może on przewozić do dziewięciu osób. Prędkość maksymalna wynosi ponad 100 km/h, zaś zasięg to 1000 km. Pojazd ten względem pierwowzoru został ulepszony pod kątem wytrzymałości na ostrzał amunicją strzelecką oraz eksplozje, według producentów może on wytrzymać wybuch do 6 kg TNT pod dnem kadłuba. Uzbrojenie pojazdu stanowi wielkokalibrowy karabin maszynowy Kord kal. 12,7 mm umieszczony na dachu w obrotnicy.

GAZ-2330/2331 Tigr to rodzina rosyjskich pojazdów wielozadaniowych w układzie 4x4 których produkcja ruszyła w 2005 roku w Arzamaskiej Fabryce Maszyn. Najnowszą wersję pojazdu stanowi Tigr-M, który zaprezentowała firma OOO WPK w 2010 roku, jako wielozadaniowy pojazd GAZ-233114. Wprowadzono w nim szereg zmian, jak zwiększenie liczby przewożonych żołnierzy z ośmiu do dziewięciu, jeden duży kwadratowy właz zamiast dwóch mniejszych, nowy system filtracji powietrza oraz zastosowano silnik YaMZ-5347-10 o mocy 215 KM. 

Uzbrojenie pojazdu może stanowić wiele typów broni strzeleckiej jak uniwersalne karabiny maszynowe PKM/Pieczenieg kal. 7,62 mm, wkm-y 6P49 Kord kal. 12,7 mm, ewentualnie granatniki AGS-30 kal. 30 mm umieszczane zarówno na obrotnicach, jak i w zdalnie sterowanych modułach uzbrojenia. Obecnie rodzina Tigr liczy ponad dwadzieścia wersji specjalistycznych zamawianych przez niemal wszystkie resorty siłowe w Rosji (Siły Zbrojne, MSW, FSB).

S-60 to radzieckie działo przeciwlotnicze kal. 57 mm wdrożone do armii radzieckiej w 1950 roku, stało się ono podstawowym artyleryjskim systemem przeciwlotniczym Układu Warszawskiego - obok armat ZU-23. Wersja bazowa posiada donośność na poziomie 4000 metrów, zaś ta wyposażona w radar aż 6 km. Pozwala to na likwidowanie celów znacznie bardziej oddalonych niż jest to możliwe w przypadku ZU-23 o zasięgu maksymalnym wynosz acym około 2500 m. Jego ulepszony wariant określany jako S-68 był używany w samobieżnej odmianie ZSU-57-2 posadowionej na kadłubie czołgu T-54.

Obecnie przeciwlotnicza rola tego działa jest ograniczona do likwidowania wolno lecących celów jak drony czy śmigłowce. Pociski przeciwpancerne wystrzelone z S-60 mogą przebić ekwiwalent około 100 mm RHA na dystansie 1000 metrów, co oznacza, że są w stanie przebić pancerz każdego rosyjskiego bojowego wozu piechoty czy kołowego transportera. Jego obsługa składa się zazwyczaj z siedmiu lub ośmiu żołnierzy.